Effecten van het afbouwen van behandeling met levothyroxine in oudere personen: een zelf-gecontroleerde studie.

Veel ouderen in Nederland worden langdurig behandeld met levothyroxine (5% van
65-plussers in 2015) met als belangrijkste indicatie hypothyreoïdie (84%)
waarbij sprake is van een verlaagd vrij T4 (FT4) en een verhoogd thyroïd
stimulerend hormoon (TSH). De oorspronkelijke indicaties voor behandeling met
levothyroxine zijn vaak niet goed geregistreerd, onnauwkeurig of intussen
achterhaald door veranderende richtlijnen. Voor de behandeling van subklinische
hypothyreodie (verhoogd TSH bij normaal FT4), de meest voorkomende
schildklierstoornis in ouderen (3-18% van 65-plussers), verschillen de
richtlijnen. Recent werd in de TRUST studie aangetoond dat levothyroxine
behandeling bij patiënten van 65 jaar en ouder met subklinische hypothyreoïdie
geen klinisch voordeel oplevert. Gezien de hoge prevalentie van levothyroxine
gebruik, de soms twijfelachtige behandelindicaties, het gebrek aan bewijs voor
een effectieve behandeling in een deel van patiënten en de gezondheid
gerelateerde risico*s bij overbehandeling stellen wij als hypothese dat het
mogelijk is om levothyroxine behandeling af te bouwen en te staken bij veel
ouderen zonder dat dit negatieve gevolgen heeft.

Het primaire doel van de studie is te onderzoeken welk percentage
levothyroxine gebruikers ouder dan 60 jaar succesvol behandeling met
levothyroxine kan afbouwen. Deze afbouw wordt succesvol genoemd als na 1 jaar
de schildklierhormoonwaarde vrij T4 normaal is en de waarde van het schildklier
stimulerend hormoon TSH kleiner dan 10 mU/L is.

Overige doelen zijn:
1. Het bepalen van de effecten van het afbouwen van levothyroxine behandeling
op: - schildklier specifieke kwaliteit van leven; - algemene gezondheid; -
tevredenheid over medicamenteuze behandeling.
2. Bepaling van het percentage levothyroxine gebruikers dat een substantiële
verlaging van de oorspronkelijke dosis bereikt heeft na een jaar. Substantiële
dosisverlaging wordt gedefinieerd als: a) een dosisreductie van >=50%; b) een
van te voren vastgestelde verlaging door de gebruiker zelf.
3. Het bestuderen van a) demografische en klinische kenmerken en b) cognities
en attitudes ten aanzien van afbouwen van levothyroxine, in de groep
levothyroxinegebruikers die bereid zijn hun behandeling af te bouwen en in de
groep die succesvol een dosisverlaging bereikt.
4. Het bestuderen van de karakteristieken van patiënten van 60 jaar en ouder
die door hun behandelend arts geschikt geacht worden om levothyroxine
behandeling af te bouwen en medische redenen om deze behandeling juist niet te
staken.

In een add-on observationele studie zal onderzocht worden hoe vaak artsen
levothyroxine behandeling verlagen of stoppen in gestandaardiseerde zorg
waarbij gebruikt gemaakt wordt van Routine Medical Care Data inclusief data uit
het onderzoeksnetwerk ELAN (Extramuraal Leids Academisch Netwerk).
In een add-on kwalitatieve studie zal worden onderzocht hoe artsen de
recrutering van patiënten en de consulten ervaren hebben en hoe de deelnemende
patiënten het afbouwen van de levothyroxine beleefd hebben.

Een zelf-gecontroleerde studie .

Tijdens de run-in periode worden pre-baseline metingen verricht en zal
behandeling met levothyroxine gecontinueerd worden volgens standaard zorg met
de gebruikelijke dagelijkse routine. De pre-baseline metingen bestaan uit: een
aantal vragenlijsten en een standaard bloedafname (veneus) om
schildklierfunctie te bepalen. Tijdens de afbouwfase wordt de dosis
levothyroxine door de behandelend arts afgebouwd volgens het studieprotocol op
geleide van de schildklierfunctie in bloed. Tevens worden opnieuw vragenlijsten
afgenomen. Na 12 maanden wordt schildklierfunctie opnieuw bepaald en worden
voor de laatste maal vragenlijsten afgenomen.

De extra belasting ten opzichte van standaard zorg bedraagt het invullen van de
vragenlijsten, een aantal extra schildklierfunctie bepalingen, het bespreken
van de uitslagen met de behandelend arts en het afhalen van een nieuwe dosering
levothyroxine bij apotheek. Volgens standaard zorg wordt controle van de
schildklierfunctie één maal per jaar verricht.

Samengevat bestaat de belasting van de studie uit:
- bezoek aan het laboratorium voor bloedafname (maximaal 9 keer)
- invullen van diverse vragenlijsten (3-8 stuks) op 5 of 6 verschillende
momenten
- overleg met de behandelend arts (maximaal 9 keer)
- afhalen van nieuw recept levothyroxine bij apotheek (maximaal 5 keer)

Tijdens de afbouwfase zou het kunnen gebeuren dat een afwijkende
schildklierfunctie ontstaat door een tekort aan schildklierhormoon: een
verlaagd vrij T4 en een TSH >= 10 mU/L. Een tekort aan schildklierhormoon kan
gepaard gaan met verschillende symptomen zoals vermoeidheid, kouwelijkheid,
droge huid, obstipatie, gewichtstoename, spierpijn, traagheid in denken en
handelen, concentratiestoornissen en verandering van stemming. Wanneer bij een
herhaalde meting sprake is van een tekort aan schildklierhormoon stopt de
afbouwfase en wordt patiënt door de eigen arts behandeld volgens de geldende
richtlijn.

De veiligheid van de patiënten wordt gemonitord door een onafhankelijke Data
Safety and Monitoring Board en beoordeeld op basis van vooraf vastgestelde
stopcriteria. De behandelend arts van de deelnemer is verantwoordelijk voor het
monitoren van de klinische veiligheid van de deelnemer (standaard zorg).

De studie interfereert niet met standaard zorg, diagnostiek en behandeling.