Mentale training in de eerste lijn fysiotherapie bij clienten met een neurologische aandoening (de ziekte van Parkinson en na een beroerte)

Het systematisch gebruik van bewegingsvoorstellingen (engels: mental practice,
MP) ter verbetering van de motoriek, binnen de therapie/revalidatie van
neurologische patienten staat wereldwijd volop in de belangstelling, vooral in
Europa en Amerika. Uit recentelijk verschenen reviews over studies die gedaan
zijn bij CVA (2 reviews) en andere populaties zoals Parkinson, dwarsleasie,
chronische pijn etc. (1 review), blijkt dat MP mogelijk effectief zou kunnen
zijn. Echter, op basis van de kwaliteit en grootte van de onderzoekpopulaties
van de geincludeerde studies is nog niet met zekerheid vast te stellen, dat MP
ook daadwerkelijk effectief is.

Veel MP onderzoek vindt in ziekenhuizen en verpleegklinieken plaats.
Recentelijk is onze werkgroep door fysiotherapeuten uit de eerste lijn benaderd
met de vraag of MP ook toepasbaar en effectief is in de eerste lijns-setting,
bij clienten met de ziekte van Parkinson en de clienten met een beroerte. In
twee kleine studies wordt onderzocht of MP kan bijdragen tot een beter en/of
sneller herstel van clienten met een beroerte en tot een betere behandeling van
clienten met de ziekte van Parkinson binnen 3 particuliere
fysiotherapiepraktijken, Fysiotherapie maatschap Snijders, Fysiovision en
Fysiotherapie de Baandert. De studies zullen plaatsvinden binnen een periode
van 1 jaar (2009).

Het primaire doel van het onderzoek is het bepalen van het therapeutisch
potentieel van mentale training in de eerste lijns fysiotherapie op verbetering
van aktiviteiten van zowel volwassen clienten met de ziekte van Parkinson als
ook na een beroerte. In de studie met Parkinson patienten wordt fysiotherapie
met ingebedde mentale training vergeleken met therapy as usual (effect van MP).
In beide studies is de additionele onderzoeksvraag inhoeverre mentale training
toepasbaar is in het dagelijkse fysiotherapeutische gebruik. Dit wordt
beoordeeld door zowel de patienten als de therapeuten.

De designs zijn: een gerandomiseerde, gecontrolleerde, multi-centre trial
(Parkinson's) en een patientenserie (CVA).

Alle clienten worden over een periode van 8 weken (Parkinson) of 10 weken (CVA) in hun vorderingen gevolgd. De controle groep bij de Parkinson's studie krijgt reguliere fysiotherapie volgens de KNGF standaard 'ziekte van Parkinson'. De CVA clienten en de deelnemers van de experimentele groep van de Parkinson's studie krijgen ook fysiotherapie volgens de richtlijnen van het KNGF met daarin ingebed mentale training. clienten wordt geleerd hoe MP moet worden uitgevoerd en toegepast om het 'gaan' te verbeteren. De instructie, training en evaluatie van MP vindt in vier fasen plaats. Metingen vinden plaats voor randomisatie (RCT) of gedurende een baselineperiode (patientenserie) en na therapie-einde.

Aangezien er geen invasieve interventies zijn, noch enige meetinstrumenten
gebruikt worden waarvan de methodologische kwaliteit onvoldoende is, is er geen
additioneel risico voor de client tijdens het meten van vooruitgang of tijdens
de therapie. MP wordt ingebed in de reguliere thearpie. Hierdoor wordt de extra
belasting beperkt voor het aanleren en oefenen van MP technieken en het meten
van de mentale representatie met de SDA-M tot 2 uur geduren de gehele
onderzoeksperiode (8-10 weken). Door de gestandaardiseerde en zeer beperkte
testbatterij (TUG en 10m-loop test) zal er wel intensiever gemeten worden, maar
minimale extra tijd voor metingen geven. Voor clienten die geinterviewd worden
komt er nogmaals een 20-30 minuten 'onderzoekstijd' bij. Deze interviews zijn
noodzakelijk om meer zicht te krijgen op de beleving en ervaring van de client
m.b.t. de fysiotherapie in de eerste lijn (zowel controle als experimentele
groep).