Het hypersensitief sinus carotis syndroom: lange termijnsresultaten na chirurgische carotisdenervatie

Het hypersensitief sinus carotissyndroom (HSCS) is een redelijk onbekende
oorzaak van syncope in voornamelijk de bejaarde populatie, welke gepaard gaat
met een hoge comorbiditeit. Een pathologische baroreceptorreflex vanuit de
sinus carotis, uitgelokt door uitwendige rek ter hoogte van de halsregio en
reproduceerbaar door carotismassage, kan leiden tot asystolie
(cardio-inhibitie) of extreme bloeddrukdaling (vasodepressie) met duizeligheid,
syncope en vallen als gevolg. De laatste decennia wordt vooral gekozen voor een
pacemaker in de behandeling van het HSCS. Echter deze behandeling is niet
effectief voor elke vorm van het HSCS. Een operatie, waarbij de pathologische
baroreflex wordt onderbroken, vormt een effectieve en veilige behandeling van
het HSCS op de korte termijn.
Deze zogenaamde chirurgische carotisdenervatie werd in de periode 1980-2007 in
het MMC uitgevoerd bij 27 patiënten met het HSCS.

Doel van deze studie is een evaluatie van de lange termijnsresultaten van de
chirurgische carotisdenervatie in de behandeling van het HSCS bij deze 27
patienten.

Primaire vraagstelling:
-Vormt de chirurgische carotisdenervatie een effectieve behandeling voor
symptomen veroorzaakt door het HSCS, zoals duizeligheid en syncope, op de
langere termijn?

Secundaire vraagstelling:
-Leidt chirurgische carotisdenervatie tot chronische hypertensie,
hartritmestoornissen of zelfs een baroreflexfalen op de langere termijn?
-Zijn er postoperatieve complicaties, zoals craniale zenuwuitval (nervus
hypoglossus, nervus facialis) en sensibiliteitsverlies t.h.v.het litteken.
-Treedt een dilatatie/ aneurysmavorming van de arteria carotis interna op na
peri-adventitiële stripping?

Patiëntenselectie:
Patiënten die in het verleden een chirurgische carotisdenervatie hebben
ondergaan in het Máxima Medisch Centrum wegens het hypersensitief sinus carotis
syndroom.

Inclusiecriteria:
Patiënten die in het verleden een chirurgische carotisdenervatie hebben
ondergaan en nog in leven zijn.

Exclusiecriteria:
Exclusie van sinus carotis massage als:
-carotis stenose op duplex
-acuut myocardinfarct<3 maanden
-TIA of CVA<3 maanden:

Vaatlabarotorium:
Een duplex carotiden wordt gemaakt met als doel:
1. uitsluiten carotis stenose als exclusiecriterium voor sinus carotis massage
2. opmeten diameter arteria carotis interna. Postoperatieve dilatatie?
(Voor protocol, zie blz 15 )

Polikliniek:
Medicatie wordt opgevraagd via de apotheek.
Anamnese wordt afgenomen door drs. B.Streukens, basisarts.
De coördinerend onderzoeker voert het klinisch onderzoek uit.
(Voor protocol, zie blz 16).

Hartbewaking:
R.J. Toorop brengt een intra-arteriële bloeddruklijn in. Een Finapres
bloeddrukmanchet wordt om de vinger aangelegd. Sinus carotismassage wordt
uitgevoerd gedurende 10 s aan elke zijde in liggende positie. Zonder respons
wordt deze herhaald 60* tilt. Bij cardio-inhibitoir respons wordt 1 mg atropine
IV gegeven om een vasodepressieve respons aan te tonen. Hierna wordt door dr.
Huige, cardioloog of arts-assistent cardiologie een tafel tilttest uitgevoerd.
(Voor protocol, zie blz 20)

24-uurs bloeddrukmeting en Holter:
Vervolgens gaat de patient naar de functieafdeling om een holter en een 24-uurs
bloeddrukmeter te ontvangen. Deze wordt de volgende dag weer ingeleverd.

Belasting:
Nadat de patiënt een informatiebrief heeft ontvangen wordt hij/zij uitgenodigd
voor mondelinge uitleg op de polikliniek. Na een bedenktijd van 2 weken en het
tekenen van de toestemmingsverklaring wordt een afspraak gemaakt voor het
na-onderzoek dat een dagdeel in beslag zal nemen. De evaluatie begint met een
duplexonderzoek van de carotiden op het vaatlaboratorium (30 minuten). Hierna
wordt op de polikliniek een vragenlijst afgenomen door drs. van der Leest en
klinisch onderzoek verricht door drs. Toorop (45 minuten). Onder begeleiding
van drs. Toorop en dr.Huige/ cardioloog i.o. wordt op de hartbewaking een sinus
carotis massage en een tafel tilttest uitgevoerd onder intra-arteriële en
beat-to-beat bloeddrukmeting (finapres) en ECG-monitoring (120 minuten). Na
afloop van deze functietesten wordt een bezoek gebracht aan de functieafdeling
voor een 24-uurs bloeddrukmeter en holter. Deze worden daags erna weer
ingeleverd.Het onderzoek zal per patiënt een dagdeel (4 uur) in beslag nemen.
Dit om de belasting voor de patiënt zo laag mogelijk te houden.

Risico's:
-Risico*s inbrengen intra-arteriële katheter:
De incidentie van complicaties is klein. De kleine katheter (22 gauche), wordt
onmiddellijk verwijderd na de sinus carotis massage, zodat er nagenoeg geen
risico op thrombose is. Er wordt geen Seldingertechniek toegepast, zodat de
kans op dissectie van de a. radialis zeer klein is. Hematoomvorming in lichte
mate is onvermijdelijk.
-Risico*s sinus carotis massage:
De incidentie van neurologische complicaties is laag, nl 0.4% (in studies met
meer dan 5000 bejaarde personen).16, 17