Opvoedingsgedrag, stress en perceptie van het kind bij ouders van ex-prematuren

Het aantal kinderen dat te vroeg en/of te licht geboren wordt en dat ondanks
hun zware start in leven blijft, neemt toe. Uit wetenschappelijk onderzoek
blijkt dat het met de meeste van deze kinderen goed gaat, maar dat er ook een
groep kinderen is die gedragsproblemen ontwikkelt. Tevens blijkt uit onderzoek
dat ouders van ex-prematuren moeite met de opvoeding kunnen ondervinden. Een
belangrijke vraag in dit verband is of problemen met de opvoeding en
opvoedingsstress (deels) samenhangen met factoren die gerelateerd zijn aan de
vroeggeboorte.

Over het opvoedingsgedrag van ouders van ex-prematuren in de leeftijd van 5
jaar of ouder is weinig bekend. Ook is er weinig onderzoek gedaan naar de
samenhang tussen neonatale medische risico*s en opvoedingsstress. Retrospectief
ervaren stress (i.e. stress die ouders momenteel ervaren als zij terugdenken
aan de gebeurtenissen rond de geboorte van hun kind) zou eveneens van invloed
kunnen zijn op opvoedingsstijl en -stress.

De meeste onderzoeken op het gebied van prematuriteit en opvoeding betreffen
jonge kinderen (t/m 4 jaar). Er is weinig bekend over de invloed van aan
prematuriteit gerelateerde factoren op de opvoeding op latere leeftijd. Bij
veel van de gevonden onderzoeken zijn alleen moeders betrokken. Dit terwijl de
rol van vaders bij opvoeding van groot belang is.

Onderhavig onderzoek heeft tot doel het beschrijven van opvoedingattitudes,
disfunctioneel opvoedgedrag laksheid en overreageren, het vermogen om grenzen
te stellen en opvoedingsstress bij vaders en moeders van ex-prematuren op
vijf-, zes- of zevenjarige leeftijd. Naast het beschrijven van genoemde
factoren zal eveneens een aantal specifieke hypotheses getoets worden aangaande
de mate van associaties tussen geboortegewicht, zwangerschapsduur, medische
complicaties, retrospectief ervaren stress , huidige lichamelijke
gezondheidstoestand van het kind en de perceptie van kwetsbaarheid van het kind
enerzijds en anderzijds opvoedingattitudes, disfunctioneel opvoedgedrag
laksheid en overreageren, het vermogen om grenzen te stellen en
opvoedingsstress bij onderhavige onderzoeksgroep

Ouders vullen thuis onafhankelijk van elkaar eenmalig een aantal vragenlijsten
in. Deze vragenlijsten worden hen per post toegestuurd. De volgende factoren
worden bij vaders en moeders gemeten: attitudes betreffende de opvoeding,
vermogen om grenzen stellen, disfunctioneel opvoedgedrag laksheid en
overreageren, stressbeleving in de opvoeding, perceptie van kwetsbaarheid van
het kind, huidige lichamelijke gezondheidstoestand en retrospectieve stress.
Daarnaast wordt gebruik gemaakt van enkele geboortegegevens, zoals
geboortegewicht, duur van de zwangerschap en eventuele complicaties.
Beschrijvende statistiek wordt uitgevoerd t.b.v. een beschrijving van de
onderzoeksgroep. Significante verschillen tussen scores van vaders en moeders
op de afgenomen vragenlijsten worden getoetst met een afhankelijke t-toets .
Verder worden Pearson correlaties gebruikt om samenhang te onderzoeken tussen
de gemeten variabelen onderling (i.e. correlaties tussen afhankelijke
variabelen onderling, tussen onafhankelijke variabelen onderling en tussen
afhankelijke en onafhankelijke variabelen). Er wordt gebruik gemaakt van
verschillende hiërarchische regressie-analyses om de invloed van 6 predictieve
variabelen (zwangerschapsduur, geboortegewicht, medische complicaties,
retrospectief ervaren stress, huidige algemene gezondheid van het kind en
perceptie van kwetsbaarheid van het kind) in onderlinge samenhang op de vier
uitkomstmaten - te weten opvoedingsstress (gemeten met de NOSIK), attitudes
betreffende de opvoeding (gemeten met de verkorte vorm van de Opvoedingsgedrag
Vragenlijst voor Ouders, CRPR), disfunctioneel opvoedgedrag laksheid en
overreageren (gemeten met de Vragenlijst Laksheid en Overreageren) en het
ouderlijk vermogen om grenzen te stellen (gemeten met de Limit Setting Schaal)
- te onderzoeken (zie ook *Onderzoekspopulatie*).

Ouders wordt gevraagd eenmalig een zevental vragenlijsten in te vullen. Dit
kost hen ongeveer 45 tot 60 minuten in het totaal. De betreffende vragenlijsten
worden beschreven op p. 8 van het onderzoeksprotocol. Betrokken onderzoekers
zijn van mening dat meedoen aan onderhavig onderzoek voor de proefpersonen
zonder enig risico is.