Het verbeteren van de diagnose en behandeling van patiënten met hoofd-halskanker: verzameling van tumorweefsel.;De HNcol studie

De laatste tijd is meer bekend geworden hoe hoofd-halskanker ontstaat en hoe
dit het beste behandeld kan worden. Toch heeft de laatste 20 jaar deze kennis
niet geleid tot een verbetering van de overleving. Afhankelijk van de plaats en
de uitbreiding van de tumor wordt de patiënt behandeld met chirurgie,
radiotherapie, chirurgie gecombineerd met radiotherapie of een combinatie van
radio- en chemotherapie (*chemoradiatie*). Sommige patiënten reageren goed,
andere niet op chemoradiatie. Er is vooral winst qua overleving te boeken op
het gebied van de vroeg-diagnostiek en de op het individu aangepaste therapie.
Kanker ontstaat doordat er veranderingen aan het DNA optreden in bepaalde
cellen, zoals mutaties en numerieke veranderingen. Deze genetische
veranderingen uiten zich in een veranderd eiwit-expressie patroon in kanker
cellen. Er zijn reeds een aantal interessante kanker gerelateerde eiwitten
geïdentificeerd, ook wel bekend als *kanker-merkstoffen* (*tumormarkers* in het
Engels). Echter, deze informatie is vergaard in modelsystemen of in kleine
patiëntengroepen. Voordat een definitieve uitspraak gedaan kan worden over de
waarde van een marker en of dit uiteindelijk toegepast kan worden, moeten er
eerst grote studies op menselijk materiaal verricht worden. Verder is de
laatste tijd duidelijk geworden dat de tumor sporen achterlaat in het bloed en
dat markers in het bloed gemeten kunnen worden om te bepalen hoe de prognose
van de patient is en of de tumor teruggekomen is. Het uiteindelijk doel is
kanker vroeger op te sporen en om al in een vroeg stadium de beste therapie te
kiezen. Ook zouden deze nieuwe markers gebruikt kunnen worden om nieuwe
behandelingen te ontwikkelen.

Het verzamelen van een collectie hoofd-halstumoren en bloedsamples die gebruikt
kunnen worden om tumor markers te valideren die in modelsystemen zijn gevonden.
De waarde van deze markers zal in deze verzameling tumoren (*biobank*)
onderzocht worden in relatie tot de prognose en de therapie response.

Alle nieuwe patiënten op onze afdeling met een hoofd-halscarcinoom gevraagd
deel te nemen. Een aantal patiënten wordt met panendoscopie onderzocht. Dit is
een routine diagnostische procedure om de uitbreiding van de ziekte vast te
stellen. In het kader van het huidige onderzoeksproject wordt tijdens de
panendoscopie 1 tot 3 tumorbiopten voor aanvullend onderzoek. Een tweede
groep patienten wordt gevormd door de patiënten die zonder panendoscopie vooraf
chirurgisch behandeld worden voor hun hoofd-halscarcinoom. Hierbij worden 1 tot
3 biopten genomen van het specimen dat chirurgisch verwijderd wordt. Ook worden
vier biopten genomen van de omliggende normale mucosa. De tumorbiopten worden
ingevroren en bewaard en het uiteindelijk verkregen materiaal zal gebruikt
worden om grootschalig kandidaat-tumormarkers te valideren Er wordt ook
preoperatief veneus bloed afgenomen; dit dient als controle weefsel, maar ook
voor biomarker onderzoek. Van de patiënten van wie weefsel verzameld is, zullen
de klinische gegevens verzameld worden die als co-variabele van belang zijn.

Tumorbiopt: er wordt een klein stukje weefsel meer afgenomen dan normaal bij
panendoscopie. Het wondgenezings proces of de pijnsensatie worden niet of een
weinig anders. Als het tumorbiopt afgenomen van de verwijderde tumor, gebeurt
dit zonder gevolgen van de patiënt. Altijd wordt de procedure onder algehele
narcose gedaan. De venapunctie zal op moment van afname en kort daarna licht
pijnlijk zijn. Er is 4 x 7 ml bloed nodig.