Leidt stimulatie door eten tot meer opname van PSMA-bindende stoffen in de speekselklieren?

Vele geneesmiddelen kunnen leiden tot schade aan speekselklieren, met als
gevolg een droge mond (xerostomie) met afname van kwaliteit van leven.
Systemisch toegediende geneesmiddelen kunnen de speekselklieren bereiken via
doorbloeding en diffusie, en het stapelen daarvan kan verder toenemen door
actieve of passieve transporters. Dit is ook van toepassing bij
radionuclidentherapie (RNT). Radioactief gelabelde liganden voor het
prostaat-specifiek antigeen (PSMA) worden steeds vaker gebruikt voor de
behandeling van gemetastaseerd prostaatcarcinoom. Het radiofarmacon
lutetium-177-PSMA (Lu-PSMA) toont hoge opname in de speekselklieren, verklaard
door goede perfusie en hoge expressie van de PSMA-receptor op de secretaire
cellen. Als gevolg daarvan krijgen de speekselklieren een hoge stralingsdosis,
en is speekselkliertoxiciteit een dosislimiterende factor.

Speekselproductie wordt gestimuleerd door orale intake, en dit kan een toename
geven in speekselklier doorbloeding tot 10-20x de baseline. Daardoor is het
mogelijk dat speekselklier stimulatie tijdens de biodistributie fase van PSMA
liganden leidt tot een verhoogde binding in de speekselklieren. Als dat waar
is, dan zou intake vermeden moeten worden tijdens de toediening van
therapeutische doses Lu-PSMA. Dit wordt op dit moment niet geadviseerd in
protocollen, met een potentieel risico voor vermijdbare toxiciteit en
verminderde kwaliteit van leven.

De hypothese is dat stimulatie van de speekselklieren tijdens de toediening van
PSMA-liganden leidt tot verhoogde stapeling in de speekselklieren. De opname
van PSMA-ligand in speekselklieren kan non-invasief kwantitatief worden gemeten
met de radiofarmaca fluor-18-DCFPyL (F-PSMA) en gallium-68-PSMA (Ga-PSMA) en
PET/CT. De biodistributie van de huidige PSMA liganden is zeer snel, een groot
deel van de toegediende dosis bindt al binnen 10 minuten. Speekselklieren
kunnen worden gestimuleerd door continue orale intake, met kauwen en
doorslikken van voedingsmiddelen die suiker, vet en zuren bevatten. Een toename
in binding van PSMA-ligand in de speekselklieren door intake voorspelt een
vergelijkbaar onwenselijk effect voor therapie met Lu-PSMA.

Bepalen of inname van vet, suikerrijk en zuur eten leidt tijdens de
biodistributie fase leidt tot een toegenomen opname van PSMA-ligand in
speekselklieren.

Monocenter prospectieve interventionele fase II studie.

Deelname heeft geen significante risico's. De behandeling van patiënten wordt
door deelname niet veranderd of vertraagd. Deelnemende patiënten komen één dag
extra naar het ziekenhuis voor eenmaal toediening van PSMA en het eten van
vet/suiker/zuur voedsel, en ondergaan eenmaal een PSMA-PET/CT met een totale
duur van 1,5 uur en een geschatte stralingsbelasting van 6-7 mSv. De risico*s
hiervan zijn in de geïncludeerde populatie verwaarloosbaar.