Lichamelijke activiteit voor mensen met de ziekte van Parkinson en Multiple Sclerose: effect op lichaam en geest

Mensen met de ziekte van Parkinson en Multiple Sclerose ervaren naast
motorische symptomen zoals moeite met lopen, balans en coördinatie, ook
niet-motorische klachten zoals angst en depressie, verminderde cognitie,
vermoeidheid en slaapproblemen, wat het dagelijks functioneren ernstig kan
belemmeren. Bestaande medicamenteuze behandelingen werken onvoldoende (of
zorgen voor vervelende bijwerkingen) om deze problemen adequaat te verbeteren.
Alternatieve revalidatiebehandelingen kunnen daarom een waardevolle aanvulling
zijn binnen de aangeboden behandelopties om motorische en niet-motorische
klachten aan te pakken. Bij voorkeur hebben deze interventies ook een ziekte
modulerend effect en bevordert het neuroplasticiteit.

Een actieve leefstijl levert een positieve bijdrage aan iemands gezondheid en
fysieke training is dan ook een belangrijk onderdeel binnen de
Revalidatiegeneeskunde voor het verminderen van symptomen. Daarnaast lijkt het
veelbelovend voor het bevorderen van neurale plasticiteit. In mensen met de
ziekte van Parkinson en Multiple Sclerose zijn biomarkers voor
neuroplasticiteit (zoals brain-derived neurotrophic factor (BDNF)) en
neurodegeneratie (zoals neurofilament light (NfL)) in, respectievelijk,
verlaagde en verhoogde concentratie aanwezig. Eerdere onderzoeken hebben
aangetoond dat BDNF goed reageert op fysieke training, een toename in BDNF
eiwit levels hangt samen met verbetering van motorische en niet-motorische
symptomen; het effect op NfL is vooralsnog niet bekend.

De meest effectieve vorm van fysieke training voor het verbeteren van
motorische en niet-motorische symptomen evenals het bevorderen van
neuroplasticiteit is nog onbekend. High-intensity interval training lijkt
veelbelovend, en superieur ten aanzien van traditionele aerobe training, om
deze fysieke, mentale en neurotrofe effecten te stimuleren in een aanzienlijk
kortere trainingsduur. Desondanks is deze trainingsstrategie nog niet goed
bestudeerd bij mensen met de ziekte van Parkinson en Multiple Sclerose.

1. bestuderen van de effecten van een 8-weekse high-intensity interval training
op motorische en niet-motorische aspecten (primaire uitkomstmaat is angst en/of
stemmingsklachten) van de ziekte van Parkinson en Multiple Sclerose, in
vergelijking tot traditionele continue aerobe training en beweegadvies ; en 2.
bestuderen van de associatie tussen neuroplasticiteit en neurodegeneratie
biomarkers in het bloed, hersennetwerk connectiviteit en motorische en
niet-motorische symptomen, zowel binnen als tussen alle interventiegroepen.

Dit project heeft een ABA studieopzet, bestaande uit A baseline, B interventie
(high-intensity interval training, continue aerobe training of beweegadvies)
met frequent herhaalde metingen. Deelnemers worden met behulp van loting tot 1
van de 3 interventiegroepen toegewezen. De studie begint met een baseline
periode (zonder training of beweegadvies) voor 4 weken, gevolgd door een
8-weekse interventieperiode (high-intensity interval training, continue aerobe
training of beweegadvies) en tot slot, een follow-up van 4 weken.

Visuele inspectie en regressie analyse worden gebruikt om individuele trends in
uitkomstvariabelen binnen en tussen interventiegroepen te analyseren. Daarnaast
zullen Pearson correlation coefficients worden berekend voor de associatie
tussen motorische en niet-motorische symptomen, neuroplasticiteit en
neurodegeneratie biomarkers in het bloed en hersennetwerk connectiviteit.

De interventieperiode duurt 8 weken, bestaande uit 1. high-intensity interval training: 2x/week, afwisselende fysieke inspanning (45 sec op >85% Wmax) in 30-minuten durende sessies (fiets ergometer) 2. continue aerobe training: 2x/week, gelijke fysieke inspanning (55% Wmax) gedurende 50-minuten durende sessie (fiets ergometer); 3. beweegadvies: oefenprogramma met stappenteller en wekelijkse doelen, en informatie over de meerwaarde van bewegen (vanuit huis).

Alle deelnemers kunnen baat hebben bij deze studie, omdat een actieve leefstijl
positief bijdraagt aan iemands gezondheid. De mate waarin iemand profijt heeft
van het onderzoek kan verschillen tussen de interventietroepen. Deelnemers die
zijn toegewezen tot de high-intensity interval training of continue aerobe
trainen 8 weken 2x/week onder begeleiding van een ervaren fysiotherapeut dit
kan in het Amsterdam UMC, locatie VUmc of bij de eigen fysiotherapeut. Metingen
zullen zoveel mogelijk worden gecombineerd met trainingsdagen/-tijden.
Deelnemers die zijn toegewezen tot de beweegadviesgroep komen voor en na elke
fase van het onderzoek, en iets vaker inde baseline en follow-up, naar het
Amsterdam UMC, locatie VUmc voor metingen. Daarnaast wordt tijdens de baseline
en follow-up fase, op meerdere tijdstippen, extra tijd van deelnemers gevraagd
om thuis korte vragenlijsten in te vullen naar het Amsterdam UMC, locatie VUmc
te komen voor metingen.