Doelmatigheid van een blended care versie van een effectief diabetes dieet.

Wist u dat 1 op de 3 volwassenen in Nederland type 2 diabetes gaat ontwikkelen
in zijn of haar leven? Dat is de voorspelling die onderzoekers van de Rotterdam
studie hebben gedaan op basis van epidemiologisch onderzoek (1). Op dit moment
hebben wereldwijd al 422 miljoen volwassenen diabetes (2). In 85% van de
gevallen is dit gerelateerd aan het hebben van overgewicht of obesitas (3). In
Nederland gaat het over 1 miljoen mensen en dit aantal zal alleen maar toenemen
de komende jaren (4, 5). Wanneer mensen met type 2 diabetes ook overgewicht
hebben, dan hebben zij meer kans op complicaties en sterven zij eerder in
vergelijking met mensen met diabetes die geen overgewicht hebben (6). Blijvend
gewichtsverlies is de oplossing, maar moeilijk te bereiken zonder de juiste
hulp. Wij hebben laten zien dat het mogelijk is om gewichtsverlies te bereiken
en minimaal 2 jaar te behouden met behulp van het POWER dieet programma
(vernoemd naar het Prevention Of Weight Regain (POWER) onderzoek). De meer dan
150 deelnemers waren 2 jaar na het volgen van dit dieetprogramma nog steeds 5%
van hun gewicht kwijt, zij spoten 1/3 minder insuline en hadden significant
minder klachten van vermoeidheid en depressie. De toevoeging van een extra
psychologische interventie bovenop dit dieet had geen extra positief effect (7,
8). Met behulp van een subsidie van het Diabetes Fonds hebben we in 2015-2016
het POWER dieetprogramma geïmplementeerd in de dagelijkse zorg van het Erasmus
MC (diabetesplein) en in de eerste lijn zorg in Rotterdam (HOED Overschie).
Tijdens deze implementatiefase vonden we net zulke gunstige effecten als in
onze klinische studie.
Omdat het aantal mensen met aan overgewicht gerelateerd diabetes type 2 zo hard
groeit, komt er een enorme druk te staan op onze gezondheidszorg. Tel daar de
vergrijzing (ook in de gezondheidszorg zelf) bij op, en er ontstaat een
probleem dat we de komende jaren het hoofd moeten bieden. E-health of *blended
care* (waarin e-health applicaties gecombineerd worden met face-to-face
contacten) kunnen bijdragen aan de oplossing van dit probleem. Naast dat het
efficiëntere zorg kan opleveren, krijgen patiënten ook meer regie over hun
behandeling, waardoor ze eerder geneigd zijn hun gedrag te veranderen (9). Een
recente review over nieuwe technologische behandelopties voor overgewicht en
obesitas, laat zien dat e-health interventies alleen minder effectief zijn dan
face-to-face contacten. Geconcludeerd wordt dat een combinatie van beiden
waarschijnlijk het meest (kosten)effectief is (10). De (kosten)effectiviteit
van een blended care interventie gebaseerd op een very low-calorie diet bij
mensen met type 2 diabetes is tot op heden niet onderzocht.

Primaire doelstelling:
1. Wat is de doelmatigheid van een blended care versie van het POWER dieet
programma (Blended POWER) in vergelijking met het POWER dieet programma dat in
de gebruikelijke zorg wordt gebruikt (usual care POWER): is Blended POWER
minstens even effectief in het verminderen van gewicht na 1 jaar bij mensen met
T2D en obesitas, tegen lagere kosten?

Secundaire doelstelling(en):
1. Wat is de effectiviteit van de Blended POWER-interventie met betrekking tot
cardiovasculaire risicofactoren en kwaliteit van leven, in vergelijking met ?
2. Wat is de effectiviteit van de Blended POWER-interventie met betrekking tot
patiënttevredenheid en compliance, in vergelijking met het usual care POWER
dieet?
3. Is er een verschil in effectiviteit en patiënttevredenheid van de Blended
POWER-interventie tussen mannen en vrouwen?
4. Is er een verschil in effectiviteit en patiënttevredenheid van de Blended
POWER-interventie tussen deelnemers van Nederlandse of andere afkomst?

