Levertoxiciteit van azathioprine en 6-mercaptopurine bij IBD patiënten.

Azathioprine en 6-mercaptopurine zijn effectieve tweedelijns geneesmiddelen bij
de behandeling van patiënten met IBD. Sinds enkele jaren wordt ook
6-thioguanine (6-TG of Lanvis®), een afgeleide van azathioprine (AZA) en
6-mercaptopurine (6-MP) toegepast in de behandeling van bovengenoemde
aandoeningen. Er zijn echter aanwijzingen dat 6-TG aanleiding kan geven tot
nodulaire regeneratieve hyperplasie van de lever (NRH) bij patiënten met IBD.

Leverbiopsie is de gouden standaard is voor het aantonen van NRH en MRI
(volgens een specifiek protocol) is een nieuwe
veelbelovende techniek is die complementair is aan de leverbiopsie.

Er zijn inmiddels ook berichten verschenen over NRH bij patiënten die met
azathioprine behandeld werden. Het is noodzakelijk dat een grote groep
patiënten onderzocht wordt om NRH bij gebruik van AZA/6-MP te bevestigen of uit
te sluiten.

Het primaire einddoel is om patiënten met IBD uit het Maaslandziekenhuis in
Sittard, het Academisch Ziekenhuis Maastricht (azM), en het Catharinaziekenhuis
in Eindhoven (CZE), die minimaal 5 jaar met azathioprine en/of 6-mercaptopurine
behandeld worden te onderzoeken op nodulaire regeneratieve hyperplasie van de
lever.
Dit gebeurt op twee manieren, namelijk middels MRI en leverbiopsie.

Secundaire einddoelen zijn de correlatie tussen NRH en de cumulatieve dosis van
azathioprine en 6-mercaptopurine en hoogte van de metabolietspiegels van
azathioprine of 6-mercaptopurine, te weten 6-thioguanine nucleotiden (6-TGN) en
6-methylmercaptopurine ribonucleotiden (6-MMPR). Andere secundaire einddoelen
zijn de correlatie tussen radiologische en histologische bevindingen en de
correlatie tussen de radiologische of anatoompathologische bevindingen en
laboratoriumonderzoeken (met name levertesten en thrombocyten aantal).

Observationeel onderzoek.
Het verrichten van een MRI lever (volgens specifiek protocol) en een
echogeleide leverbiopsie met vooraf bloedafname bij IBD patienten die
gedurende minimaal vijf jaar behandeld worden met AZA of 6-MP.

Tijdsbelasting:
- MRI lever 1 uur.
- echogeleide leverpunctie met vooraf bloedafname en nadien tijdelijke
observatie op dagverpleging/ dagcentrum (3,5 uur)

Belasting na de leverbiopsie:
- ongeveer 25% milde pijnklachten in de rechter bovenbuik, rechter schouder of
bij de biopsieplaats; milde voorbijgaande hypotensie.
- Risico's: bloeding 0.3%, infectie en gallekkage (0.1%)
MRI: stralingsloos onderzoek; specifieke contra-indicaties.

Bloedafname 35 ml.