Hersenactiviteit tijdens zinsverwerking bij de ziekte van Parkinson: een event related fMRI-studie.

Linguïstisch onderzoek heeft aangetoond dat sommige patiënten met de ziekte van
Parkinson problemen hebben met het begrijpen van lange of syntactisch complexe
zinnen. Het blijft tot nu onduidelijk of de zinsbegripsproblemen bij de ziekte
van Parkinson te wijten zijn aan een gelimiteerd werkgeheugen, verstoorde
aandachtfuncties of beperkte informatieverwerkingsnelheid (bv. Grossman et al.,
1992; Grossman et al.,2000; Grossman et al., 2002; Lee et al., 2003) of
mogelijks zelfs aan een specifieke grammaticale verwerkingsstoornis (Lieberman
et al., 1992; Natsopoulos et al., 1993; Natsopoulos et al., 1991).
Wij menen dat de basale ganglia betrokken zijn bij het zinsverwerkingsproces
van zodra een gegeven zinstructuur afwijkt van hetgene door het
processingsysteem voorspeld werd. Indien in geval van bijvoorbeeld een
grammaticale fout, de zin anders verloopt dan werd voorspeld, dan zullen de
basale ganglia betrokken zijn door de irrelevante structuur te inhiberen en te
switchen naar een proces van herziening van de zin.

Het belangrijkste doel van dit onderzoek is meer inzicht te krijgen in de
zinsbegripsproblemen bij Nederlands sprekende patiënten met de ziekte van
Parkinson. Daarenboven kunnen we met het uitvoeren van dit onderzoek meer
kennis verwerven omtrent de rol van de basale ganglia in zinsverwerking.

Om onze hypothese te testen, hebben we zes condities ontworpen in een 2x2x3
factorieel design. Een van de factors is woordvolgorde met twee niveau's:
actief en passief. Een tweede factor is grammaticaliteit met drie niveau's:
correct, morfologisch fout en een fout van de overgankelijkheid van het
werkwoord.
Op basis van deze zes condities werd een set van materiaal ontwikkeld,
(aangevuld met een controle conditie en aanvullende zinnen (filler sentences))
dat in twee verschillende experimenten zal gestest worden.
Eerst wordt een event related fMRI-studie afgenomen, waarin de proefpersonen
een semantisch oordeel moeten geven over de gepresenteerde zinnen. Volgend op
deze fMRI-sessie zal een korte off-line studie de data aanvullen met
reactietijden en accuraatheidsdata tijdens een grammaticale beoordelingstaak.

Deelname aan beide experimenten vraagt een mentale inspanning van de
deelnemers. Er valt geen (psychologische) schade te verwachten als gevolg van
deelname aan het onderzoek.
Verder zijn er tot vandaag nog geen risico's voor de gezondheid bekend bij
gebruik van een 3 Tesla MRI scanner. Indien de veiligheidsvoorschriften strict
gevolgd worden zal geen van de deelnemers nadelen ondervinden door deelname.
Door middel van een internationaal gestandaardiseerde vragenlijst wordt vooraf
aan het eigenlijke fMRI-experiment nagegaan of personen geschikt zijn om te
deel te nemen. Er wordt in geen geval afgeweken van de veiligheidsvoorschriften
die gebruikelijk zijn bij een fMRI-onderzoek (bv. metalen voorwerpen op of in
het lichaam).