DESCARTES studie: het achterwege laten van radiotherapie bij patiënten met een pathologisch complete respons na neoadjuvante systemische therapie

Onderzoek naar borstkanker is toenemend gericht op behandeling op maat, waarbij
therapiee*n zoals anti-Her2 therapie en chemotherapie een grote ontwikkeling
hebben doorgemaakt. Systemische therapie wordt bij voorkeur voorafgaand aan de
operatie (=neoadjuvant) gegeven, hierdoor wordt de tumor kleiner en kan vaker
een borstsparende operatie plaatsvinden. Dit leidt vaak tot een complete
respons in het verwijderde borstweefsel, wat betekent dat er geen levende
tumorcellen meer te vinden zijn. Het type borstkanker bepaalt mede de kans op
een complete respons. Bij triple negatieve of HER2-positieve borstkanker
gebeurt dit bij 60-80 van de 100 vrouwen.(4-9) Als vrouwen borstsparend zijn
geopereerd, volgt altijd bestraling om de kans op terugkeer van kanker in de
borst (lokaal recidief) te verlagen.(32,33) Hierbij komen bij zo*n 50 van de
100 vrouwen klachten voor zoals pijn, verlittekening en vervorming van de
borst. De borst kan jaren pijnlijk blijven.(17-20) Bij vrouwen >65 jaar met een
kleine borsttumor is de kans op recidief dusdanig klein, dat al onderzocht is
of bestraling achterwege gelaten kan worden. Dit leidt weliswaar tot iets
hogere recidiefkans (van 1.3% naar 4.1%), maar dit bei*nvloedt niet de kans op
overlijden. In Nederland wordt momenteel in de TOP-1 studie aan vrouwen >70
jaar aangeboden bestraling na borstsparende operatie achterwege te laten.(25)
Ook bij vrouwen waarbij de behandeling met chemotherapie tot een complete
response heeft geleid is de kans op lokaal recidief na borstsparende operatie
en bestraling erg klein, zo*n 0-4% na 5 jaar.(10-13) Het weglaten van
bestraling zou dan ook kunnen worden besproken. Hoewel onderzoek heeft laten
zien dat het weglaten van bestraling bij deze patie*ntengroep waarschijnlijk
niet leidt tot een slechtere overleving, is er echter maar weinig informatie
over het effect op lokaal recidief.(24,26,34) Een onderzoek bij 110 vrouwen
laat een lage kans op recidief van 1.8% zien wanneer bij vrouwen met een
complete respons na neoadjuvante systemische therapie de bestraling na
borstsparende operatie wordt weggelaten.(27) Hoewel dit veelbelovend is, hebben
we meer betrouwbare informatie nodig om met patie*nten de mogelijkheid van het
weglaten van bestraling te kunnen bespreken.

Met dit onderzoek willen we aantonen dat na het weglaten van bestraling bij
vrouwen met een complete response op neoadjuvante
systemische therapie het risico op recidief laag blijft (4%). Hiermee kan deze
optie veilig worden aangeboden aan een grote groep
borstkanker patiënten, zodat overbehandeling wordt voorkomen. Hoewel we mogen
verwachten dat het weglaten van bestraling
leidt tot minder klachten van de borst, willen we daarnaast ook onderzoeken of
dit effect heeft op de zorgen om kanker terug te
krijgen.

De DESCARTES studie is een prospectieve één-armige studie waaraan 595 vrouwen
zullen deelnemen.

Er wordt verwacht dat 4% van de onderzoekspopulatie een lokaal recidief zal
ontwikkelen binnen 5 jaar, waarvan ongeveer de helft niet was opgetreden indien
er standaard bestraling was gegeven. Het merendeel van deze recidieven zal met
een borstsparende of ablatieve operatie behandeld kunnen worden. Het weglaten
van bestraling heeft geen gevolgen voor de overleving.