Zelfhulp Triple P in Nederland: vertaling, aanpassing, en evaluatie

Vanwege het grote belang van ouders voor de ontwikkeling van kinderen binnen
het gezin is er in toenemende mate aandacht voor ondersteuning, begeleiding en
behandeling van ouders met opvoedingsproblemen. Er zijn in Nederland enkele
programma*s voor ouders, maar nog weinig *evidence-based* programma*s
opvoedingsondersteuning ter behandeling van gedrags- en emotionele problemen,
die voor de Nederlandse situatie zijn gevalideerd. De behoefte aan dergelijke
programma*s is groot.
Tussen 2003 en 2006 is het opvoedingsondersteuningsprogramma Triple P
gedeeltelijk in Nederland (proef) geïmplementeerd. Deze onderzoeksgroep is
bezig om het totale Triple P programma naar Nederland te halen, te vertalen,
aan te passen en hier op effectiviteit te testen. Het Triple P programma
onderscheidt vijf niveaus van ondersteuning die zijn afgestemd op de
verschillende behoeften van gezinnen. Samen bieden zij een samenhangend systeem
van interventies dat ouders voorziet van de gewenste informatie en steun bij de
opvoeding.
De zelfhulp van Triple P (op niveau 4) wordt nog niet in Nederland uitgevoerd.
Uit een onlangs uitgevoerde meta-analyse blijkt dat de effecten van de zelfhulp
op de gedragsproblemen van de kinderen en opvoedingsvaardigheden,
zelfvertrouwen en tevredenheid van de kinderen groot tot zeer groot zijn
(Speetjens en De Graaf, in prep).
Het doel van dit project is het vertalen, aanpassen en evalueren van de
effectiviteit (in een randomized controlled trial) van de zelfhulp variant van
Triple P voor ouders van kinderen met (ernstige) gedragsproblemen.

DOEL van dit project is het vertalen, aanpassen en evalueren van de
effectiviteit (in een randomized controlled trial) van de zelfhulp variant van
Triple P voor ouders van kinderen met (ernstige) gedragsproblemen.

ONTWIKKELINGSDOEL:
Zelfhulp Triple P bestaat uit 10 zelfgestuurde sessies gebaseerd op zowel het
boek Every Parent (Sanders, 1992) als het Every Parent*s Self-help Workbook
(Markie-Dadds, Sanders en Turner, 1999). Ontwikkelingsdoelen binnen dit
onderzoek zijn het vertalen van de zelfhulpmaterialen, ze aanpassen aan de
Nederlandse situatie en beschikbaar maken voor de Nederlandse praktijk.

ONDERZOEKSDOELEN:
1) Het bepalen van de effectiviteit van de zelfhulp Triple P (ten opzichte van
de begeleide Triple P interventie) in termen van:
• Afname van probleemgedrag van het kind.
• Verbetering van de opvoedvaardigheden van de ouders.
• Vermindering van psychische klachten bij de ouders.
2) Identificeren van subgroepen die specifiek baat hebben bij de
zelfhulpinterventie. Bijvoorbeeld op basis van sociaaldemografische kenmerken,
kindgedrag of opvoedgedrag.
3) Nagaan of de zelfhulpinterventie aan de verwachtingen van cliënten (ouders)
voldoet.
4) Inventariseren van belemmeringen die praktijkwerkers zien voor de
implementatie van de zelfhulpinterventie.

HYPOTHESEN zijn daarbij dat de zelfhulp Triple P niet inferieur is aan de
begeleide Triple P gezinsinterventie in termen van de klinische uitkomsten
(vermindering van gedrags- en emotionele problemen bij het kind, verbetering
van de opvoedingsvaardigheden van de ouder, en vermindering van de psychische
klachten van de ouders). De eenzijdige toets is verantwoord vanwege de
unidirectionele aard van de inferioriteitshypothese.

DESIGN. We voeren een gerandomiseerde gecontroleerde trial (RCT) uit met twee
parallelle groepen die beide een actieve interventie ondergaan: 1) de zelfhulp
interventie van Triple P en 2) de begeleide interventie van Triple P (beide op
niveau 4 van Triple P) (equivalence study) met metingen op t0 (baseline), na 4
en na 12 maanden (t1 en t2).

