Preventie van hepatische encefalopathie door toediening van rifaximine en lactulose in patienten met levercirrose die een transjugulaire intrahepatisch portosystemische shunt plaatsing ondergaan: een multicenter, gerandomiseerd, dubbel blind, placebogecontroleerd onderzoek. De PEARL trial

Hepatische Encefalopathie (HE) is een neuropsychiatrische aandoening,
veroorzaakt door leverfalen of portosystemische shunting van bloed langs de
lever. HE manifesteert zich als een spectrum van neurologische en
psychiatrische afwijkingen. De klinische gradering van de ernst van HE wordt
vastgelegd volgens de West-Haven criteria (graad I-IV). Klinisch manifeste HE
(vanaf graad II) zorgt voor meer en langdurige ziekenhuisopnames en verlaagt de
kwaliteit van leven. Patiënten kunnen last krijgen van vergeetachtigheid,
concentratieproblemen, desoriëntatie, hallucinaties, moeite met spraak of
schrijven, slechte coördinatie en zelfs verlies van bewustzijn.

Lactulose wordt gegeven om HE te behandelen en een recidief tegen te gaan.
Indien dit onvoldoende werkt kan er rifaximine worden toegevoegd aan de
behandeling. Dit is een zeer slecht resorbeerbaar antibioticum, wat met name in
het lumen van de dunne darm een belangrijke rol speelt. Het is van invloed op
de bacteriële samenstelling en stimuleert de biotransformatie capaciteit
(omzetting en uitscheiding van schadelijke stoffen) van enterocyten.

Portale hypertensie is een veel voorkomende complicatie van levercirrose.
Complicaties hiervan zijn (refractaire) ascites en bloedingen uit oesofagus- of
maagvarices. Een Transjugulaire Intrahepatische Portosystemische Shunt (TIPS)
is een zeer effectieve interventie om deze complicaties te verhelpen. Helaas
ontwikkelen patiënten in 33% van de gevallen een post-TIPS HE. Er is momenteel
geen profylactische behandeling om dit te voorkomen, terwijl lactulose en
rifaximine wel een bewezen therapie zijn voor secundaire preventie van HE.
Internationale richtlijnen raden profylactische toediening van lactulose en/of
rifaximine op dit moment dan ook nog niet aan, maar de invloedrijke Baveno
consensus vergaderingen adviseren in hun laatste verslag hier wel verder
onderzoek naar te doen.

De Nederlandse Leverpatiënten Vereniging (NLV) is betrokken bij de
totstandkoming van het studieprotocol en patiëntinformatiedocumenten.

Deze studie is overgegaan naar CTIS onder nummer 2024-512040-28-01 raadpleeg het CTIS register voor de actuele gegevens.

Het verlagen van de incidentie van post-TIPS HE.

Een multicenter, gerandomiseerde, dubbelblinde, placebo gecontroleerde, studie.

Patiënten in de interventiegroep krijgen 2dd 550mg rifaximine in combinatie met de standaard dosering lactulose toegediend (startdosis 2dd 25mL en vervolgens op geleide van ontlastingsfrequentie, of al eerder voorgeschreven dosering). Behandeling start 72 uur voor TIPS plaatsing en zal na 3 maanden na TIPS plaatsing gestaakt worden. De non-interventiegroep zal placebotabletten en een standaard dosering lactulose toegediend krijgen.

Studiedeelnemers hebben een minimale extra belasting, vanwege het combineren
van studievisites met reguliere controles na TIPS plaatsing. Extra bloedafnames
zijn ook in combinatie met reguliere bloedafnames. Psychomotorische testen zijn
allemaal non-invasief.

De studiemedicatie is veilig gebleken in de studiepopulatie en bijwerkingen van
lactulose zijn dosis gerelateerd en daardoor goed in te stellen.