Paardenkracht - Het Effect van Therapie met Paarden op Militaire Veteranen met Post-traumatische Stress Stoornis

De bestaande literatuur suggereert dat interventies met dieren (Animal Assisted
Interventions [AAI]) een positief effect zouden kunnen hebben op het welzijn
van veteranen die gediagnosticeerd zijn met Post-traumatische stress stoornis
(PTSS) (O*Haire et al., 2015). Huidig onderzoek focust echter vooral op het
gebruik van speciaal getrainde hulphonden voor mensen met PTSS (besproken in
van Houtert et al., 2018). Een relatief nieuwe vorm van therapie is therapie
met paarden (Equine Assited Therapy [EAI]). Het beperkte aantal studies dat
gepubliceerd is over deze vorm van therapie suggereert dat therapie met paarden
een positief effect heeft op veteranen met PTSS (Malinowski et al., 2018), maar
tot nog toe zijn er geen harde bewijzen over de effectiviteit van deze vorm van
therapie. De meeste bestaande onderzoeken op dit gebied hebben met name gebruik
gemaakt van vragenlijsten en interviews om het effect van therapie met paarden
op veteranen met PTSS te meten. Hoewel de resultaten van deze studies
veelbelovend zijn (Johnson et al., 2018, Malinowski et al., 2018), willen we in
deze studie onderzoeken of de effecten die in bestaande onderzoeken zijn
gevonden ook meetbaar zijn in het menselijk lichaam door middel van secundaire
objectieve meetmethoden.
Daarnaast gebruiken de gepubliceerde studies verschillende manieren van
therapie met paarden, dus de precieze inhoud van de therapie waardoor deze kan
leiden tot een vermindering in PTSS symptomen is nog onduidelijk. Hoewel
sommige studies suggereren dat interacties met de paarden al tot positieve
effecten kunnen leiden, beweren andere studies dat het rijden een belangrijk
onderdeel is van de therapie (Johnson et al., 2018).
Ten slotte zijn de fysiologische reacties van de paarden en reacties in hun
gedrag onderbelicht in huidig onderzoek. Het is echter belangrijk ook de
reacties van de paarden te onderzoeken, omdat onderzoek heeft laten zien dat de
mentale toestand van de ruiter effect heeft op de fysiologie en het gedrag van
het paard (Nuyts, Exadaktylos & Berckmans, 2013). Dit betekent dat er mogelijk
een relatie is tussen de fysiologische reacties van de veteranen en de reacties
van de paarden, bijvoorbeeld een stijging in oxytocine niveaus bij zowel
veteranen als paarden tijdens een positieve interactie.
In deze studie willen we onderzoeken wat de effecten zijn van 12 weken
groepstherapie met paarden op militaire veteranen met PTSS. Door het gebruik
van zowel subjectieve als objectieve meetmethoden bij mens en paard zal dit
onderzoek laten zien of groepstherapie met paarden leidt tot een vermindering
van PTSS symptomen en daarmee een welzijnsverbetering bij militaire veteranen
met PTSS. De hypothese van dit onderzoek is dat de veteranen een vermindering
van PTSS symptomen ervaren en daarmee een verbetering in de kwaliteit van leven
na deelname aan 12 weken groepstherapie met paarden.

Het primaire doel van dit onderzoek is meten of 12 weken groepstherapie met
paarden leidt tot een verbetering in de kwaliteit van leven bij militaire
veteranen met PTSS. We meten de kwaliteit van leven van de veteranen door
middel van de volgende 16 concrete doelstellingen, die gerelateerd zijn aan de
symptomen van PTSS;
• Verandering in cognitie en stemming
• Verandering in een slecht gevoel over zichzelf
• Verandering in zich schuldig voelen
• Verandering in niemand kunnen vertrouwen
• Verandering in het gevoel hebben dat de wereld gevaarlijk is
• Verandering in het gevoel hebben dat het zenuwstelsel voor altijd verwoest is
• Deelname aan en interesse in activiteiten
• Samenwerking met anderen
• Ervaren van positieve gevoelens
• Ervaren van voldoening
• Ervaren van geluk
• Zingeving vinden
• Toekomst perspectief hebben
• Last van slaapstoornissen en slapeloosheid
• Last van flashbacks en nachtmerries
• Ervaren van stress

