Peroperatieve detectie van gedissemineerde tumorcellen in perifeer bloed bij patienten met colon tumoren

De incidentie van colon tumoren is de laatste jaren sterk gestegen. Bij mannen
staat deze vorm van tumoren op de derde plaats en bij vrouwen zelfs op de
tweede plaats van meest voorkomende tumoren.
Ongeveer twintig tot vijfenveertig procent van de patienten welke een
histologische curatieve chirurgische procedure ondergaan ontwikkelen desondanks
toch in de loop van de tijd metastasen op afstand (lymfklieren, peritoneum,
lever en long). De hypothese luidt dat disseminatie van tumorcellen hiervoor
verantwoordelijk zou zijn.Disseminatie van tumorcellen kan plaatsvinden tijdens
de beginfase van de tumorgroei en gedurende de chirurgische manipulatie van de
tumor tijdens de operatie.
Op basis van deze hypothese is eertijds ook de no-touch techniek ontwikkeld
waarbij er zo weinig als mogelijk gemanipuleerd wordt tijdens de operatie om zo
de disseminatie van tumorcellen te voorkomen.
De detectie van gedissemineerde tumorcellen in perifeer bloed bij colon tumoren
door middel van quantitative polymerase chain reaction (q-PCR) zou een
aantrekkelijke methode zijn om disseminatie van tumorcellen tijdens een
operatie te vervolgen.

Is het mogelijk om door middel van RT-q-PCR peroperatief tumorcellen aan te
tonen in perifeer bloed?

In eerste instantie zal er een pilotstudy worden opgezet waarbij er bij tien
patiënten met een coloncarcinoom met reeds aanwezige metastasen in de lever
bloed (10ml) zal worden afgenomen uit de vena cephalica. Deze patiënten dienen
als positieve controle om zo referentiewaarden te verkrijgen. Tevens zal er bij
tien gezonde proefpersonen eveneens bloed (10 ml) worden afgenomen uit de vena
cephalica om zo een kader van normaal waarden te verkrijgen( negatieve
controle). Het bloed uit beide armen zal niet herleid kunnen worden tot de
persoon en dus geen enkele consequentie hebben voor deze personen. Na deze tien
personen zal er een evaluatie plaatsvinden van de resultaten en bij positieve
bevinding zal er een vervolgonderzoek plaatsvinden in de vorm van een
prospectief onderzoek zoals hieronder beschreven.

Bij tien patiënten (>18 jaar) met een bewezen colon carcinoom zonder
aantoonbare metastasen zal perifeer serum worden afgenomen voor onderzoek op
tumorcellen.
Bij deze tien patiënten met een bewezen colon carcinoom welke een curatieve
chirurgische resectie ondergaan zal er peroperatief op drie plaatsen (vena
cephalica, vena cava inferior en de vena portae) in total 30 ml serum worden
afgenomen (10 ml per plaats). Tijdens het verwijderen van het resectiepreparaat
zal er nogmaals op deze plaatsen in totaal 30 ml serum worden afgenomen.

Serum uit de vena cephalica zal middels een venapunctie worden afgenomen, serum
uit de vena cava inferior door middel van een catheter welke via de lies
(v.femoralis) onder echogeleiding wordt ingebracht door de radioloog en serum
uit de vena portae door middel van een catheterisatie.

Het afgenomen serum zal hierna door het multidisciplinair laboratorium voor
moleculair biologische diagnostiek worden onderzocht waar door middel van RT-
qPCR wordt bekeken of er gedissemineerde tumorcellen aanwezig zijn waarbij de
waarden uit het eerste onderzoek als referentiewaarden worden gebruikt.
Aangezien dit eveneens een pilotstudy betreft zal er voor de patient geen
enkele consequentie zijn aangaande het te voeren postoperatieve beleid. Na
evaluatie van de eerste tien patienten zal bij gebleken succes wederom een
studie worden opgezet waarbij de `touch` en `no-touch` techniek met elkaar
zullen worden vergeleken.

De belasting zal minimaal zijn omdat bij de patient tijdens de operatie bloed
wordt afgenomen. De risico`s zijn heamatoomvorming bij de punctie en een
minimale kans op een bloeding uit de vene welke eenvoudig kan worden verholpen.