Langdurige arbeidsongeschiktheid en psychische stoornissen: een prospectief cohortonderzoek met 1 jaar follow-up

Psychische stoornissen met een chronisch beloop, zoals depressie, angststoornis
of stoornis door alcoholgebruik, komen onder de beroepsbevolking veel voor. Zij
gaan bovendien vaak samen met een somatische of andere psychische stoornis en
leiden dan tot langdurige arbeidsongeschiktheid. De prevalentie van psychische
stoornissen onder personen die langdurig arbeidsongeschikt zijn, de aard en de
omvang van psychische comorbiditeit, het beloop en de prognose van herstel van
gezondheid en functioneren zijn echter goeddeels onbekend.
Naarmate de duur van de arbeidsongeschiktheid toeneemt gaan waarschijnlijk
persoonlijke en externe factoren een belangrijke rol spelen bij de stagnatie
van herstel en het uitblijven van werkhervatting. Aard en omvang van deze
factoren zijn beperkt onderzocht, maar zorggebruik, sociale steun,
copingvaardigheden lijken belangrijke factoren te zijn, die herstel en
werkhervatting kunnen ondersteunen of belemmeren.

Determinanten van beïnvloedbare processen die langdurige arbeidsongeschiktheid
in stand houden zijn nog weinig in kaart gebracht. Kennis over en inzicht in
deze processen zijn nodig om risicogroepen te identificeren met het oog op het
bevorderen van arbeidsparticipatie. Dat is in het gezondheidsbelang van
personen, die vermijdbaar langdurig arbeidsongeschikt worden en blijven. Het
hebben en kunnen behouden van werk wordt immers steeds meer gezien als een
voorwaarde voor gezondheid, en steeds minder als een bedreiging van gezondheid.
De resultaten van het onderzoek kunnen behandelende, begeleidende en
beoordelende artsen in de praktijk van de spreekkamer helpen om in een vroeg
stadium patiënten, werknemers of cliënten te identificeren, die zich hebben
ziek gemeld met psychische klachten en die een verhoogd risico lopen op
langdurige of zelfs blijvende arbeidsongeschiktheid door comorbiditeit,
inadequate of ontoereikende therapie, gebrek aan sociale steun of ontoereikende
copingvaardigheden. Met dit profiel kan de arts samen met de patiënt, werknemer
of cliënt nagaan of er een interventie voorhanden is die hervatting in passend
werk bevordert, en die vervolgens inzetten.

Onder WIA-aanvragers wordt een prospectief cohortonderzoek verricht met een
follow-up periode van 1 jaar. De eerste meting (t0) vindt plaats na de
WIA-claimbeoordeling, wanneer de arbeidsongeschiktheid 2 jaar heeft geduurd. De
laatste meting (t1) vindt een jaar na t0 plaats. Op een variabel moment tussen
de eerste en de laatste meting wordt een tussentijdse meting (tvar)gedaan bij
een subgroep respondenten, bij wie de verzekeringsarts binnen een jaar na de
WIA-claimbeoordeling een verandering van gezondheid en functioneren voorziet en
op grond van deze prognose een professioneel heronderzoek plant. Het moment
waarop tvar plaatsvindt is de datum waarop deze professionele herbeoordeling
door de verzekeringsarts gepland is.
Het cohort bestaat uit 1150 personen, die in de periode 1-10-2008 tot 1-10-2009
opeenvolgend een WIA-uitkering aanvragen bij het UWV-kantoor in Groningen.
Wanneer zij voldoen aan de criteria voor inclusie zijn alle WIA-aanvragers
potentiële deelnemers. Op t0, tvar en t1 worden bestaande psychische
stoornissen gespecificeerd met een gestandaardiseerd psychiatrisch interview
(CIDI). Nieuwe psychische stoornissen worden in de follow-up periode opgespoord
met drie screeningsinstrumenten (K10, GHQ-12 en AUDIT) en bij een score boven
de drempelwaarde gespecificeerd met CIDI in een tweede stap. Het functioneren,
zorggebruik, copingvaardigheden en sociale steun worden met vier vragenlijsten
gemeten (WHODAS-II, TiC-P, UCL en SSQT/SSQS).
De gegevens die worden verkregen met de vragenlijst(en) en het psychiatrisch
interview worden gekoppeld aan de UWV-dossiergegevens over beperkingen,
functioneren, werk, arbeidsongeschiktheid en re-integratie.

Deelname aan soortgelijk prospectief cohort-onderzoek met psychiatrische
interviews wordt over het algemeen niet als belastend ervaren door deelnemers.
Toename van klachten door invullen van de vragenlijsten, die in deze studie
worden gebruikt, wordt in de literatuur niet vermeld.
Wanneer er toch gezondheidsklachten ontstaan naar aanleiding van de vragenlijst
of CIDI, dan kan de respondent telefonisch contact opnemen met een
vertrouwensarts, die niet bij het onderzoek is betrokken. Aan iedere respondent
wordt bij de start van het onderzoek een kaartje verstrekt met de namen,
telefoonnummers en e-mailadressen van de onderzoeker en de vertrouwensarts.
De kans op tijdelijke gezondheidsschade door deelname aan het onderzoek is
minimaal. De kans op blijvende schade is afwezig. Daarom verzoekt de
onderzoeker om vrijstelling van de verzekeringsplicht.