Veiligheid van stamcellen bij dwarslaesies; Een 3 maanden durende fase I studie ter vaststelling van de veiligheid van intrathecaal toegediend Neuro-Cells bij patienten met een chronische traumatische dwarslaesie.

Het beenmerg bevat naast bloed en lymfocyten ook stamcellen (mesenchymale en
hematopoietische stamcellen) en deze stamcellen zijn in staat om
ontstekingsprocessen te beinvloeden, factoren af te scheiden die zenuwcellen
beschermen tegen afsterven en de vorming van kleine bloedvaatjes bevorderen en
die zelfs in staat worden geacht om kapotte cellen te vervangen door zich te
delen en te differentieren in die specifiek te vervangen cellen. Belangrijk
voor een goede werking van de stamcellen is dat deze cellen door de verwerking
niet worden geactiveerd. Stamcellen kunnen zich namelijk actief naar het
beschadigde gebied begeven (homing) en bepalen zelf wat van hen verwacht wordt
op geleide van signaal eiwitten die vrijkomen in de directe omgeving van de
beschadiging.
De veiligste stamcellen zijn de eigen stamcellen (autoloog) van de patient
zelf. Deze stamcellen kunnen zonder veel problemen geoogst worden uit het
beenmerg. Het grote voordeel van autologe stamcellen is dat deze stamcellen
niet afgestoten kunnen worden omdat deze hetzelfde genetische profiel hebben
als de patient.

Bij een acute dwarslaesie ontstaan beschadigingen aan het zenuwweefsel die
direct kunnen worden toegeschreven aan de druk/rek veroorzaakt door het ongeval
en een indirecte schade veroorzaakt door het opstarten van de zogenaamde
secundaire ontstekingsprocessen in het zenuwweefsel veroorzaakt door de
beschadigde cellen en de vrijkomende ontstekingsbevorderende eiwitten
(cytokinen etc). Deze secundaire ontsteking is verantwoordelijk voor de meeste
schade bij een dwarslaesie en die kan geremd worden door stamcellen. Dit is
uitgebreid onderzocht in preklinisch onderzoek.
Belangrijk is wel dat de stamcellen snel beschikbaar zijn en ingezet kunnen
worden. Om die secondaire ontstekingsgolf te remmen is het van belang dat de
stamcellen worden toegediend na 24 uur (signaal eiwitten moeten circuleren) en
niet later dan 72 uur (volle activatie van de secundaire ontstekingsgolf).
Daarnaast is het belangrijk om de stamcellen via een ruggenprik in het vocht te
brengen dat het ruggenmerg omsluit. Stamcellen kunnen nauwelijks de
bloed-hersen barriere passeren en worden normaal gesproken gevangen in de
milt/lever en/of de longen als deze intraveneus worden toegediend.
In een chronische dwarslaesie is bij dieronderzoek aangetoond dat stamcellen
het gevormde littekenweefsel in het ruggenmerg kunnen verweken en het groeien
en de uiteinden van de zenuwen kunnen bevorderen. Zij bevorderen de
plasticiteit en werken regeneratief.

Het doel van dit onderzoek is het via de ruggenprik toedienen van Neuro-Cells
in chronische dwarslaesie patienten te testen op veiligheid. Neuro-Cells is een
autoloog stamcelhoudend product opgezuiverd uit beenmerg dat binnen 6 uur na
afname al geschikt gemaakt is voor toediening aan de patient. In Neuro-Cells
zitten meer dan 4 miljoen hematopoietische en mesenchymale stamcellen. Op een
actieve manier zijn de erythrocyten en de lymfocyten er zoveel mogelijk
uitgehaald. Neuro-Cells wordt uitgebreid getest op de aanwezigheid van
bacterien en virussen en wordt gemaakt onder Good manufacturing Practise
condities. Neuro-Cells heeft haar preklinische programma doorlopen en is ook
preklinisch getest op veiligheid (tumorogenicity en toxiciteitsstudies).

Open label studie met 10 uitbehandelde dwarslaesie patienten. De patienten
worden uitgebreid onderzocht waarbij ook bloed wordt afgenomen voor het
vastleggen van de beginsituatie en in bloed de serologie wordt bepaald op HIV,
hepatitis B, C en TPHA titers. Na een uitgebreide inventarisatie van de
neurologische conditie wordt een uitgangsopname gemaakt door middel van een
hoge resolute MRI. De patienten ondergaan na het voldoen aan de inclusie en
exclusie criteria en het ondertekenen van het informed consent een ambulante
beenmergpunctie. De beenmergpunctie wordt uitgevoerd door een hematoloog van
het Zuyderland Medisch Centrum en bestaat uit twee aparte puncties en het
optrekken van in het totaal 75 ml beenmerg. Dit beenmerg wordt in het GMP
laboratorium van Neuroplast productie verwerkt tot Neuro-Cells. Na vrijgave
door de Qualified Person wordt Neuro-Cells via een lumbaal punctie teruggegeven
in het cerebrospinale vocht. De lumbaal punctie wordt uitgevoerd onder geleide
van rontgen doorlichting. De Patienten komen 3 keer terug in 3 maanden voor
bloedafname en uitgebreid algemeen en neurologisch onderzoek. Op dag 90 wordt
het neurologisch onderzoek uitgebreid met het afnemen van de vragenlijsten die
ook in het begin voor de behandeling zijn afgenomen. Tenslotte wordt de MRI
herhaald en kan het veiligheidsgedeelte van deze studie worden afgesloten. Aan
de patienten wordt gevraagd of zij bereid zijn om over 9 maanden nogmaals terug
te komen voor een uitgebreid neurologisch onderzoek en het wederom afnemen van
de vragenlijsten. Dit laatste is bedoeld om een indruk te krijgen over de
eventuele effecten bij chronische patienten van stamcellen.

De belasting voor de patient bestaat uit het 5 keer ondergaan van een
lichamelijk onderzoek waarvan 3 keer uitgebreid met een gericht neurologisch
onderzoek en het invullen van vragenlijsten samen met de arts. 4 keer worden 4
buisjes bloed afgenomen voor het bepalen van de biochemische functies en
orgaanfuncties en 1 buisje extra voor het bepalen van de serologie op de eerste
dag. Daarnaast ondergaat de patient 2 keer een MRI van zijn/haar wervelkolom.

Het risico is laag en kan bestaan uit ongemak en kortdurende hinder van de
beenmergpunctie en mogelijk een aantal dagen hoofdpijn ten gevolge van de
lumbaal punctie. De stamcellen zelf zullen mogelijk een tweetal dagen een
lichte temperatuurverhoging geven.