Een multicenter, dubbelblind, gerandomiseerde crossover studie die de impact van dorsale versus ventrale diepe hersenstimulatie gericht op de nucleus subthalamicus vergelijkt op apathie bij de ziekte van Parkinson.

Hoewel DBS zeer effectief is om motorische symptomen van de ziekte van
Parkinson te verminderen, heeft naar schatting 25% van de patiënten in meer of
mindere mate last van apathie, d.w.z. een tekort aan motivatie en energie voor
dagelijkse activiteiten.
Er zijn aanwijzingen dat apathie bij DBS kan ontstaan wanneer de stroom niet
alleen motorische hersengebieden beïnvloedt maar ook gebieden voor de regulatie
van emoties. In dergelijke gevallen zou apathie kunnen verbeteren door de
DBS-elektrode op een hoger contactpunt in te stellen dat verder weg ligt van
deze emotie-regulerende gebieden. In deze studie willen wij daarom testen of
het activeren van een ander contactpunt leidt tot verbetering van apathie bij
mensen die hier na de operatie last van hebben.

Het doel van dit onderzoek is uitzoeken of symptomen van apathie bij DBS voor
de ziekte van Parkinson behandeld kunnen worden door aanpassing van de
DBS-instelling, namelijk het activeren van een hoger, meer *dorsaal* gelegen
contactpunt op de elektrode.

Patiënten worden behandeld volgens het gewone protocol voor DBS. Tijdens de
afspraak voor de DBS, wordt er bij alle patiënten een vragenlijst afgenomen die
gaat over apathie. Na 6 maanden worden deze vragenlijsten nog een keer
afgenomen. Als uit deze vragenlijst blijkt dat patiënten symptomen van apathie
hebben ontwikkeld na DBS, worden zij benaderd voor deelname aan deze studie.
Indien zij besluiten mee te doen, komen zij terecht in de randomisatie waarbij
door een loting zal worden bepaald of een patiënt in Arm A of Arm B het
onderzoek zal doorlopen. In de interventiefase wordt besloten of bij de patiënt
de DBS-instellingen zullen worden aangepast zodat het actieve contactpunt een
paar millimeter minder diep ligt. Alleen het contactpunt wordt gewijzigd, de
overige instellingen zoals het voltage en de frequentie blijven ongewijzigd.
Patiënten volgen tijdens de controle fase een maand lang de regulieren
instellingen. Na een maand komt de patiënt terug naar het ziekenhuis en worden
de vragenlijsten opnieuw afgenomen om te meten of de symptomen van apathie zijn
verbeterd zonder verslechtering van motorische symptomen. De patiënt en de
onderzoeker weten niet in welke groep de patiënt is geplaatst.

Bezoeken en metingen
Patiënten komen 6 maanden na de operatie twee keer in 1 maand naar het
ziekenhuis, dit betekent in sommige gevallen 1-2 extra bezoeken bovenop de
reguliere controle. Een bezoek duurt tot ongeveer een uur.
Er zal dan het volgende gebeuren:
- 8 vragenlijsten - bij drie bezoeken
- Aanpassing van de instellingen van de DBS aan - bij twee bezoeken
- Een mantelzorger zal gevraagd worden om via de post drie maal twee
vragenlijsten in te vullen.

Anders dan bij gebruikelijke zorg
Normaal zou na de eerste 6 maanden DBS de instelling alleen gewijzigd worden
wanneer de motorische symptomen nog niet geheel verbeterd zijn. Voor dit
onderzoek stellen wij na de eerste 6 maanden bij alle deelnemers de
DBS-instellingen ofwel anders in ofwel we laten de oorspronkelijke instelling
staan, zonder dat de patiënt weet voor welke instelling gekozen is. Na 1 en 2
maanden komt de patiënt terug voor het evalueren van het effect op apathie en
de motorische symptomen met vragenlijsten. Daarna wordt de instelling die het
best bevalt gecontinueerd.

Het wijzigen van de stimulatie van een van de twee elektroden naar een contactpunt dorsaler gelegen in de hersenen voor 1 maand.

Het wijzigen van de instellingen van de DBS kan nadelige motorische effecten
geven die echter altijd tijdelijk zijn of verdwijnen na hervatten van de
oorspronkelijke instelling. Ook de controlegroep kan klachten ontwikkelen,
ondanks dat er niets aan de instellingen van de DBS is veranderd. De patiënt
kan nerveus worden van de mogelijkheid dat er iets is veranderd aan de
instellingen, of hij kan reguliere bijwerkingen ervaren van de DBS. Deze
bijwerkingen zijn vermeld in de bijsluiter van de DBS.

Metingen
Het afnemen van de vragenlijsten kan zorgen voor ongemak in verband met de
confronterende vragen gericht op de stemming en de motivatie waarbij er ook
aandacht is voor suïcidaliteit. Uit de praktijk is bekend dat deze
vragenlijsten door de meeste patiënten goed verdragen worden.

De verwachte belasting voor patiënten is laag.