RANDOMISATIE. Gestratificeerde randomisatie vindt plaats in de twee referral
streams, namelijk via de GGZ/Preventie en de geïndiceerde jeugdzorg (via Bureau
Jeugdzorg). Dit is van belang vanwege de te verwachten verschillen in
aanvangsproblematiek in beide typen instellingen. We randomiseren in blokken
van ongeveer vier ouders naar óf de zelfhulp-interventie Triple P niveau 4 óf
de begeleide interventie Triple P niveau 4.

CONDITIE 1: DE BEGELEIDE INTERVENTIE TRIPLE P NIVEAU 4
In deze conditie wordt de begeleide gezinsinterventie Triple P niveau 4
aangeboden in de vorm van individuele of groepsgewijze opvoedingsondersteuning.
Het betreft een geïndiceerde interventie voor ouders van kinderen met
(ernstige) voortdurende gedragsproblemen of in het geval van tegenslagen in of
disfunctioneren van het gezin. De module bestaat uit 10 sessies van circa
anderhalf uur, inclusief telefonische sessies.

CONDITIE 2: DE ZELFHULPINTERVENTIE TRIPLE P NIVEAU 4
In deze conditie wordt de zelfhulpvariant van de gezinsinterventie Triple P
niveau 4 aangeboden. Het betreft, net als bij de begeleide interventie Triple P
niveau 4, een geïndiceerde interventie voor ouders van kinderen met (ernstige)
voortdurende gedragsproblemen of in het geval van tegenslagen in of
disfunctioneren van het gezin. De module bestaat uit 10 zelfgestuurde sessies
van circa anderhalf uur, aangevuld met wekelijkse telefonische consulten of
e-mail contact.

EINDTERMEN. De primaire indicator is (verandering in) kindgedrag; de secundaire
indicator is (verandering in) opvoedgedrag (opvoedstijlen en
competentiebeleving) en psychische klachten van de ouders. Tevens zal
(verandering in) kindgedrag ook bij de leerkracht van het betreffende kind
worden gemeten.

MEETMOMENTEN. Gedurende 1* jaar worden zowel de zelfhulpvariant als de
begeleide variant van Triple P niveau 4 bij vier instellingen uitgevoerd:
hulpverleners krijgen * jaar de tijd om de interventie eigen te maken.
Vervolgens worden respondenten geworven en start de baselinemeting (T0), en 4
maanden en 1 jaar na baseline worden T1 en T2 afgenomen.

RAPPORTAGE: conform de daarvoor geldende, internationale, richtlijn: the
adapted CONSORT checklist for reporting noninferiority and equivalence trials
(Paggio et al, 2006).

TIJDPAD. De trial wordt in de volgende stappen uitgevoerd: A. Voorbereidende
fase (9 mnd): vertalen van het werkboek voor ouders, training van
professionals. Werving van ouders door de instellingen. B. Uitvoerende fase 30
maanden: Gedurende 1* jaar wordt de zelfhulpvariant en begeleide variant bij
de vier instellingen uitgevoerd: hulpverleners krijgen * jaar de tijd om de
interventie eigen te maken. Vervolgens start de baselinemeting, en 4 maanden en
1 jaar na baseline worden T1 en T2 afgenomen. C. Evaluatie, rapportage (3
maanden). Looptijd is 39 maanden.

BELASTING VOORTVLOEIEND UIT HET ONDERZOEK.
Proefpersonen in beide condities vullen voor het onderzoek vragenlijsten in op
drie meetmomenten: voorafgaand aan de interventie (t0), na 4 maanden (t1) en na
12 maanden (t2). Het invullen van de vragenlijsten op de drie meetmomenten zal
ongeveer 30 tot 45 minuten per meetmoment kosten.

AANVULLENDE TAXATIE VAN RISICO*S. Wij verwachten voor de proefpersonen geen
risico's. Immers:
(-) proefpersonen melden zich uit eigen beweging aan omdat hulp willen in
verband met het gedrag van hun kind.
(-) De interventie betreft geen therapie.
(-) In beide groepen wordt een actieve interventies gegeven waarbij het gezin
in contact staat met een hulpverlener. Mocht er zich onverhoopt een crisis
voordoen binnen een gezin, dan kan meteen worden ingegrepen.