Corticale activatiepatronen gemeten met fNIRS (functional near-infrared spectroscopy) tijdens freezing of gait uitgelokt door draaien en deuropeningen bij mensen met de ziekte van Parkinson.

Freezing of gait ('bevriezen van het lopen') is één van de meest invaliderend
symptomen bij de ziekte van Parkinson waarbij patiënten het gevoel krijgen dat
de voeten kortdurend zijn vastgeplakt aan de vloer. Het kan aanleiding geven
tot vallen en een verminderde kwaliteit van leven. Er is nog onvoldoende gekend
over de onderliggende hersenmechanismes bij freezing omdat het meeste onderzoek
in scanners gebeurt waarbij patiënten stil moeten liggen. Met functional
near-infrared spectroscopy (fNIRS) kunnen we hersenactiviteit van freezing
onderzoeken terwijl patiënten vrij kunnen bewegen.

De hoofddoelstelling van dit onderzoek is om hersengebieden te identificeren
die een verandering in fNIRS-activiteit vertonen tijdens freezing bij mensen
met de ziekte van Parkinson. Hiervoor hebben wij vier subdoelstellingen
gedefinieerd. Ten eerste vergelijken we de corticale activatiepatronen tijdens
lopen, draaien en het passeren door deuropeningen (zonder feezing) van
parkinsonpatiënten met gezonde proefpersonen. Ten tweede onderzoeken we of de
hersnactiviteit tijdens freezing uitgelokt door een temporele uitlokker (draai)
verschilt met de hersenactiviteit tijdens freezing uitgelokt door een spatiële
uitlokker (deur). Ten derde gaan we na of de hersenactiviteit reeds voorafgaand
aan freezing verandert ten opzichte van het lopen. Ten vierde testen we voor
associatie tussen de corticale hersenactiviteit en bewegings-, cognitieve en
angstscores die kunnen bijdragen aan freezing.

Dit is een exploratieve beeldvormingsstudie met fNIRS waarbij de
hersenactiviteit gemeten wordt over 10 hersengebieden bij 25 parkinsonpatiënten
OFF-medicatie (dit wil zeggen 12 uur na de laatste medicatie-inname) en 25
gezonde controles tijdens een looptaak. Tijdens de looptaak wordt er gevraagd
om 180 graden te draaien en door een deuropening te passeren om freezing bij de
parkinsonpatiënten uit te lokken. Naast de fNIRS-metingen, worden er ook
gegevens van bewegingssensoren en beeldopnames verzameld. Deze gegevens worden
gebruikt om de verschilende acties (stilstaan, lopen, draaien, door een
deuropening passeren, freezing) toe te kennen aan de fNIRS-metingen, en om
bewegingsscores te berekenen (loopparameters, ernst van freezing). De
cognitieve en angstscores zullen berekend worden aan de hand van vragenlijsten.

Een bezoek aan het laboratorium van Nijmegen duurt 3 tot 3,5 uur in totaal. De
looptaak bestaat uit vier sessies van 6,5 minuten elk. Parkinsonpatiënten
zullen getest worden OFF medicatie. Dit wilt zeggen: 12 uur na de laatste
medicatie-inname. Dit zal enerzijds voor meer freezing zorgen, waardoor het
onderscheidend vermogen van de studie toeneemt en er minder proefpersonen nodig
zijn. Anderzijds kan dit ook zorgen voor een tijdelijke toename van
parkinsonsymptomen. Dit is zonder risico's en het effect is volledig omkeerbaar
wanner patiënten aan het einde van het experiment hun medicatie opnieuw
innemen. Omdat parkinsonpatiënten vermoeid kunnen raken tijdens de looptaak,
kunnen ze zo veel rusten als nodig na elke sessie. Mensen met freezing vallen
vaker dan mensen zonder freezing. Daarom loopt er tijdens de looptaken altijd
iemand met de deelnemer mee. Er zijn geen risico's geassiocieerd met het
gebruik van fNIRS of de bewegingssensoren. De vragenlijsten worden frequent
gebruikt in ander medisch wetenschappelijk onderzoek.