Opsporen van (sub)klinische toxiciteit bij bestraalde vs. niet bestraalde geopereerde slokdarmkankerpatiënten; een pilot studie.

Bestralingsgeïnduceerde cardiopulmonale toxiciteit na behandeling van
intrathoracale tumoren is een klinisch relevant probleem, welke het voordeel
van (neo-adjuvante) (chemo)radiotherapie in gevaar kan brengen. Hoewel
genezingscijfers stijgen sinds de introductie van neo-adjuvante chemoradiatie
(neo-CRT) als standaardbehandeling voor slokdarmkanker, hebben recente studies
aangetoond dat er een substantieel risico op overlijden is onder deze patiënten
door oorzaken die ontstaan door de behandeling van kanker, maar die niet kanker
gerelateerd zijn. Dit risico is onderschat, omdat de doodsoorzaak van veel van
deze patiënten onbekend blijft. Dit kan komen doordat het onderscheid tussen
tumorgerelateerde en niet-tumor gerelateerde dood moeilijk te maken is.
Cardiale en pulmonale toxiciteit en hun interactie zoals bestudeerd in
pre-klinische studies zouden een verklaring kunnen geven voor deze onbekende
doodsoorzaken zoals gesuggereerd wordt in verscheidene studies. Klinische
beeldvormingsstudies die kort na de behandeling zijn uitgevoerd tonen
veranderingen in verschillende cardiale functie parameters aan welke
gerelateerd zijn aan bestralingsdosisparameters. Systematische
beeldvormingsstudies die subklinische toxiciteit analyseren na langere
follow-up zijn nooit uitgevoerd, meest waarschijnlijk vanwege de slechte
overlevingscijfers. Echter, identificatie van de omvang van (subklinische)
cardiopulmonaire toxiciteit door het uitvoeren van verschillende
cardiopulmonaire functietesten is essentieel in deze patiëntengroep, omdat het
het meest aannemelijk is dat deze cardiopulmonale toxiciteit de oorzaak is van
toegenomen mortaliteit na thoracale radiotherapie. In de toekomst kunnen deze
resultaten gebruikt worden om de beste diagnostische methoden te selecteren
voor een prospectieve cohortstudie om voorspellingsinstrumenten voor
cardiopulmonaire toxiciteit te ontwikkelen. Dit kan uiteindelijk leiden tot
optimalisatie van de dosisverdeling (inclusief patiëntenselectie voor
protonentherapie) en hopelijk een vermindering van bestraling geïnduceerde
cardiopulmonale toxiciteit en verbetering van overall survival.

Het hoofddoel van deze studie is het bepalen van de meest geschikte
diagnostische test om cardiopulmonale (dys)functie te identificeren bij lange
overlevers van slokdarmkanker die behandeld zijn met neo-CRT gevolgd door
resectie. Bovendien willen we beoordelen wat het verschil is in cardiopulmonale
(dys)functie bij slokdarmkankerpatiënten die zijn behandeld met neo-CRT gevolgd
door resectie in vergelijking tot overlevenden van slokdarmkanker die alleen
een resectie hebben gehad.

Cross-sectionele pilotstudie

Verscheidene testen worden uitgevoerd op bij voorkeur één moment, 5 tot 10 jaar
na de gegeven behandeling. Wanneer de resultaten van de test cardiovasculaire
complicaties laten zien, zal de patiënt doorverwezen worden naar een cardioloog
voor verdere analyse en/of preventieve maatregelen (evt via huisarts).
Onderdeel van het onderzoek is een cardiale MRI-scan met gadolinium als
contrastmiddel. Potentiële bijwerkingen van gadolinium zijn hoofdpijn,
misselijkheid en duizeligheid. Allergische reacties zijn zeldzaam. Daarnaast
wordt er ook een CT-thorax gemaakt met een totale stralingsbelasting van 0.6
mSv (minder dan een derde van de jaarlijkse achtergrondstraling). Ook hier is
het risico minimaal.