Dit onderzoek is een observatiestudie die gebruik maakt van niet-invasieve
metingen en vragenlijsten. Proefpersonen nemen deel aan één therapie sessie per
week gedurende 12 weken. De sessies vinden plaats op de locatie van Stal
Groenendaal, op de Zevenhuizerstraat 154 in Bunschoten-Spakenburg. Elke sessie
begint om 10:00 uur en eindigt rond 15:00 uur. In de ochtend krijgen deelnemers
een introductie en theorie over het werken met de paarden. Na deze introductie
hebben de deelnemers 15 minuten vrije interactie met het paard. In deze 15
minuten maken de deelnemers op hun eigen manier een connectie met het paard. Na
de vrije interactie hebben de deelnemers een gezamenlijke lunch. Vervolgens
zullen de deelnemers in duo's een gerichte interactie hebben met de paarden,
waarbij ze elke week andere opdrachten krijgen. Deze opdrachten variëren van
het paard over een plastic zeil laten stappen tot uiteindelijk op het paard
rijden. Nadat de deelnemers met de paarden gewerkt hebben is er tijd om te
reflecteren, ervaringen te delen en elkaar feedback te geven.
Gedurende de hele dag wordt de hartslag van de veteranen gemeten met een Polar
m430 horloge. Dit horloge is gekoppeld aan een Polar H10 zender die in Hylofit
elektrodes wordt geplaatst. Deze elektrodes met de H10 zender zijn bevestigd
aan een elastische band, die om de middel van de veteranen wordt vastgemaakt.
Het horloge en de zender slaan de hartslaggegevens van de veteranen op,
waardoor de onderzoekers de verschillen in hartslag gedurende de sessies en
over de 12 weken kunnen onderzoeken. Daarnaast dragen de deelnemers tijdens het
werken met de paarden een heuptasje. In dit heuptasje zit een Actigraph GT9X
accelerometer, die de activiteit van de veteranen tijdens het werken met de
paarden registreert. Deze gegevens worden door de onderzoekers gekoppeld aan de
hartslaggegevens, waardoor de onderzoekers kunnen bepalen of een bepaalde
stijging in hartslag mede veroorzaakt wordt door fysieke inspanning of eerder
door mentale spanning.
Naast gegevens over de hartslag van de deelnemers zullen speeksel monsters
worden afgenomen voor en na de vrije interactie met het paard en voor en na het
werken met de paarden in de middag. In totaal zullen er vier speekselmonsters
per veteraan per dag worden afgenomen.
Zowel de vrije interactie in de ochtend als de gerichte interactie in de middag
zullen worden gefilmd met Oppo A5 (2020) mobiele telefoons. Deze telefoons zijn
zo afgeschermd dat ze alleen gebruikt kunnen worden om te filmen. De telefoons
hebben geen toegang tot het internet en het is niet mogelijk om de video's
direct vanaf de telefoons te bekijken. De video's worden opgeslagen op Yoda,
een beschermde schijf die gebruikt wordt door de Universiteit Utrecht voor de
opslag van data. De video's zullen worden geobserveerd in Observer XT 12 om
stress gerelateerd gedrag in zowel mens als paard te kunnen observeren. Voor
deelname aan het onderzoek hebben de deelnemers een toestemmingsformulier
getekend waarin zij toestemming geven om te worden gefilmd (zie document E2).
Tot slot vullen de deelnemers elke week vragenlijsten in. Van de vier
vragenlijsten worden er twee elke week ingevuld, de overige twee zullen één
keer per maand worden ingevuld. 12 weken na het einde van deze studie worden de
deelnemers gevraagd nog één keer naar Stal Groenendaal te komen voor een
terugkomdag, waarop zij voor de laatste keer de vragenlijsten invullen. Één van
de vragenlijsten die door de veteranen zal worden ingevuld is de PCL-5
vragenlijst. Deze vragenlijst zal ook elke maand worden ingevuld door een
wachtlijst controlegroep. Deze wachtlijstcontrolegroep zal bestaan uit 24
veteranen.

Het enige risico dat verbonden is aan dit onderzoek is het omgaan met paarden.
De paarden die gebruikt worden voor dit onderzoek zijn echter erg kalm en
betrouwbaar. Het risico dat de paarden bijvoorbeeld zullen schrikken is zeer
klein. Daarnaast zijn er ervaren begeleiders aanwezig die op elk moment kunnen
ingrijpen mocht dat nodig zijn. Het beoogde voordeel met betrekking tot een
vermindering in PTSS symptomen en daarmee een verbeterde kwaliteit van leven
weegt daardoor zwaarder dan het risico wat betreft het omgaan met paarden.
Omdat de veteranen maar één keer per week een sessie hebben is de verwachting
dat zij hiermee niet te zwaar belast zullen worden.