Coeliakie: samenspel tussen genen en omgeving. Op weg naar de opheldering van de pathogenese.

Nederlandse coeliakie onderzoekers in het Leids Universitair Medisch Centrum,
het Universitair Medisch Centrum Utrecht, TNO kwaliteit van Leven en de
Wageningse Universiteit hebben hun krachten gebundeld in een onderzoeksproject
genaamd: *Celiac Disease Consortium* (CDC). Het CDC wordt gecoördineerd door
het Leids Universitair Medisch Centrum en gesponsord door de Nederlandse
regering.

Omdat coeliakie een exclusief menselijke ziekte is, kan de voortgang van dit
onderzoek alleen worden gewaarborgd met een doorgaande beschikbaarheid van
patiëntenmateriaal. Dit materiaal kan worden verkregen tijdens diagnostische
procedures die worden uitgevoerd in het kader van patientenzorg.

Met dit protocol vragen wij toestemming om 10 ml extra bloed en 4 extra
dunnedarmbiopten te mogen afnemen voor dit onderzoek, door hiervoor informed
consent te vragen bij alle kinderen die een oesofagogastroduodenoscopie
ondergaan in het LUMC in het kader van medische diagnostiek.

Het doel van het onderzoek is het ophelderen van alle moleculaire mechanismen
die leiden tot coeliakie. Om de wetenschappelijke basis te leggen voor
verbeterde diagnostische technieken, nieuwe behandelingen en veiliger voedsel
voor coeliakiepatiënten, worden in het CDC de volgende aandachtsgebieden
onderkend:

Een *human genomics* cluster zal zich richten op de identificatie van
(afwijkende) moleculaire mechanismen die leiden tot ontwikkeling van ziekten.

Een *food genomics* cluster zal zich richten op vermindering van de gluten
inname.

In het CDC worden de extra afgenomen materialen gebruikt om in het kader van
het Human Genomics Cluster:

Functionele studies uit te voeren met T-cel lijnen die worden geisoleerd uit
dunnedarmbiopten

Veranderingen in eiwitexpressie te meten in dunnedarmbiopten

Genetische studies uit te voeren met DNA geisoleerd uit perifere bloed
lymfocyten en met mRNa geisoleerd uit dunnedarmbiopten

Van elke patient worden 4 extra dunnedarmbiopten en 10 ml. extra bloed
afgenomen. Wij benadrukken dat in alle gevallen de kinderen een
oesofagogastroduodenoscopie ondergaan als onderdeel van normale medische
diagnostiek naar maagdarmaandoeningen, en niet primair vanwege wetenschappelijk
onderzoek. Omdat endoscopie bij kinderen in het LUMC routinematig onder
algehele anesthesie plaatsvindt, waarvoor intravenuze canulatie noodzakelijk
is, kunnen dunnedarmbiopten en bloedmonsters zonder extra belasting of riisico
voor de patient worden genomen.