Voorspellen en herstellen van cognitieve stoornissen bij neurochirurgische patiënten.

Een substantieel (maar onbekend) aantal patiënten die een intracraniale
neurochirurgische ingreep (e.g., resectie van een hersentumor of
microvasculaire decompressie) ondergaan, hebben al voor de ingreep cognitieve
stoornissen. Postoperatief kunnen additionele cognitieve stoornissen optreden
en persisteren voor een langere periode. Omdat cognitieve functies essentieel
zijn voor ons dagelijks, sociaal, beroepsmatig en persoonlijk leven, is het
zinvol om inzicht te krijgen in voorspellende factoren van cognitief
functioneren bij patiënten voor en na de operatie. Daarnaast behoren
subjectieve cognitieve klachten tot de meest gemelde klachten waarmee artsen
worden geconfronteerd. In welke mate deze klachten serieus moeten worden
genomen en of ze enige diagnostische waarde hebben, is niet duidelijk. Om deze
reden is het belangrijk om inzicht te krijgen in 1) predictoren
(sociodemografische, klinische, beeldvormende en (neuro)psychologische
variabelen) van objectief cognitief functioneren van neurochirurgische
patiënten, en 2) de incidentie en ernst van cognitieve stoornissen in deze
patiënten, voor en na operatie. Daarnaast is het van belang om 3) de relatie
tussen subjectieve klachten, vermoeidheid, werksituatie en sociale participatie
en het objectieve cognitieve functioneren te evalueren.
Binnen de predict-substudie zal er naar predictoren van objectief cognitief
functioneren op korte, en lange termijn ((T3, en T12 +) T24) gekeken worden,
evenals de incidentie en ernst van objectieve cognitieve stoornissen op deze
momenten.
De voorspellende waarde van neuropsychologisch functioneren met betrekking tot
ziekteprogressie (tumorgroei) bij patiënten met een hooggradig glioom wordt
binnen de HGG-substudie onderzocht.
Voorts zijn er aanwijzingen dat genetische factoren, zoals het alipoproteine E
(APOE) polymorfisme, samenhangen met een kwetsbaarheid met betrekking tot
cognitief functioneren en achteruitgang.Uit recent onderzoek bij verscheidene
patiëntgroepen met andere aandoeningen (o.a. traumatisch hersenletsel, kanker
buiten het centrale zenuwstelsel) en gezonde ouderen blijkt dat dragers van
minstens één APOE *4 allel gerelateerd is aan slechter cognitief herstel en
meer kans op cognitieve stoornissen t.o.v. dragers van de andere varianten
(allelen *2 en *3). Aliproteïne klasse E heeft invloed op groei en herstel
(reparatie) van zenuwcellen na hersenschade. Er is nog nauwelijks onderzoek
gedaan naar de relatie tussen het APOE gen en cognitief functioneren bij
patiënten met primaire hersentumoren, hoewel er aanwijzingen zijn dat dit ook
hier een rol speelt. Als dit het geval blijkt dan kan APOE genotype als
belangrijke, extra predictor worden toegevoegd aan onze predictiemodellen.

Retrospectieve klinische zorgpad:
1) identificeren van voorspellers (socio-demografische, klinische,
beeldvormende, en (neuro)psychologische variabelen) van cognitieve stoornissen
bij neurochirurgische patiënten drie maanden na de operatie
2) beschrijven van de incidentie en ernst van cognitieve stoornissen bij
neurochirurgische patiënten voor, en drie maanden na de operatie

Additioneel doel van het prospectieve klinische pad:
evalueren van het verband tussen objectief cognitief functioneren (over tijd)
en subjectief gemeten cognitieve problemen, vermoeidheid, werksituatie en
sociale participatie]

Predict sub-studie:
1) identificeren van voorspellers (socio-demografische, klinische,
beeldvormende, en (neuro)psychologische variabelen) van cognitieve stoornissen
bij patiënten met een meningeoom of glioom op 3, 12 en 24 maanden na de operatie
2) beschrijven van de incidentie en ernst van cognitieve stoornissen bij
patiënten met een meningeoom of glioom voor, en 3, 12, en 24 maanden na de
operatie.
3) evalueren van het verband tussen objectief cognitief functioneren (over
tijd) en subjectief gemeten cognitieve problemen, vermoeidheid, werksituatie en
sociale participatie.

[HGG sub-studie:
1) bepalen van de waarde van neuropsychologische testen bij het voorspellen van
tumorprogressie bij patiënten met een hooggradig glioom
2) beschrijven van de incidentie en ernst van cognitieve stoornissen bij
patiënten met een hooggradig glioom voor en na operatie
3) evalueren van het verband tussen objectief cognitief functioneren (over
tijd) en subjectief gemeten cognitieve problemen, vermoeidheid, werksituatie en
sociale participatie.

