Butyraat: effect van orale inname bij patienten met milde hypertensie

Hypertensie is de belangrijkste beinvloedbare risicofactor voor
cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit. De pathogenese van primaire
hypertensie is nog niet helemaal opgehelderd, maar het wordt aangenomen dat het
veroorzaakt wordt door een complex samenspel van genetische predispositie en
leefstijl. Leefstijlfactoren zoals dieet, zoutinname en obesitas dragen bij aan
het ontstaan van hypertensie en kunnen in combinatie de bloeddruk met zo'n 4-5
mmHg beïnvloeden.

De samenstelling van de darmflora is een afspiegeling van levenslange
blootstelling aan voeding, maar ook factoren zoals leeftijd, ethniciteit, body
mass index (BMI), diabetes, antibioticagebruik hebben grote invloed. Daarnaast
lijken er verschillen te zijn in microbioomsamenstelling tussen hypertensieve
en normotensieve patiënten, zelfs na corrigeren voor belangrijke confounders.

Short chain fatty acids (SCFAs) zijn belangrijke metabolieten van de darmflora.
Ze worden geproduceerd door microben (bijv. Akkermansia, Ruminococcaceae,
Roseburia spp.) bij fermentatieprocessen van voedingsvezels die wij zelf niet
kunnen afbreken. SCFA met de hoogste concentraties in de feces en het plasma
zijn acetaat, propionaat en butyraat. Dierstudies laten een link zien tussen
fecale SCFAs en bloeddruk door aan te tonen dat receptoren voor SCFAs aanwezig
zijn in nieren en bloedvaten. Mogelijk wordt dit effect gemedieerd door het
renine-angiotensine-aldosteron systeem (RAAS).

In mensen is er nog niet veel onderzoek naar de rol van SCFA in
bloeddrukregulatie. Desondanks weten we wel dat een hoge vezelinname bij het
mediterraan dieet een onbalans (dysbiose) in de darmflora voorkomt door een
toename in SCFAs. Butyraat is eerder aan proefpersonen gegeven bij
interventiestudies in het AMC (2014-084 en 2014-291), die lieten zien dat
butyraat veilig was en cardiometabool actief, in de darmen (verandering van
SCFA levels) en in insulinesensitiviteit. Als butyraat inderdaad effect heeft
op de bloeddruk, zou dit nieuwe inzichten kunnen opleveren gezien de
pathofysiologie en behandeling van hypertensie.

Het primaire doel van deze studie is om het effect van butyraat op bloeddruk te
onderzoeken. Secundair willen we kijken naar het effect van butyraat op plasma
en fecale SCFA (korte keten vetzuren) concentraties, microbioomsamenstelling,
diurese, renine en aldosteron concentraties, immunofenotypering en
hemodynamische parameters zoals baroreceptor sensitiviteit en pulse wave
velocity. Tevens wordt gekeken naar effecten op gewicht en
lichaamssamenstelling (bioimpedantie analyse; BIA) alsook voedingsintake.

Gerandomiseerd placebo-gecontroleerd dubbelblinde trial (parallel design)

Het onderzoeksproduct is het voedingssupplement natriumbutyraat (Butifar, Sensilab) of placebocapsules. Proefpersonen zullen worden gerandomiseerd over een interventie- en controlegroep. De interventiegroep slikt tweemaal daags 13 capsules natriumbutyraat (totaal 4 gram), een vergelijkbare dosering als eerder werd gebruikt in interventiestudies in het AMC (2014-084 en 2014-291). In de controlegroep krijgen proefpersonen tweemaal daags 13 placebocapsules, gevuld met natriumchloride (BUFA, Spruyt Hillen) om te zorgen dat de hoeveelheid natrium die beide groepen krijgen gelijk is (780 mg natrium, equivalent aan 2g natriumchloride, per dag).

Er is geen direct voordeel voor de proefpersonen. Proefpersonen wordt gevraagd
het AMC tijdens de studie vijf keer te bezoeken over een periode van 6 tot 9
weken. We schatten de risico's laag voor deze studie, die bestaat uit de
verzameling fecessamples, urine en bloed, en verschillende bloeddrukmetingen.
de totale hoeveelheid bloed die wordt afgenomen is 82,5 ml per proefpersoon.
Proefpersonen zouden bijwerkingen kunnen ervaren van de natriumbutyraat
capsules, maar in eerder studies met vergelijkbare doseringen werden geen
bijwerkingen gerapporteerd.