Pseudoxanthoma elasticum: een cohort studie en opzet van een register.

Pseudoxanthoma elasticum (PXE) is een zeldzame genetische aandoening waarbij
mutaties in het ABCC6 gen leiden tot een tekort aan de verkalkingsremmer
inorganisch pyrofosfaat (PPI). Dit leidt tot verkalking van de huid, verkalking
van de membraan van Bruch in de retina en verkalking van met name de perifere
bloedvaten. Hierdoor hebben patiënten last van huidafwijkingen
(pseudoxanthomen), kunnen ze blind worden en hebben ze last van perifeer
vaatlijden. Er bestaat geen behandeling en er is nog weinig bekend over de
prognose van deze ziekte. Nieuwe inzichten in de pathofysiologie en het beloop
van de ziekte zijn daarom nodig. In het UMC Utrecht is het landelijk expertise
centrum PXE (LEP) gevestigd waar momenteel ruim 250 PXE patiënten onder
controle zijn. Het primaire doel van deze studie is om klinische data te
verzamelen voor onderzoek in een register. We willen hierbij ook graag
gebruikmaken van een internationale vragenlijst zodat we samenwerking met
andere landen in de toekomst kunnen bevorderen. Recent is aangetoond dat bij
PXE lage concentraties PPi in het bloed hebben. Mogelijk zijn PPi en ENPP1 (het
enzym wat PPi maakt) een voorspeller van ernst en progressie van de ziekte. Een
tweede doel van deze studie is daarom om PPi en ENPP1 te meten in patienten in
het LEP en te linken aan klinische parameters. Verder is het essentieel om de
aantasting van het netvlies te kunnen kwantificeren in een eerder stadium dan
blijvend visusverlies en slechtziendheid (dit zijn subjectieve metingen). Tot
op heden is het nog niet mogelijk om de ernst van de retinale verkalking te
kunnen meten. Onlangs heeft het PXE onderzoeksteam hierin vooruitgang geboekt,
en lijkt het mogelijk om middels late fase indocyanine groen (ICG) angiogrammen
de ernst van PXE in het oog te monitoren. Daarom is een derde doel van deze
studie om late fase ICG angiogrammen te verrichten in patiënten met PXE en de
progressie van retinale verkalking te kunnen meten en dit te kunnen linken aan
het visueel functioneren en andere oogheelkundige parameters.
Tot slot is er een kleine groep mensen die plotselinge achteruitgang van het
zicht heeft, een mogelijke verklaring hiervoor is een auto-immuun fenomeen.
Daarom willen we graag auto-immuun analyses doen op het bloed van PXE patiënten
(anti-retinale antilichamen en cytokines in serum).

Het verzamelen van klinische data voor onderzoek, onder andere door middel van
een internationale vragenlijst, het meten van PPi, ENPP1, anti-retinale
antilichamen en cyttokines, en late fase ICG angioigrammen in patiënten in het
LEP en het linken van PPi waardes en progressie van retinale verkalking aan
klinische en oogheelkundige parameters.

Longitudinaal observationele cohort studie

De belasting voor patiënten is minimaal. Data die in het kader van zorg is
gemaakt zal worden verzameld. Er worden 4 buisje (27ml) extra bloed afgenomen
in het kader van reguliere zorg. Patiënten zullen een injectie met IGG krijgen,
voor een onderzoek wat al decennia gebruikt wordt in de klinische zorg. Dit
kost de patiënten nagenoeg geen extra tijd en gaat gepaard met zeer lage
risico*s. Als patiënten niet willen meewerken zal dit geen gevolgen hebben voor
de behandeling.