ApoE-substudie:
retrospectief onderzoek naar de relatie tussen APOE genotypes (specifiek *4-
dragerschap) en:
1) pre-operatieve cognitieve prestaties
2) beloop van cognitief functioneren tot 3 en 12 maanden na operatie]

Exploratieve vraagstellingen/doelstellingen:
- evalueren van de bruikbaarheid van de Amerikaanse normering bij Nederlandse
patiënten en de sensitiviteit van de geautomatiseerde testbatterij (CNS Vital
Signs) om cognitieve stoornissen te detecteren bij een neurochirurgische
patiëntengroep.

Om de vraagstellingen te kunnen beantwoorden, is een follow-up design opgezet
voor patiënten die een intracraniale neurochirurgische ingreep ondergaan. Alle
patiënten krijgen voor de operatie (T0), en drie en twaalf maanden na de
operatie (T3, T12) een neuropsychologisch onderzoek als onderdeel van de
standaard klinische zorg (retrospectieve klinische zorgpad). Patiënten die
extra vragenlijsten invullen voor onderzoeksdoeleinden, zullen bij T0 gevraagd
worden om informed consent te tekenen (prospectieve klinische pad).

Na deze [twee] drie klinische neuropsychologische evaluaties, worden patiënten
tijdens de nazorg afspraak gevraagd voor deelname aan [één van de twee
sub-studies (namelijk)] de predict- [of de HGG] sub-studie) [, afhankelijk van
hun pathologische diagnose]. Patiënten hebben hierna twee weken om na te denken
over deelname aan de sub-studies. Als patiënten tekenen voor informed consent,
zullen zij opgevolgd worden met neuropsychologische onderzoeken op 24 maanden
(T24) na de operatie (voor de predict -substudie) [óf drie-maandelijks te
beginnen op 6 maanden (T6) na operatie (T = 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24) of totdat
ziekteprogressie bevestigd wordt door de behandelend arts (namelijk de HGG
sub-studie)].

[Retrospectieve ApoE-substudie: (1) het uitvoeren van de genetische
APOE-bepalingen op reeds verzamelde, gecodeerde buisjes bloed (2) het
samenvoegen van het gecodeerde databestand met de genetische APOE-uitslagen met
het gecodeerde bestand van de neuropsychologische testdata en (3) de
retrospectieve statistische analyses op het samengevoegde gecodeerde bestand
met genetische en neuropsychologische data.]

Gegevens met betrekking tot demografische, medische/klinische, en
psychologische variabelen worden ook verzameld tijdens de verschillende
meetmomenten.
[Aanvullend wordt in het kader van de HGG sub-studie gekeken naar MR Imaging,
welke pre-operatief en post-operatief drie-maandelijks wordt uitgevoerd als
onderdeel van het standaard klinische imaging protocol.]

Alle neuropsychologische onderzoeken worden (indien mogelijk) gecombineerd met
ziekenhuis bezoeken van patiënten, bijvoorbeeld voor de MRI afspraken.

In alle studies worden de prestaties van patiënten vergeleken met die van een
gezonde controlegroep geworven uit de algemene bevolking en gematcht op
leeftijd, geslacht en opleiding. Gezonde controles worden op baseline getest, 3
en 12 maanden na de eerste meting vinden er follow-up meetmomenten plaats.

Het uitvoeren van neuropsychologisch onderzoek levert geen risico op voor de
proefpersonen.
De meting (12 maanden postoperatief) kost enige tijd (prospectief klinisch pad:
invullen van enkele additionele vragenlijsten; predict sub-studie: 1 keer
ongeveer 60 minuten; 24 maanden na de operatie;

[HGG sub-studie: maximaal 7 keer ongeveer 60 minuten; 6, 9, 12, 15 18, 21, en
24 maanden) en enige mentale inspanning voor patiënten en controlepersonen.
Er is geen lichamelijke belasting.
APOE-substudie: Bloed samples die het DNA materiaal bevatten voor APOE
genotypering zijn reeds verzameld en bewaard onder een code voor 'nader
gebruik' door/in het laboratorium Klinische Pathologie Midden Brabant (ETZ),
enkel indien patiënten hier geen bezwaar tegen hadden.

Neuropsychologische data zijn reeds verzameld in het kader van de andere
substudies binnen het huidige protocol. Deelnemers zullen (van wie sinds de
start van het onderzoek in 2010 naar schatting 170-200 mensen reeds overleden
zijn en een ander deel naar andere ziekenhuizen is gegaan voor verdere
controles/behandeling) dus geen enkele extra inspanning hoeven leveren. Diverse
maatregelen (zie protocol), waaronder anoniem-gecodeerde behandeling en opslag
van materiaal en data, zorgen ervoor dat bescherming van privacy en identiteit
van de patiënten gewaarborgd blijft.]