Virtual Reality ter voorbereiding van kinderen op een operatie: effecten op de pre- en postoperatieve angst en pijn

(zie ook METC protocol par. 1 voor o.a. referenties)

Elk jaar ondergaan ongeveer 6000 kinderen een chirurgische ingreep onder
algehele narcose in het Erasmus MC * Sophia Kinderziekenhuis. Ongeveer 50% tot
70% van deze kinderen is angstig voor de ingreep. Ouders zijn ook vaak angstig,
wat de angst van het kind weer negatief kan beïnvloeden. Preoperatieve angst
bij kinderen is geassocieerd met minder medewerking tijdens de inductie van
anesthesie, verhoogde kans op postoperatief delier, meer en langdurigere
pijnklachten na de operatie, verhoogd gebruik van pijnmedicatie, minder
voorspoedig herstel en postoperatieve slaapproblemen. Gezien deze negatieve
effecten van preoperatieve angst op het postoperatieve herstel en het welzijn
van de kinderen, is het essentieel om een effectieve interventie te ontwikkelen
die de angst van kinderen voorafgaand aan de operatie doeltreffend kan
verminderen.

Vanuit de wetenschappelijke literatuur is onomstreden aangetoond dat
geleidelijke blootstelling (exposure) aan gevreesde situaties een effectieve
manier is om angst te verminderen. Echter, het geleidelijk blootstellen van
kinderen aan de diverse aspecten van de preoperatieve en postoperatieve
omgeving en procedures (wachtkamer, operatiekamer, preoperatieve procedures,
anesthesie, uitslaapkamer) is niet reëel haalbaar. Dit zou immers interfereren
met de dagelijkse klinische praktijk in de operatiekamer.
Hierin biedt Virtual Reality Exposure (VRE: blootstelling aan een virtuele
omgeving) een unieke en innovatieve mogelijkheid om kinderen voor te bereiden
op hun operatie, op een heel realistische, kindvriendelijke, innovatieve en
interactieve manier. Deze studie is in lijn met de vernieuwde nadruk op
patiënt- en familie-gecentreerde zorg binnen het Sophia Kinderziekenhuis.
Onze hypotheses zijn: (1) VRE zal significant meer doeltreffend zijn dan de
reguliere zorg, gekeken naar zowel de primaire (situationele preoperatieve
angst van het kind) als de secundaire uitkomstmaten. En (2) kinderen met
ongunstige voorspellervariabelen zullen meer baat hebben bij VRE.

Dit project beoogt
(1) De effectiviteit van VRE voorbereiding te onderzoeken, vergeleken met de
reguliere zorg, op het verminderen van angst tijdens de inductie van anesthesie
(primaire uitkomstmaat), pre- en postoperatieve angst bij het kind en de ouder,
postoperatieve pijn, postoperatief delier, hoeveelheid pijnstilling en medische
zorggebruik (secundaire uitkomstmaten).
(2) De voorspellervariabelen voor de effectiviteit van VRE te onderzoeken:
sociaaleconomische status, leeftijd, geslacht, type operatie, aantal voorgaande
operaties, angst van het kind en de ouder, psychopathologie van het kind in de
afgelopen zes maanden.

(zie ook METC protocol par. 3 en fig. 1)

Enkelblind gerandomiseerd onderzoek met psychosociale interventie en
controlegroep.

Er zullen vijf meetmomenten zijn:
T1 = meting bij ziekenhuisopname (voorafgaand aan eventuele VRE interventie)
Na T1 vindt randomisatie plaats.
T2 = meting direct na de VRE, of in de controlegroep ongeveer 15 minuten
voorafgaand aan de operatiekamer
T3 = meting in de operatiekamer tijdens inductie van de anesthesie
T4 = postoperatieve evaluatie in de verkoeverkamer
T5 = 3 dagen na de operatie, thuis

(zie ook METC protocol par. 5) Één groep ontvangt de Virtual Reality Exposure (VRE) voorbereiding. De VRE interventie bestaat uit een virtuele voorbereiding middels het interactief bekijken van de virtuele ziekenhuisomgeving en procedures omtrent de inductie van anesthesie met een virtual reality 3D bril. De andere groep ontvangt reguliere zorg.

De risico's verbonden aan deelname zijn verwaarloosbaar en belasting is
minimaal.

Risico's: Het doel is om met Virtual Reality Exposure (VRE) angst te
verminderen. Het kan echter niet worden uitgesloten dat sommige kinderen
tijdens de VRE gespannen of bang worden. Als dit het geval is, zullen we
onmiddellijk de VRE procedure beëindigen en het kind geruststellen. Risico's
gerelateerd aan deelname zijn daarom verwaarloosbaar.

Belasting: Patiënten en hun ouders hoeven niet extra naar het ziekenhuis te
komen. Alle metingen vinden plaats op de dag van de opname zelf of thuis, drie
dagen na de operatie. De belasting voor kinderen is minimaal, omdat zij alleen
hun angst moeten aangeven op een Visuele Analoog Schaal (VAS) en hun pijn op
een gezichtenschaal (Faces Pain Scale: FPS). De belasting voor ouders is ook
minimaal, omdat zij alleen een aantal vragenlijsten hoeven in te vullen.
Ouders en hun kinderen zullen in totaal ongeveer 45 minuten besteden aan het
onderzoek, namelijk aan het ondergaan van de VR voorbereiding (15 min) en de
verschillende vragenlijsten.