Emotionele klachten en maternale schildklierfunctie in de zwangerschap in relatie tot de ontwikkeling van het kind: Het Kempenonderzoek I

Maternale hypothyroxinemie (fT4 kleiner of gelijk aan het laagste tiende
percentiel met normaal TSH) vroeg gemeten tijdens de zwangerschap betekent een
verhoogd risico op een vertraging in de ontwikkeling van het kind op de
leeftijd van een en twee jaar (Pop et al., 2003). Een hoog niveau van
angstklachten van de moeders tijdens de zwangerschap bleek eveneens samen te
hangen met een vertraagde ontwikkeling van het kind (Brouwers et al., 2002).
Verder onderzoek naar de consequenties van deze factoren, al dan niet in
relatie met elkaar en rekening houdend met andere belangrijke factoren
(confounders), is gewenst, gezien verschillende theoretische invalshoeken en
praktische consequenties.
Een van de theoretische invalshoeken betreft het idee dat de endocriene
regulatie van de moeder de ontwikkeling van de foetus blijvend beïnvloedt:
*fetal programming* (Godfrey & Barker, 2001). Bij afwijkingen in deze regulatie
is de ontwikkeling van de foetus verstoord of past de foetus zich zodanig aan,
dat zijn eigen regulatie systemen niet goed of suboptimaal zijn ingesteld voor
de verdere postnatale ontwikkeling (Zoeller, 2003). Met name het functioneren
van de HPA-as van het kind is daarbij naar voren gekomen als mogelijk nadelig
beïnvloed (O*Connor et al., 2002 en 2003). De endocriene regulatie van de
moeder kan rechtstreeks in lichte mate verstoord zijn, zoals in het geval van
maternale hypothyroxinemie, maar ook indirect, als gevolg van emotionele
klachten. Ook in deze situatie kan vervolgens het eigen regulatie systeem van
de foetus beïnvloed worden met gevolgen voor de verdere ontwikkeling. Kinderen
van depressieve en angstige moeders blijken verschillende
ontwikkelingsproblemen te ondervinden, die mogelijk ook op deze manier
beïnvloed zijn (Elgar et al., 2004; Huizink et al., 2004).
In alle studies naar de ontwikkeling van kinderen na perinatale risico-factoren
valt op dat niet alle kinderen met een overeenkomstige mate van risico, later
ontwikkelingsproblemen laten zien. Mogelijk zijn er factoren die een
beschermende rol spelen. De ouder-kind interactie, de invloed van de vader en
de zelf-regulatie vaardigheden van het kind verdienen daartoe nader onderzoek.

Inzicht verwerven in het verband tussen maternale schildklier functie en
maternale emotionele klachten tijdens de zwangerschap en de ontwikkeling van
het kind in relatie tot de ouder-kind interactie en de zelfregulatie
vaardigheden van het kind

Ouders die hebben aangegeven bereid te zijn om aan verder onderzoek mee te
werken krijgen een aantal vragenlijsten toegestuurd. Huidige depressieve
symptomatologie en angstklachten bij de ouders worden gemeten met behulp van
zelf-rapportage vragenlijsten: de Edinburgh Depression Scale (EDS; Pop et al,
1992) en de angst sub-schaal van de Symptom Checklist-90 van Derogatis (SCL-90;
Arrindell & Ettema, 2005). Persoonlijkheid van de ouders wordt nagegaan met
behulp van de Type D vragenlijst (Denollet et al., 1996); tevens wordt een
vragenlijst beantwoord waaruit blijkt in welke mate de ouders geneigd zijn tot
sociaal wenselijke antwoorden (Crowne & Marlowe, 1964).
De ontwikkeling van het kind wordt onderzocht aan de hand van een door de
moeder in te vullen vragenlijst, de Nederlandse vertaling van de Ages and
Stages Questionnaire (Bricker & Squires, 1996; Van Baar, van Bakel & Hunnius,
2006). De mate van gedragsproblemen wordt nagegaan met behulp van de Child
Behavior checklist (CBCL; Achenbach & Rescorla, 2001). De mate van
gedragsproblemen weerspiegelt op een aantal dimensies, bijvoorbeeld aandacht en
impulsiviteit, ook problemen met zelfregulatie.

De belasting betreft voor de ouders het invullen van de vragen en mogelijke
confrontatie met onprettige eigenschappen van zich zelf of hun kind. Aangezien
hen dit bekend is, wordt de belasting als beperkt gezien. Indien ouders vragen
hebben of nader advies willen kunnen zij met de onderzoekers of de
onafhankelijke arts kontakt opnemen.