Hoge-resolutie echografie van perifere zenuwen bij neurofibromatose

Neurofibromatose is een groep genetische aandoeningen welke zich kenmerken door
met name neurologische en cutane symptomen. Er zijn drie subtypes; type 1 (NF1,
ziekte van von Recklinghausen), type 2 (NF2), en schwannomatose.

NF1 heeft de hoogste incidentie (1 in 3 000) en uit zich middels multipele
grote café-au-lait vlekken. Voorts hebben NF1-patiënten een hogere kans op het
ontwikkelen van perifere neurofibromen, gliomen van de tractus opticus en
sarcomen. Ook komen skeletale afwijkingen als botdysplasie, kleine lengte,
osteoporose en scoliose, vaker voor. NF1 wordt meestal reeds op jonge leeftijd
gediagnosticeerd wegens de cutane laesies en de skeletale afwijkingen [Korf,
2015].

NF2 (incidentie 1 in 25 000) typeert zich aan de bilateraal voorkomende
brughoektumor, spinale tumoren en multipele meningeomen. Patiënten worden
meestal rond het 20e levensjaar gediagnosticeerd [Evans, 2015].

Schwannomatose is een zeldzame aandoening, met een jaarlijkse incidentie van
0.58 per 1 000 000. Patiënten presenteren zich meestal met multipele
symptomatische schwannomen. Patiënten worden rond het 40e levensjaar
gediagnosticeerd [Yohay et al. 2015].

Bij NF1 kunnen neurofibromen vóórkomen in de huid, maar ook in de perifere
zenuwen of ter plaatse van een zenuwwortel. Ze kunnen plexiform zijn of
nodulair. Deze niet-cutane neurofibromen kunnen ontwikkelen in een maligne
perifere zenuwschedetumor (malignant peripheral nerve sheat tumor, MPNST)
[Korf, 2015]. Bij NF2 worden met name afwijkingen gezien van het centrale
zenuwstelsel. Perifere neuropathieën komen minder voor [Evans, 2015].
Schwannomen ontstaan bij patiënten met schwannomatose in de hersenzenuwen, de
zenuwwortels en de perifere zenuwen [Yohay et al. 2015].

Het afbeelden van deze afwijkingen is nog vol in ontwikkeling. Neurofibromen,
schwannomen en MPNSTs werden in het verleden met name middels MRI afgebeeld.
MRI is sensitief voor weke-delen aandoeningen en is operator-independent.
Echter, het is een kostbaar onderzoek, er kan sprake zijn van artefacten,
claustrofobie van patiënten en is niet praktisch indien er sprake is van een
polyneuropathie. Wegens de recente ontwikkeling van hoge resolutie echografie
(high-resolution ultrasonography, HRUS) is het mogelijk om morfologische
afwijkingen van perifere zenuwen op een kosten-effectieve en
patiëntvriendelijke wijze af te beelden [Goedee 2013].

Er zijn de laatste jaren meerdere case-reports geweest over patiënten met
neurofibromatose. Hier werden irregulaire, echoarme, slechtafgrensbare
vergrotingen gezien met hemorrhagie, calcificatie of necrotisch materiaal [Kara
2010, Karabacak 2014, Zarchi 2014, Sehgal 2009]. Op dit moment is nog niet
duidelijk bij hoeveel procent van de neurofibromatose patiënten afwijkingen
worden gezien en wat hier de consequenties van zijn. Mogelijk kan echografie
neurofibromen en schwannomen al in een niet-symptomatisch stadium afbeelden.
Dit zou consequenties kunnen hebben voor de behandeling en de uitkomst van
patiënten.

Het doel van deze pilot-studie is verder exploreren van het voorkomen van
echografische afwijkingen van de perifere zenuw bij patiënten met
neurofibromatose.
Het primaire doel van de studie is het vergroten van de kennis over de
echografische karakteristieken van de perifere zenuwen bij neurofibromatose.
Een secundair doel is het onderzoeken van de relatie tussen eventueel
geconstateerde afwijkingen bij echografie en bij EMG en klinische
karakteristieken.


Naar aanleiding van de bevindingen bij de pilot-studie wordt ook na 1 jaar
follow-up een echo gemaakt bij geïncludeerde patiënten (mits opnieuw informed
consent is verkregen).
Het primaire doel van de follow-up echo is het vergroten van de kennis over de
ontwikkeling van zenuwafwijkingen over de tijd in neurofibromatose.
Een secundair doel is het onderzoeken van de relatie tussen ontwikkelingen in
klachten en zenuwafwijkingen bij echo in de tijd.

Het betreft een pilot-studie, waarbij patiënten met NF worden opgeroepen voor
een echografisch onderzoek van de perifere zenuwen.

Patiënten zullen een anamnese en lichamelijk onderzoek krijgen, waarbij vragen
en testen gericht zullen zijn op veel voorkomende afwijkingen die bij
neurofibromatose gevonden kunnen worden. Patiënten zullen een zenuwecho
ondergaan, waarbij n. medianus, n. ulnaris, plexus brachialis, n. fibularis, n.
tibialis en n. suralis bilateraal worden onderzocht. Tevens ondergaan patiënten
een EMG, waarbij unilateraal de n. medianus, n. ulnaris, n. tibialis, n.
fibularis, n. suralis worden onderzocht (dit om de belasting voor patiënten te
beperken).

Naar aanleiding van de bevindingen bij de primaire echobezoeken zal er tevens
na 1 jaar follow-up opnieuw een echo worden verricht. Hiervoor krijgen
deelnemers opnieuw een informatiebrief toegestuurd en zal opnieuw informed
consent worden verkregen. Tijdens het follow-up bezoek zullen een anamnese,
lichamelijk onderzoek en echo volgens het zelfde protocol als bij het eerder
echobezoek worden verricht. Er zal niet opnieuw een EMG worden verricht, om de
belasting voor deelnemers te beperken.

De risico*s voor proefpersonen zijn verwaarloosbaar. In de dagelijkse praktijk
worden geen bijwerkingen gezien van echografisch of elektrodiagnostisch
onderzoek.

De belasting bestaat voor patienten met name uit tijdsinvestering. Aan
echografisch en elektrodiagnostisch onderzoek zijn in principe geen risico's
verbonden. Het onderzoek kan de kennis over het ziektebeeld neurofibromatose
vergroten en kan mogelijk leiden tot een betere zorg voor patiënten met deze
aandoening. Derhalve achten wij de uitvoer van dit onderzoek gerechtvaardigd.

Voor het follow-up bezoek is de belasting gelijk aan het primaire bezoek, met
uitzondering van het EMG, dat bij follow-up niet opnieuw zal worden verricht om
de belasting verder te beperken. Patiënten geven opnieuw informed consent
indien zij willen deelname aan de follow-up.