Preoperatieve optimalisatie van modificeerbare risicofactoren bij pancreaschirurgie: implementatie van best practice voorafgaand aan pancreas resectie

Voor pancreastumoren is pancreasresectie de hoeksteen van de curatieve
behandeling. Het is een ingrijpende buikoperatie met tot 50% postoperatieve
morbiditeit. Patiënten met alvleesklier- en periampullaire (pre)maligniteiten
(en soms ook pancreatitis) lijden vaak aan ernstig gewichtsverlies en verlies
van lichamelijke conditie op het moment van de diagnose, ook bekend als
(kanker) cachexie.

In studies, audits en de dagelijkse klinische praktijk ligt de focus op de
behandeling zelf, de complicaties en de (lange termijn) resultaten na de
behandeling. Er wordt echter weinig aandacht besteed aan de fysieke en mentale
toestand van de patiënt op het moment van de diagnose, voordat de behandeling
begint. Verminderde preoperatieve aerobe fitheid en mentale weerbaarheid zijn
bijvoorbeeld in verband gebracht met een slechter postoperatief resultaat,
zoals een grotere kans op een postoperatieve complicatie. Een adequate
preoperatieve screening om patiënt-gerelateerde beïnvloedbare risicofactoren te
identificeren die verband houden met ongunstige resultaten en vervolgens het
beïnvloeden van deze risicofactoren in een multimodaal, op de patiënt gericht
prehabilitatieprogramma lijkt een veelbelovende interventie om de resultaten
van patiënten die een pancreasresectie ondergaan te verbeteren. Daarom is de
hypothese dat als de conditie van de patiënt wordt geoptimaliseerd vóór een
grote pancreasoperatie, het risico op complicaties kan worden verminderd, wat
leidt tot een versneld herstel met een verbeterde kwaliteit van leven. Hoewel
veelbelovend, ontbreekt helaas nog sterk bewijs ter ondersteuning van de
bijdrage van prehabilitatie aan het optimaliseren van het functionele herstel
na de operatie.

Om te onderzoeken of de implementatie van een best practice programma voor
preoperatieve optimalisatie van patiënten, met de focus op screening,
beoordeling en interventie van 8 potentieel (gedeeltelijk) beïnvloedbare
risicofactoren (lage (aerobe) fitheid, ondervoeding, lage mentale weerbaarheid,
comorbiditeiten (ijzertekort (anemie), verstoorde glucoseregulatie en
kwetsbaarheid) en intoxicaties (alcohol- en rookgedrag)), de tijd tot
functioneel herstel zal verbeteren vergeleken met de huidige zorg.

Een landelijk opgezette stepped-wedge cluster gerandomiseerde
superioriteitstrial. In dit ontwerp zullen alle deelnemende centra overstappen
van de huidige praktijk naar het best practice programma, in een willekeurige
volgorde. Aan het einde van de trial zullen alle centra het best practice
programma hebben geïmplementeerd. Het best practice programma wordt gezien als
de beste standaard zorg. In deze studie zullen gezondheidsuitkomsten voor en na
implementatie van het best practice programma worden vergeleken.

Preoperatieve screening van alle patiënten die gepland staan voor een pancreas resectie op (aerobe) fitheid, ondervoeding, lage mentale weerbaarheid, comorbiditeiten (ijzertekort (anemie), verstoorde glucoseregulatie en kwetsbaarheid) en intoxicaties (alcohol- en rookgedrag)) Een gepersonaliseerd multimodaal prehabilitatie programma waarin deze modificeerbare risicofactoren worden behandeld wordt aangeboden. Deze zorg zien we als de nieuwe standaard zorg.

Prehabilitatie zoals toegepast in deze studie wordt gezien als standaard zorg
in Nederland voorafgaand aan pancreaschirurgie. Prehabilitatieprogramma's zijn
bewezen veilig in verschillende patiëntengroepen, zoals patiënten met
colorectale kanker. Daarom zijn de risico's die met dit programma gepaard gaan
zeer laag. Alle 8 preoperatieve interventies zijn veilig en worden al in
sommige ziekenhuizen als standaardzorg verleend. Het is echter van belang om de
preoperatieve interventies te standaardiseren en de effectiviteit te
beoordelen. Het preoperatieve programma en de aanvullende vragenlijst kunnen
een belasting vormen voor de patiënt in termen van tijdsinvestering. Patiënten
kunnen baat hebben bij het preoperatieve programma, aangezien onze hypothese is
dat patiënten een kortere tijd tot functioneel herstel hebben.