Van Daar Naar Nu; een pilot studie naar een interventie voor volwassen kinderen van WO-II getroffenen met angst- of stemmings- of persoonlijkheidsstoornissen

Kinderen van Ouders met Psychische Problemen na Trauma, hier genoemd KOPP-T,
vertonen vaak angst- stemmings- en persoonlijkheidsklachten, die zij
attribueren aan het oorlogstrauma van hun ouders. Richtlijninterventies voor
angst-, stemmings- en persoonlijkheidsstoornissen bieden vaak weinig ruimte
voor het aanspreken van die specifieke context. Op basis van jarenlange
ervaring met de Joodse en Indische naoorlogse generatie van de Tweede
Wereldoorlog werd in het Sinai Centrum een nieuwe therapiemethode *Van Daar
Naar Nu* (VDNN; Jacobs 2012, 2017) ontwikkeld en toegepast bij volwassen
KOPP-T. De interventie omvat kort beschreven: 1) de thuissituatie met
getraumatiseerde opvoeders wordt in een emotioneel corrigerende setting met een
therapeut kernachtig gesymboliseerd; 2) de ouders hebben destructieve
conclusies vanuit de context van hun traumatisering in de opvoeding verweven en
dit interfereert met een gezonde emotionele ontwikkeling van hun kinderen. In
de therapie worden deze volwassen KOPP-T geholpen dit intergenerationeel
verschijnsel in hun opvoeding te onderkennen, te onderzoeken en uiteindelijk af
te wijzen; 3) aan de KOPP-T wordt voorgesteld afstand te nemen van de aan de
traumatisering van de ouders verbonden relationele ouder-kind codes; 4) de
KOPP-T worden aangemoedigd zich van de ouders los te maken en aan de
traumatisering van de ouders eigen betekenissen toe te kennen. Dat bevordert de
opbouw van een gezond en zinvol bestaan.

Het doel van deze pilotstudie is het exploreren of de interventie *Van Daar
Naar Nu* (VDNN) effectief is op het verminderen van angst- en stemmingsklachten
(OQ-45), obsessief-compulsieve klachten (Y-BOCS), eventuele PTSS-klachten
(PCL-5) en persoonlijkheidssymptomen (SIPP-SF), naast een beoogd effect op
kwaliteit van leven (EQ-5D-5L), interpersoonlijk functioneren (RSQ/CPI), en de
relatie met de door de getroffen oorlog getroffen ouder(s) (gemeten met een
kwalitatief interview).

Het onderzoek betreft een open pilotstudie, waarin de effectiviteit van VDNN
getoetst wordt bij KOPP-T, die in behandeling zijn of komen bij de polikliniek
van het Sinai Centrum.

VDNN bestaat uit 4 individuele sessies van 75 minuten verspreid over ca. 2 maanden, plus een follow-up sessie na 3 maanden met één naaste. Er wordt gebruik gemaakt van poppetjes en tijdschermen om herinneringen te symboliseren en het separatie proces non-verbaal uit te drukken.

Het onderzoek kent 3 meetmomenten met zelfrapportage vragenlijsten (start en
eind interventie en follow-up na 3 maanden). In sessie 1 vindt een kwalitatief
interview plaats over attributie klachten aan gezinscontext
(casusconceptualisatie); bij de 3-maanden follow-up vindt een volgend
kwalitatief interview plaats over ziekte-inzicht, afgrenzing van en relatie met
de ouders. Het risico van het onderzoek wordt als *matig* ingeschat (i.e.
matige kans op matige schade). Er kan tijdens de interventie sprake zijn van
emotionele ontregeling in de vorm van het ervaren van gevoelens van
teleurstelling, boosheid en verdriet. Deze zijn bij psychotherapie
gebruikelijk, en ook nodig om verandering te bewerkstelligen. Door met
getrainde therapeuten te werken en bepaalde kwetsbare cliënten uit te sluiten
van deelname (o.a. psychose, ASS, LVB) wordt gezorgd dat de ontregeling
hanteerbaar blijft en uiteindelijk leidt tot meer emotioneel evenwicht. Deze
inschatting is gebaseerd op ervaring met deze methode, die de laatste 10 jaar
is opgebouwd en beschreven (Jacobs 2012, 2017).