SUCCESS STUDIE; Een stoppen met roken strategie bij deelnemers van het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker

Roken is in Nederlands verantwoordelijk voor 20.000 doden per jaar en 13% van
de ziektelast. Van alle kankersterfte wordt 30% veroorzaakt door roken.
Darmkanker, borstkanker en cervixkanker zijn daar voorbeelden van, voor deze
kankers bestaat er een bevolkingsonderzoek. Het bespreken van leefstijl tijdens
screening is geen gebruikelijke zorg. Deelnemers van screening laten zien dat
zij om hun gezondheid geven, hierdoor zijn de rokers mogelijk extra gemotiveerd
om te stoppen.
Eerdere onderzoeken laten zien dat deelnemers van kankerscreening vaker van
plan zijn om hun gezondheid aan te passen dan mensen die niet meedoen aan
screening. Het nut van kankerscreening kan verhoogd worden door meer aandacht
voor stoppen met roken. Hoewel er in Nederland duidelijke richtlijnen bestaan
voor de huisarts om het roken te bespreken met patiënten, blijken de
mogelijkheden vaak onbenut. Vooral jongere rokers en rokers zonder aan roken
gerelateerde klachten ontvangen geen stopadvies en daarmee geen
stopondersteuning.
Kankerscreening lijkt een logisch moment om leefstijl bespreekbaar te maken.
Kankerscreening kan een kapstok zijn voor tabaksontmoediging. Door het
terugdringen van het aantal rokers zal het aantal mensen met aan roken
gerelateerde ziekten (waaronder kanker) en het overlijden door roken
verminderen. Dit effect wordt versterkt als rokers op jongere leeftijd stoppen.
Dit onderzoek draagt bij aan de preventie van kanker door een vermindering van
het aantal rokers door een gestructureerd aanbod van stoppen met roken.

Wij veronderstellen dat een stoppen-met-roken strategie bij rokende deelnemers
van de baarmoederhalskankerscreening de motivatie om te stoppen-met-roken kan
verhogen en uiteindelijk zal leiden tot een hoger percentage rokers dat een
serieuze stoppoging onderneemt. Dit zal uiteindelijk leiden tot meer mensen die
stoppen met roken, met een daling van het aantal mensen met aan roken
gerelateerde ziekten of sterfte tot gevolg. In de controle-armen kan het
normale beloop van roken en stoppen-met-roken onder rokende deelnemers van
baarmoederhalskankerscreening in kaart worden gebracht.
Het doel van dit onderzoek is de effectiviteit te meten van een
stoppen-met-roken strategie die wordt geïnitieerd bij vrouwen die deelnemen aan
de baarmoederhalskankerscreening. Zowel in de interventiegroep, als in de
controlegroep wordt gemeten welk deel van de vrouwen een serieuze stoppoging
deed in de follow-up periode. Ook wordt in beide groepen gemeten van het effect
is van de interventie op de motivatie om te stoppen met roken. Daarnaast wordt
met een procesevaluatie gemeten welke factoren belemmerend of faciliterend zijn
in het uitvoeren en implementeren van de strategie in de huisartsenpraktijk. De
resultaten van de procesevaluatie zullen uitwijzen of de strategie haalbaar is
voor bredere implementatie.

Het betreft een cluster gerandomiseerd onderzoek bij deelneemsters van het
bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker, waarbij er 1:1 gerandomiseerd
wordt op het niveau van de huisartsenpraktijk. Door loting zullen 33 praktijken
een stoppen-met-roken strategie aanbieden (de interventiegroep) en 33
praktijken zullen het normale beloop vervolgen van roken en stoppen-met-roken
bij deelneemsters van de baarmoederhalskankerscreening (de controlegroep). In
totaal zullen 660 individuele rokende deelnemers meedoen aan het onderzoek, 330
per groep.

1. Het verstrekken van informatie over de rol van roken bij het ontstaan van baarmoederhalskanker 2. Het aanbieden van een afspraak bij de praktijkondersteuner of de huisarts voor stoppen-met-roken ondersteuning

De strategie die wordt aangeboden in de interventie-arm betreft het verstrekken
van informatie en het aanbieden van een afspraak bij de praktijkondersteuner of
huisarts voor stoppen-met-roken ondersteuning. Stoppen-met-roken ondersteuning
valt onder reguliere huisartsenzorg en is geheel vrijblijvend. De deelnemers
mogen zelf beslissen of zij een afspraak willen om roken en stoppen-met-roken
te bespreken. Vervolgens is het ook geheel vrijblijvend of zij naar deze
afspraak gaan en daar vervolg aan geven.

In de interventie-arm en in de controle-arm worden vragenlijsten aangeboden; in
de interventie-arm worden 3 vragenlijsten aangeboden, in de controle-arm gaat
het om 2 vragenlijsten. Het invullen van deze vragenlijsten varieert van 5-20
minuten per vragenlijsten.
De vragen waarvan gebruikt wordt gemaakt in deze vragenlijsten zijn gebaseerd
op gevalideerde vragenlijsten. Wij hebben geen aanleiding te denken dat de
psychische integriteit van de patiënten in het geding is. De vragenlijsten in
deze studie bevatten voornamelijk vragen over het rookgedrag, stoppen met
roken, leefstijl, psychosociaal welbevinden en vragen in het kader van een
procesevaluatie (mate van blootstelling aan stoppen-met-roken zorg en
tevredenheid over de manier waarop deze wordt geleverd is).