Het effect van Glucocorticoid Receptor Polymorfismen en Metabool Actieve Genetische Varianten op Glucose Metabolisme in de Skeletspier

Glucocorticoïden, als geneesmiddel (bijv. prednison) of in de vorm van het
lichaamseigen cortisol, hebben talrijke effecten op het menselijke lichaam: ze
werken ontstekingsremmend, onderdrukken het immuunsysteem en zijn van invloed
op het vet- en suikermetabolisme.
In de praktijk wordt gezien dat de werkzaamheid, het vóórkomen van bijwerkingen
en de ernst hiervan per patiënt erg kunnen verschillen. Eerdere onderzoeken
hebben gesuggereerd dat er mogelijk een genetische component is die hierin een
rol speelt.
Glucocorticoïden kunnen hun effecten pas uitoefenen na binding aan een
receptor. In eerdere studies zijn er polymorfismen (variaties van een gen)
geïdentificeerd in het gen dat codeert voor deze receptor. Zij vonden een
associatie met veranderingen in lichaamssamenstelling en de suiker- en
vethuishouding, passend bij toe- of afgenomen effecten van levenslange
blootstelling aan lage concentraties van (lichaamseigen) glucocorticoïden.

Bij de Endocrinologie (Drs. D. van Moorsel onder leiding van Dr. B. Havekes)
wordt op dit moment onderzoek gedaan naar de effecten van deze polymorfismen.
In een groot gecombineerd cohort (Hoorn & CODAM studies, n=1228) is recent
aangetoond dat dragers van het frequent voorkomende BclI polymorfisme een
significant verhoogde vetmassa hebben en dat in deze groep proefpersonen
insulineresistentie vaker voorkomt. Dit betekent dat deze polymorfismen
mogelijk een rol zou kunnen spelen bij het ontstaan van suikerziekte en het
metabool syndroom. Echter aangezien deze onderzoeken enkel epidemiologische
studies betreffen, blijft onduidelijk wat de mogelijke onderliggende
mechanismen zijn voor het ontstaan van een verhoogd risico op
insulineresistentie/suikerziekte bij deze polymorfismen. Om dit nader te
onderzoeken willen we graag kijken naar het glucose- en eiwitmetabolisme in
weefsels (bijv. spier) en dit te vergelijken tussen dragers en niet-dragers.

Bij de Humane Biologie (o.a. Dr. E. Phielix, onder leiding van Prof. Dr. P.
Schrauwen) zijn verschillende studies gedaan waarbij vetstapeling, glucose-, en
eiwitmetabolisme is onderzocht. Bij deze onderzoeken zijn dan ook reeds
materiaal en data van de proefpersonen verzameld die gebruikt zouden kunnen
worden om te kijken naar de relaties tussen polymorfismen en cellulaire
mechanismen betrokken bij het ontstaan van suikerziekte.

In een samenwerkingsverband tussen de Humane Biologie en de Endocrinologie
kunnen we op een minimaal invasieve wijze de effecten van bovengenoemde
polymorfismen onderzoeken, zonder dat er nu opnieuw spierbiopten afgenomen en
geanalyseerd hoeven te worden. Omdat de polymorfismen helaas niet in het
aanwezige plasma kunnen worden bepaald, zal het noodzakelijk zijn om nog één
buisje *volbloed* af te nemen bij de proefpersoenen ter bepaling van deze
polymorfismen. Ook kan het relevant zijn om andere genetische variaties die van
invloed kunnen zijn op het energiemetabolisme te bepalen en deze mee te nemen
in het onderzoek.

De proefpersonen hebben bij inclusie van het oorspronkelijke protocol
toestemming gegeven om opnieuw gecontacteerd te mogen worden voor
vervolgonderzoeken en voor het gebruik van reeds afgenomen materiaal voor
onderzoek in lijn van het voorgaande onderzoek.

Het onderzoeken van de associatie tussen bovengenoemde GR-polymorfismen met
alle volgende reeds verzamelde en bestudeerde metabole en cellulaire
parameters.

Proefpersonen zullen eenmalig worden benaderd en opgeroepen voor de afname van
1 buisje bloed als in de originele studie niet reeds DNA is afgenomen.

Omdat de polymorfismen helaas niet in het aanwezige plasma kunnen worden
bepaald, zal het noodzakelijk zijn om nog één buisje *volbloed* af te nemen bij
de proefpersoenen ter bepaling van deze polymorfismen.