Een exploratief matched case-control onderzoek om nutriënt levels in het bloed te meten van volwassen PKU-patiënten die eiwitvervangers gebruiken.

Fenylketonurie (PKU) is een erfelijke stofwisselingsziekte met een genetische
deficiëntie in het fenylalaninehydroxylase-enzym (PAH). Door dit genetisch
defect hoopt fenylalanine zich op in het bloed. Wanneer PKU niet wordt
behandeld leidt dit tot ernstige mentale achteruitgang en neurologische
beperkingen. De incidentie van PKU varieert wereldwijd, bijvoorbeeld tussen
1:4000-1:9000 in Turkije, Ierland en Oost-Europa tot 1:100.000-1:200.000 in
Finland, Japan en Thailand. Door het genetische tekort hoopt Phe zich op in het
bloed en is er een tekort aan Tyr en zijn metabolieten. Als PKU onbehandeld
blijft, leidt dit tot ernstige mentale retardatie en neurologische handicaps.

Dieetmanagement van PKU
De belangrijkste behandeling bij PKU is het voorkomen van een te hoge Phe
accumulatie in het bloed en de hersenen door middel van een laag fenylalanine
(Phe) dieet. Deze klassieke behandeling is ontwikkeld voor PKU-patiënten en is
effectief en veilig. Een dergelijk dieet is streng en omvat een beperkte inname
van natuurlijke eiwitbronnen, inclusief - maar niet beperkt tot - vlees, vis,
zeevruchten, zuivelproducten, eieren, noten en granen. Het is niet
verwonderlijk dat de beperkende aard van het PKU-dieet de inname van
verschillende belangrijke macronutriënten en micronutriënten beperkt, waardoor
het van nature arm is aan bijvoorbeeld: eiwitten (en bijbehorende essentiële
aminozuren), essentiële vetzuren (dwz EPA en DHA;), vitamines en mineralen, in
het bijzonder vitamine D, B6 en B12, evenals selenium, ijzer, calcium en zink.

Voedingsstatus bij PKU-patiënten
PKU-patiënten die kort na de geboorte op een laag Phe dieet zijn geplaatst
laten een lagere status in verschillende essentiële voedingsstoffen en
micronutriënten zien, een verhoogde body mass index (BMI), een veranderd
folaatmetabolisme, en plasma-lipideperoxidatie en andere oxidatieve stress.
Hoewel er veel onderzoek is gedaan naar de voedingsstatus bij PKU, is de
volwassen populatie nog grotendeels onderbelicht. Dit komt mede doordat de
meeste screeningsprocedures in de jaren '70 en '80 zijn ingevoerd; vandaar dat
de 'eerste' groepen vroeg gediagnosticeerde PKU-patiënten nu halverwege de
volwassenheid zijn. Het bestuderen van volwassenen met PKU brengt verschillende
uitdagingen met zich mee die bijdragen aan de heterogeniteit van deze
populatie, b.v. behandelingsrichtlijnen varieerden (en verschillen nog steeds)
per land en het volgen van het PKU-dieet en -suppletieregime is een van de
belangrijkste uitdagingen in de adolescentie en volwassenheid. Dit laatste kan
een reële bedreiging vormen voor de huidige schijnbare marginale nutritionele
status van volwassenen met PKU, aangezien eerdere studies hebben aangetoond dat
de nutriëntenniveaus deels afhankelijk zijn van de naleving van het dieet en
aminozuursuppleties. De meeste, hoewel niet alle onderzoeken, waarin
PKU-plasmaspiegels van vitamine B6 en/of B12 werden vergeleken met normale
plasmawaarden, rapporteren waarden aan de onderkant van de range in
PKU-patiënten. Deze onderzoeken tonen over het algemeen een omgekeerde
correlatie aan tussen de plasma-Phe-spiegel en de plasma-B6- en/of
B12-spiegels, wat wijst op invloeden op de naleving van het dieet. Zelfs in
gevallen van adequate naleving van het voorgeschreven dieet en gebruik van
aminozuurpreparaten, worden echter ook lagere DHA-waarden gemeld.

Het hoofddoel van het onderzoek is het meten van micro- en macronutriënten en
aminozuurniveaus in het bloed van volwassenen met PKU welke een eiwitvervanger
gebruiken en deze te vergelijken met gezonde vrijwilligers met verglijkbare
leeftijd en met hetzelfde geslacht.

Een exploratieve, matched case-control studie, in meerdere landen en
onderzoekscentra.

Deelnemers wordt gevraagd om eenmalig een online vragenlijst in te vullen en
eenmaal een papieren voedingsdagboekje bij te houden gedurende drie dagen. Zij
zullen eenmaal naar de site moeten komen voor een studiebezoek waarbij bloed
wordt afgenomen via venapunctie. De deelnemers zullen nuchter moeten zijn voor
de bloedafname en mogen gedurende 24 uur voor de bloedafname niet intensief
sporten.

De proefpersonen hebben geen direct voordeel van dit onderzoek. Er zijn geen
andere risico's dan die verbonden zijn aan venapunctie.
Alle andere bepalingen zijn niet-invasief (dieetbeoordelingen, vragenlijsten,
antropometrische metingen).

De belasting is beperkt doordat een deel van de informatie in de eigen
thuis-situatie kan worden uitgevoerd (vragenlijst, dagboekje).