Een genetische studie naar de samenhang van handvoorkeur en taal lateralisatie in bloedverwanten uit een relatief geisoleerde Nederlandse bevolkingsgroep. Een onderzoek naar een mogelijk endofenotype voor psychose.

Een mogelijkheid om genetische achtergronden van schizofrenie te onderzoeken is
het gebruik van mono- danwel oligogenetische endofenotypen, gerelateerd zijn
aan meer fundamentele aspecten van de stoornis. Verminderde taal lateralisatie,
m.a.w. een meer bilateraal patroon van corticale taal representatie is
geassocieerd met schizofrenie. Hiernaast is het ook geassocieerd met
linkshandigheid. Beide zijn een mogelijk endofenotype voor schizofrenie. Beide
endofenotypen zijn effectief te onderzoeken in families met meerdere
linkshandigen uit een geisoleerde populatie zijn beide, ongeacht afwezigheid
van schizofrenie.

Het verrichten van een genetische studie van linkshandigheid en taal
lateralisatie als endofenotypen van schizofrenie, in meerdere generaties uit 30
families met meerdere linkshandigen uit Urk, een geisoleerde populatie in
Nederland. Door linkage analyse kunnen genetische regio*s gevonden worden die
geassocieerd zijn met kwetsbaarheid voor schizofrenie. Deze genetische regio's
zullen getest worden voor associatie met schizofrenie in een reeds bestaande
verzameling genetisch materiaal van 500 schizofrenie patienten en een
vergelijkbare controle groep afkomstig uit eerder verricht onderzoek (00-035).

Proefpersonen worden m.b.v. een vragenlijst gescreened op handvoorkeur door de
huisarts. Indien contact mag worden opgenomen zullen links- of niet sterk
rechtshandige proefpersonen met drie linkshandige eerstegraads familieleden
benaderd worden, evenals rechtshandigen met drie of meer linkshandige
familieleden. Dit familieonderzoek bestaat uit drie onderdelen:
1) bepaling van taal lateralisatie m.b.v. functionele Transcraniele Doppler
onderzoek (fTCD). Deze techniek meet lateralisatie a.d.h.v. verandering in
stroomsnelheid van bloed in de arteriae cerebri mediae. Activatie van
taalgebieden vindt plaats middels een paced fluency letter taak, 2)
Participatie aan Word Production-taak en een Remote Associate taak, 3) afname
20 ml bloed wordt afgenomen i.v.m. genetisch onderzoek. Hierna volgt bepaling
van de (co)segegratie van linkshandigheid en taal lateralisatie en de
genetische analyse, waarbij een genoom-brede genotypering, zal worden
uitgevoerd m.b.v. Linkage Mapping Set v2.5-MD10 van 400 microsatellite markers.
Gevonden genen worden getest op hun associatie met linkshandigheid in het
schizofrenie sample. Bij replicatie van deze associatie zal een case-control
studie verricht worden ter toetsing van de hypothese dat verminderde
lateralisatie een bruikbaar endofenotype voor schizofrenie is en de
geassocieerde genen zoals gevonden in de families inderdaad betrokken zijn bij
schizofrenie.

Echo-doppler is een techniek die werkt met geluidsgolven. Zij wordt al
tientallen jaren in het ziekenhuis gebruikt, is volstrekt veilig en kent geen
bijwerkingen. Het risico van venapuncties is hematoomvorming. Tot slot is de
tijdsduur van 60 minuten die proefpersonen kwijt zijn beperkt.