We willen onze onderzoeksvragen beantwoorden door gedurende 1 jaar een
multicenter, gerandomiseerde, gecontroleerde, non-inferiority studie uit te
voeren op de poliklinieken van secundaire en tertiaire ziekenhuizen. Bovendien
willen we prospectief gegevens verzamelen over de tevredenheid en compliance
van de deelnemers mbt de interventie.

Na ondertekening van het toestemmingsformulier worden de deelnemers willekeurig toegewezen aan de controle- of interventiegroep. Beide groepen volgen het POWER-dieetprogramma, dat gebaseerd is op een very low-calorie diet (VLCD) met maaltijdvervangers, plus een stapsgewijze opbouw naar een gezond en duurzaam dieet volgens de nationale voedingsrichtlijnen. Het POWER-dieetprogramma is effectief gebleken in het bereiken en behouden van 5% gewichtsverlies op de lange termijn (2 jaar), het verbeteren van de kwaliteit van leven, verminderen van depressieve klachten en het verminderen van de insulinebehoefte. Het POWER-dieetprogramma is geïmplementeerd in de gebruikelijke zorg, en omvat 1 intakegesprek, 5 groepsbijeenkomsten en minimaal 4 telefonische contactmomenten. In de interventiegroep wordt het face-to-face contact binnen het dieetprogramma gedeeltelijk vervangen door een e-health applicatie ('blended POWER dieetinterventie'). Het persoonlijk contact wordt beperkt tot 1 individueel intakegesprek en 3 groepsbijeenkomsten. De e-health applicatie zal bestaan uit een dieet-app, met aanvullende website. In deze app worden de stappen van de dieetinterventie uitgelegd via tekst, infographics en korte video's inclusief Turkse en Arabische voice-over, voor onze deelnemers van niet-Nederlandse afkomst. Ook is rekening gehouden met laaggeletterdheid. Deelnemers ontvangen recepten en tips die nuttig zijn voor de fase van het dieet waarin de deelnemer zich bevindt. Beweging wordt gemonitord en aangemoedigd met persoonlijke doelstellingen (aan de hand van de nationale richtlijnen van het Kenniscentrum Sport) en indien mogelijk met activitytrackers. We hebben gedragsveranderingstechnieken opgenomen om gedragsverandering op de lange termijn te bevorderen: het uitdagen van disfunctionele gedachten over levensstijl, gewicht en lichaamsbeleving, het verbeteren van eigen-effectiviteit en motivatie. Persoonlijke doelstellingen met betrekking tot voeding, lichaamsbeweging, gewicht, lichaamssamenstelling, glucosespiegels, medicijngebruik, lichamelijke klachten en kwaliteit van leven worden binnen de app gebruikt en gemonitord. Bovendien krijgen de deelnemers motiverende berichten om hen op het juiste spoor te houden. Om de app interactiever te maken, kunnen de deelnemers op aangewezen momenten gebruikmaken van een chatfunctie met de diëtist. De app wordt end-to-end gecodeerd, volgens de nationale privacywetgeving.

De belasting en het risico van deelname wordt als laag beschouwd. Het toevoegen
van een e-health applicatie aan een dieetinterventie die als standaardzorg
wordt beschouwd, zal geen extra risico's of lasten met zich meebrengen voor de
deelnemers, behoudens de last van het zich vaker bewust zijn van de eigen
ziekte. Deelnemers wordt gevraagd om vier keer extra naar de polikliniek te
komen voor metingen (zelfde voor controle- en interventiegroep), driemaal een
bloedmonster te geven (gecombineerd met routinelab voor de zorg) en op drie
tijdstippen vragenlijsten in te vullen over algemene patiëntkenmerken,
kwaliteit van leven, depressie, behandelingskosten, tevredenheid met de
behandeling en houding ten opzichte van e-health.