Het effect van een online oefenprogramma in de vroege hartrevalidatie fase na een openhartoperatie

Hartrevalidatie is een effectieve multidisciplinaire behandelwijze om de
cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit te verlagen bij mensen die een
openhartoperatie ondergaan hebben. Een bewegingsprogramma is een belangrijk
onderdeel van de revalidatie. Dit programma start in de klinische fase en wordt
in een poliklinische setting gecontinueerd ongeveer zes weken na ontslag uit
het ziekenhuis. In de tussenliggende periode continueert de patiënt de
revalidatie zelf met de begeleiding en adviezen die hij in het ziekenhuis
gekregen heeft. Onderzoek wijst uit dat patiënten de eerste weken na ontslag
uit het ziekenhuis als bijzonder stressvol ervaren. Patiënten voelen zich
onvoldoende gesteund en hebben behoefte aan meer informatie en advies. Er
bestaat geen algemene consensus over wanneer te starten met het
bewegingsprogramma. Hoewel er een positief verband lijkt te bestaan tussen de
timing van de start van het bewegingsprogramma en fysieke uitkomstmaten, is er
niet eerder onderzoek gedaan waarin de effecten van vroege hartrevalidatie
(startend direct na ontslag uit het ziekenhuis) vergeleken zijn met reguliere
hartrevalidatie (startend zes weken na ontslag uit het ziekenhuis). De
verwachting is dat als patiënten eerder starten met revalideren, ze in een
betere lichamelijke conditie de reguliere revalidatie ingaan en uiteindelijk
grotere gezondheidswinsten boeken.

Het onderzoeken van de ervaring met en het effect van het gebruik van een
online oefenprogramma dat ingezet wordt in de vroege revalidatiefase (direct na
ontslag uit het ziekenhuis) bij patiënten die een openhartoperatie ondergaan
hebben.

Quasi-experimenteel onderzoek waarbij patiënten die in de vroege fase (direct
na ontslag uit ziekenhuis) starten met een online oefenprogramma
(interventiegroep) als aanvulling op het reguliere poliklinische
bewegingsprogramma, vergeleken worden met patiënten die enkel het reguliere
poliklinische bewegingsprogramma volgen (controle groep).

Om de ervaringen met het online oefenprogramma te evalueren, wordt bij een
aantal patiënten een diepte-interview afgenomen.

Toegang tot een online oefenprogramma in de weken tussen ontslag uit het ziekenhuis en de start van het poliklinische oefenprogramma. Het online oefenprogramma bestaat uit drie modules: oefeningen, monitoring van gezondheid, communicatie met fysiotherapeut. De patiënt krijgt het advies om op drie dagen in de week in te loggen en oefeningen te doen. Deze oefeningen worden op maat aangeboden en opgebouwd, afhankelijk van hoe het met de patiënt gaat. De patiënt heeft hierbij de mogelijkheid om via geschreven berichten contact te hebben met de fysiotherapeut.

De risico*s aan dit onderzoek zijn minimaal. Vanuit de literatuur is bekend dat
vroege revalidatie na een openhartoperatie niet schadelijk is. Bovendien worden
enkel laag tot middelmatig inspannende oefeningen aangeboden (bijvoorbeeld
wandelen, ademhaling, mobiliteit, ontspanning). Deze oefeningen sluiten aan op
de oefeningen die in het ziekenhuis zijn doorgenomen met de patiënt en worden
op maat vastgesteld en opgebouwd (afhankelijk van hoe de patiënt de oefeningen
ervaart). De patiënt mag zelf bepalen wanneer hij oefent.

De metingen bestaan voornamelijk uit het invullen van vragenlijsten op drie
momenten. Per keer neemt dit maximaal 20 minuten in beslag. Dit vindt plaats in
het ziekenhuis (eerste meting) of wordt gekoppeld aan het bezoek bij de
fysiotherapeut (laatste twee metingen). Tevens wordt driemaal de 6 minuten
wandeltest afgenomen. De patiënt wordt hiervoor gevraagd naar het ziekenhuis te
komen. De eerste en laatste keer maakt dit echter onderdeel uit van usual care.
Dit betekent dat de patiënt eenmaal gevraagd wordt om extra naar het ziekenhuis
te komen. Tenslotte wordt de patiënt gevraagd om een aantal weken een
stappenteller te dragen (controle groep: 3x 1 week; interventiegroep: 1x
6weken, 1x 1 week). Dit is een klein apparaatje dat eenvoudig gedragen kan
worden (bijv. als horloge, in zak, schoen, etc.) zonder dat dit de patiënt
hindert in de dagelijkse activiteiten.

Bij een aantal (n=15) patiënten in de interventiegroep zal een diepte-interview
afgenomen worden om hun ervaringen met het online oefenprogramma te evalueren.
Dit interview is vrijwillig / optioneel, duurt max. 45 minuten en vindt waar
mogelijk plaats bij de patiënt thuis (tenzij patiënt voorkeur geeft aan andere
locatie).

Al met al lijkt de belasting voor de patiënt acceptabel en in verhouding met de
mogelijke voordelen.