De relatie tussen pijn en cognitie bij patienten die lijden aan neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, Multiple Sclerosis en de ziekte van Huntington.;Substudie: De relatie tussen pijn en cognitie bij patienten met de ziekte van Huntington

De ziekte van Parkinson, multiple sclerosis en de ziekte van Huntington zijn
neurodegeneratieve ziekten die gekenmerkt worden door een aandoening van de
witte stof en de grijze stof. Behalve sensorische, motorische en cognitieve
stoornissen worden deze ziekten gekenmerkt door pijn. Pijn wordt bij deze
ziekten echter vaak niet onderkend als een belangrijk symptoom waardoor het
minder efficiënt wordt behandeld. Uiteraard is pijn wel degelijk een erg
belangrijk klinisch symptoom; het een grote impact heeft op iemands leven,
zoals op het werk en in relaties. Zonder effectieve pijnbehandeling kan men
geïsoleerd, angstig of depressief worden.

Verscheidene hersengebieden spelen een cruciale rol bij zowel pijn als cognitie
waardoor er een directe relatie bestaat tussen pijn en cognitie. Om deze reden
is het belangrijk te onderzoeken of de waarneming van pijn verandert wanneer de
patiënt cognitief achteruit gaat. De ziekte van Parkinson, multiple sclerosis
en de ziekte van Huntington worden gekenmerkt door cognitieve achteruitgang. De
relatie tussen het cognitief functioneren en pijn is bij de bovengenoemde drie
ziektebeelden nooit eerder onderzocht terwijl dit zeer relevant is voor de
behandeling van pijn. Het is op theoretische gronden aannemelijk dat naarmate
er meer witte stof afwijkingen ontstaan in de hersenen van deze patiënten, de
pijnwaarneming mogelijk toeneemt. Door de toenemende cognitieve achteruitgang
is de patiënt wellicht steeds minder in staat deze toenemende pijn aan te
geven. Het doel van het onderzoek is derhalve klinisch zeer relevant.

Bij patiënten met multiple sclerosis wordt ook de relatie tussen pijn, cognitie
én motoriek onderzocht.

Aan de gehele studie (Parkinson, MS, Huntington) zullen in totaal 284 patiënten
deelnemen en 170 controles zonder neurodegeneratieve ziekten. Deze patiënten
zullen geworven worden via poliklinieken neurologie van ziekenhuizen,
patiëntenverenigingen en huisartsenpraktijken.
Het algemeen cognitief functioneren wordt getoetst met de Mini-Mental State
Examination. Het specifieke cognitieve functioneren (aandacht, geheugen,
executieve functies) zal worden onderzocht door middel van een
neuropsychologische testbatterij. De pijnbeleving zal worden vastgesteld door
middel van een aantal pijnschalen die de intensiteit en de emotionele beleving
van pijn in kaart brengen. De motoriek zal worden getest door middel van het
afnemen van twee schalen. Ook factoren zoals depressie, angst, ADL en
slaap-waakritme die verband kunnen houden met de pijnbeleving en het cognitief
functioneren worden in kaart gebracht. Het betreft non-invasief onderzoek.

Aan de MS-studie zullen nu 40 nieuwe proefpersonen toegevoegd worden, bij wie
ook de motoriek wordt onderzocht. Deze twee testen zijn: de Expanded
Disability Status Scale (EDSS) en de Multiple Sclerosos Functional Composite
(MFSC). (zie protocol).

Het totaal aantal patiënten plus controles komt dan op: 454 (284 patiënten, 170
controles).

Bij patienten met de ziekte van Huntington zal een pijnobservatieschaal
toegevoegd worden. Tevens zal de test Trailmaking vervangen worden door de
Sleutel-Zoektest van de Behavioural Assessment of Dysexecutive Disorders.

Er zijn geen risico's verbonden aan dit onderzoek; wel kan vermoeidheid
optreden tijdens het testen. Dit zal van te voren heel goed met de patient en
wettelijke vertegenwoordigers worden besproken; het onderzoek kan namelijk ook
in 2 of meerdere gedeeltes worden uitgevoerd. Wij zullen met optredende
vermoeidheid zorgvuldig rekening houden.