Een strategiespel ondersteunende goal management training interventie voor de behandeling van patiënten met executieve problemen ten gevolge van niet-aangeboren hersenletsel: een gerandomiseerd gecontroleerde pilot studie voor het meten van de gebruiksvriendelijkheid en preliminaire effectiviteit.

Veel patiënten met hersenletsel die worden doorverwezen voor poliklinische
revalidatie hebben problemen met plannen,
probleemoplossend vermogen en redeneren. Deze moeilijkheden kunnen worden
omschreven als executieve problemen, die
kunnen variëren van relatief mild tot vrij ernstig. Executieve problemen leiden
tot disorganisatie in het dagelijks leven en
moeilijkheden in de uitvoer van instrumentele activiteiten uit het dagelijks
leven (IADL taken). Goal Management Training (GMT) is
een succesvolle behandeling voor executieve stoornissen en helpt bij het
structureren van activiteiten in het dagelijks leven. In de
GMT behandeling wordt het toepassen van een algoritme aangeleerd, waarin een
dagelijkse taak wordt onderverdeeld in meerdere
stappen om executieve problemen met planning en probleem oplossend vermogen aan
te pakken. Patiënten worden
compenserende strategieën aangeleerd, niet om de executieve functies te
versterken, maar om de beperkingen en
participatieproblemen te minimaliseren en meer zelfstandig te kunnen
functioneren in het dagelijks leven. De momenteel in
Nederland geïmplementeerde GMT behandeling is gericht op het opnieuw aanleren
van twee specifieke taken. Echter, om de GMT
strategie toe te passen en patiënten maximaal te laten profiteren, is het
belangrijk om dit algoritme in verschillende situaties en
taken uit het dagelijks leven te oefenen, wat een uitgebreide, tijdrovende en
arbeidsintensieve behandeling vereist. Brain games
steeds aantrekkelijker als (toevoeging) op de bestaande interventie, met name
in een poging om een gepersonaliseerde zorg in de
thuisomgeving te ontwikkelen, en vanwege de kunstmatige intelligentie
mogelijkheden die het spel afstemmen op het niveau van de
individuele speler. Tot nu toe zijn brain games echter gebaseerd op
functieherstel (dat wil zegge de versterking van de executieve
problemen) in plaats van het oefenen van compensatie strategieën, zonder
overdracht naar verbeteringen in het functioneren in het
dagelijks leven. De huidige studie vult daarmee een gemis in de literatuur door
de gebruiksvriendelijkheid en haalbaarheid van een
nieuw ontwikkelde behandeling bestaande uit GMT en een behandel ondersteunend
strategiespel te onderzoeken in een
pilotsteekproef van hersenletselpatiënten.

Het primaire doel van de pilot studie is om de haalbaarheid van een nieuw
ontwikkelde GMT behandeling in combinatie met een
strategiespel te onderzoeken in een pilot steekproef van hersenletselpatiënten.
Specifiek wordt de haalbaarheid en
gebruiksvriendelijkheid van de nieuw ontwikkelde GMT behandeling voor patiënten
met hersenletsel in de chronische fase (> 3
maanden post-onset) onderzocht.

Een secundaire vraagstelling van dit onderzoek is om een eerste indicatie van
de werkzaamheid van de behandeling te verkrijgen
met betrekking tot transfer van behandeleffecten naar ongetrainde
(instrumentele) activiteiten van het dagelijks leven.

Het onderzoek is een assessor blind gerandomiseerd onderzoek waarin de
gebruiksvriendelijkheid en haalbaarheid van de
strategiespel ondersteunende GMT behandeling (7 behandelsessies) wordt
onderzocht, en een eerste indicatie wordt verkregen
van de werkzaamheid door deze behandeling te vergelijken met een behandeling
gericht op psycho-educatie (i.e.
voorlichtingsgroep bestaande uit 7 behandelsessies).

De interventie bestaat uit een behandeling gericht op compensatie strategieën (namelijk Goal Management Training) in combinatie met een strategiespel waarin de patiënt de compensatie strategie kan oefenen in verschillende taken en omgevingen. De behandeling bestaat uit 7 sessies van één uur met een frequentie van een maal per week. De sessies vinden plaats in de instelling. De controle behandeling bestaat uit psycho-educatie (namelijk de voorlichtingsgroep) die nu wordt gegeven aan alle hersenletsel patiënten waarbij indicatie is voor poliklinische revalidatiezorg. Hierdoor wordt patiënten geen behandeling ontnomen. De

De belasting van het onderzoek bestaat uit de deelname aan twee herhaalde
metingen, therapiesessies, en huiswerkopdrachten.
Alle patiënten met hersenletsel die een behandelprogramma krijgen in het
revalidatiecentrum starten met de voorlichtingsgroep. Om
deze reden hebben wij besloten de voorlichtingsgroep op te nemen als onze
actieve controle conditie om de belasting van patiënten
bij het bereiken van onze secundaire doelstelling te verminderen. Bovendien
wordt patiënten hierdoor geen zorg ontnomen of
uitgesteld. Alle tests en methodes die worden gebruikt zijn niet-invasief en
niet belastend voor de patiënt. Alle tests en taken zullen
algemeen gebruikte, gevalideerde en betrouwbare papier-potlood of
gecomputeriseerde taken zijn. De deelnemer kan in zijn/haar
eigen tempo werken, en in dien gewenst zullen extra pauzes worden ingelast. De
behandeling is niet-invasief en nauwelijks
belastend: een therapeut zal altijd aanwezig zijn en de belasting van patiënt
beoordelen en eventueel passende maatregelen
nemen zoals het inlassen van een rustpauze. Deelnemers die zowel aan de
GMT-groep als aan de psycho-educatiegroep zijn
toegewezen, krijgen zeven behandelsessies bestaande uit één uur.