Op zoek naar de genetische oorsprong van osteosarcoom, een zeldzame vorm van botkanker

Osteosarcoom is een zeldzame vorm van kanker. Jaarlijks wordt de aandoening in
Nederland bij 35-45 patiënten, meestal jongeren tussen de tien en twintig jaar
vastgesteld. Osteosarcoom is een kwaadaardige vorm van botkanker, een vorm
waarbij de tumor in het bot niet, zoals in de meeste gevallen van botkanker,
het gevolg is van een uitzaaiing van een tumor elders in het lichaam, maar een
vorm van botkanker waarbij die vanuit ontspoorde botcellen zelf ontstaat.

Zoals alle vormen van kanker is de ontsporing van de botcellen - om precies te
zijn de osteoblasten, de botvormende cellen in het botweefsel * het gevolg van
veranderingen in het DNA, het erfelijk materiaal, van de cellen. Welke die
veranderingen precies zijn, is echter nog onbekend. Doel van dit project is te
achterhalen wat het belang is van een veelvoorkomende genetische verandering
die in het DNA van osteosarcoomcellen wordt aangetroffen.

Die veelvoorkomende verandering in het DNA van osteosarcoomcellen betreft een
zogeheten amplificatie. Dit betekent dat het erfelijk materiaal van de cellen
een gebied bevat, waarbinnen bepaalde stukjes DNA niet éénmaal, maar vele malen
voorkomen. In het geval van de osteosarcoomcellen treedt de amplificatie op
binnen een deel van chromosoom 17, een gebied aangeduid als de regio
17p11.2-p12.

De onderzoekers van het Academisch Medisch Centrum te Amsterdam vermoeden nu
dat zich binnen deze regio zogeheten oncogenen bevinden. Dat zijn stukjes
erfelijk materiaal die, als zij actief zijn de cel kunnen omvormen tot een
tumorcel. Hoe actiever deze oncogenen, des te groter is de kans dat een cel
ontspoort tot een tumorcel. Bevat de regio 17p11.2-p12 een of meer oncogenen,
dan kan de amplificatie hiervan wel eens een belangrijke oorzaak zijn van het
ontstaan van osteosarcoom, zo luidt de onderliggende gedachte bij dit project.
Doel van het onderzoek is de identificatie van deze oncogenen

De onderzoekers willen ook bepalen of en zo ja welk verband er bestaat tussen
de mate van amplificatie van oncogenen in de regio 17p11.2-p12 en de ernst van
de ziekte. Hebben patiënten met meer exemplaren van de oncogenen een kleinere
kans op overleving? Indien een dergelijk verband bestaat, kan de mate van
amplificatie van de regio 17p11.2-p12 in de toekomst gebruikt worden bij de
diagnostiek en het geven van een prognose bij osteosarcoom. Een tweede doel van
dit onderzoek is dus om vast te stellen of deze oncogenen gebruikt kunnen
worden om de diagnostiek en prognostiek van osteosarcomen te verbeteren

De onderzoekers gaan allereerst aan de slag om het betreffende stuk DNA, de
regio 17p11.2-p12, zeer nauwkeurig in kaart te brengen. Welke gebieden hiervan
komen meer dan eenmaal voor? Deze stukjes bevatten mogelijk oncogenen.
Daarnaast proberen de onderzoekers te achterhalen hoe het komt dat deze stukken
DNA geamplificeerd worden.

In eerder werk hebben de onderzoekers al enkele mogelijke oncogenen in
osteosarcoomcellen opgespoord. In dit project zoeken zij uit welke van deze
oncogenen, respectievelijk PMP22, COPS3, FLJ20343, NCOR1, EST R02360 geheten,
daadwerkelijk betrokken zijn bij het ontstaan van osteosarcoom. Dit doen zij
door deze genen actief te laten worden in *normale* cellen en vervolgens te
kijken of de normale cellen hierdoor veranderen in tumorcellen. En door na te
gaan of het uitschakelen van deze genen cellen minder vatbaar maakt voor
ontsporing tot tumorcel. Indien dit zo is, kan getracht worden een vorm van
therapie te ontwikkelen die de activiteit van deze oncogenen onderdrukt.

Onderzoek van het genetisch materiaal uit bloed en tumor (biopsie en resectie)
van de patient is niet belastend en zonder risico