Mutaties in het X-chromosoom gebonden cosmc gen en hun relevantie voor het ontstaan van IgA nefropathie

IgA nefropathie (IgAN) is de meest voorkomende vorm van ontsteking van de
nierfilters wereldwijd. De ontsteking ontstaat doordat Immunoglobuline A (IgA),
een afweereiwit dat door de witte bloedlichaampjes wordt gemaakt, neerslaat in
de nierfilters en daar schade veroorzaakt. De oorzaak van IgAN is nog niet
duidelijk. Gevonden is dat bij patiënten met IgAN de samenstelling van het IgA
afwijkt van dat van gezonde personen. Onze hypothese is dat de afwijking in IgA
het gevolg is van een defect in de aanmaak van deze immunoglobuline, en dat dit
de oorzaak is dat het IgA in de nierfilters neerslaat.
Het voorkomen van IgAN verschilt in sekse (M>F) en in ras. De diagnose is
afhankelijk van het klinische beeld en pathologie van het nierbiopt. De
prognose is niet altijd gunstig, waarbij terminale nierinsufficiëntie als
eindstadium optreedt. De huidige behandeling is gericht op het voorkomen van
verdere achteruitgang van nierfunctie en is voor een groot deel symptomatisch.

Mutaties in het cosmc gen dragen mogelijk bij aan IgAN. Aan normaal IgA1 zijn
bepaalde suikers gehecht. Deze suikerketens zijn afwijkend in IgA1 van IgAN
patiënten. Onze hypothese is dat de afwijkende suikers op IgA1 leiden tot
neerslag van IgA1 in de nier filters.
Het cosmc gen zorgt voor de vorming van een eiwit dat betrokken is bij de
aanmaak van IgA. Het is zeer waarschijnlijk dat dit defect in de witte
bloedcellen direct verantwoordelijk is voor de verstoorde aanmaak van de
suikerketens op IgA1.

Inzicht in het ontstaan van IgAN is belangrijk voor de ontwikkeling van een
verbeterde diagnostiek en therapie. Door van een grote groep individuen
(patiënten en controles) de veranderingen in het cosmc gen te analyseren
verwachten we significant aan te kunnen tonen of dit defect gecorreleerd is met
IgAN. Als dat het geval blijkt te zijn, zou het op termijn mogelijk zijn een
bloedtest te ontwikkelen om IgAN vast te stellen. Dit zou mogelijk een
nierbiopt (een invasief onderzoek) overbodig maken, en leiden tot een diagnose
in een vroegere fase, hetgeen belangrijk is voor preventie. Therapie voor het
verminderen van achteruitgang in nierfunctie kan eerder worden gestart, zodat
ernstiger vormen met nierinsufficiëntie mogelijk kunnen worden voorkomen. Op
termijn is het misschien zelfs mogelijk om nieuwe therapieën te ontwikkelen om
nierinsufficiëntie ten gevolge van IgAN te voorkomen.

Hoofd vraagstelling: Dragen de mutaties in cosmc bij aan het ontstaan van IgA
nefropathie?

1. Vaststellen of mutaties in cosmc significant meer voorkomen in IgAN
patiënten (mbv biopt bewezen) dan in gezonde individuen

2. Vaststellen of mutaties in cosmc gevonden worden in andere nieraandoeningen
met proteïnurie (bv S v Alport of nefrotisch syndroom).

3. Bepalen in welke typen bloedcellen (B-cellen, T-cellen, monocyten) mutaties
in cosmc voorkomen, en of verschillen waarneembaar zijn in verschillende
patiënten groepen.

Type studie.
Het onderzoek naar mutaties in het cosmc gen zal plaatsvinden door het
verrichten van genetisch en immunologisch onderzoek op bloedcellen en (in
beperkte mate) wangcellen van patiënten en van gezonde individuen te weten:
De patientengroep zal bestaan uit totaal 100 patiënten. Patiënten in
verschillende stadia van IgAN worden getest. Tevens zullen patiënten met andere
nieraandoeningen die gepaard gaan met proteïnurie worden onderzocht.
Controles bestaan uit gezonde vrijwilligers, gematcht naar leeftijd, geslacht
en ras.

Duur van de studie.
Voor dit onderzoek wordt medewerking gevraagd aan 50 patiënten met IgA
nefropathie, 50 patiënten met proteïnurie, zonder IgA nefropathie en 50
controle individuen, die in de loop van 1,5 jaar verzameld zullen worden.
Afhankelijk van de statistische significantie die wordt verkregen, zullen
mogelijk meer of minder patiënten nodig zijn

Studieopzet.
Verzameling van demografische gegevens, bloedafnames en verzameling wangcellen.

Belasting en risico zijn minimaal omdat alleen bij al geplande routine
bloedafname extra specieel bloed zal worden afgenomen.
Het afnemen van wangslijmvlies is niet pijnlijk, kortdurend en brengt geen
risico's met zich mee.
De afnamens zullen alleen gebeuren als de proefpersoon zonder tegenstribbelen
dit toelaat.