Het effect van hoge dosis vitamine D op luchtweg inflammatie bij niet-atopisch astma.

Niet-atopisch astma is een heterogene aandoening die vaak ernstiger is dan het
klassieke allergisch astma. Er zijn veel subtypes zoals niet-atopisch astma
gerelateerd aan luchtweginfecties of neuspoliepen en rhinosinusitis. Terwijl
allergisch astma over het algemeen goed reageert op (inhalatie-)steroïden, is
niet-allergisch astma geassocieerd met verminderde steroïd gevoeligheid,
waarschijnlijk gerelateerd aan het type luchtweg inflammatie. Verminderde
steroïd gevoeligheid is een ernstig probleem bij astma en maken andere
behandelingen dan steroïden noodzakelijk. Recente epidemiologische data laten
een verband zien tussen een lage vitamine D status en astma, luchtweg infecties
en neuspoliepen. In overeenkomst met de recente inzichten over de immuun
functie van vitamine D, zou men kunnen speculeren dat vitamine D de neutrofiele
immuun respons in de luchtwegen kan verminderen, terwijl het de afweer tegen
verschillende micro-organismen kan versterken. Daarnaast zou vitamine D een
therapeutische rol kunnen spelen in steroïd resistentie. In dit kader denken
wij dat niet-atopisch astma een ziekte zou kunnen zijn, waarin vitamine D
suppletie een gunstig effect kan hebben.

Primair doel: Het effect onderzoeken van toediening van een enkele hoge dosis
vitamine D (400.000 EH) op
1. het percentage neutrofielen in geïnduceerd sputum, in niet-atopisch astma
met neutrofiele luchtweginflammatie (neutrofielen >=53%)
2. het percentage eosinofielen in geïnduceerd sputum, in niet-atopisch astma
met eosinofiele luchtweg inflammatie (eosinofielen >= 3%)

Secundair doel:
1. Het effect onderzoeken van toediening van een enkele hoge dosis vitamine D
(400.000EH) op neusbijholte aandoeningen gemeten door CT-sinus, longfunctie, NO
in uitademingslucht, kwaliteit van leven en astma controle in niet-atopisch
astma met voornamelijk neutrofiele luchtweginflammatie. Tevens het registreren
van eventuele bijwerkingen van deze behandeling en het identificeren van
mogelijke voorspellers van respons.
2. Het bepalen van de reproduceerbaarheid van celtellingen in geïnduceerd
sputum, mate van neusbijholte problematiek gemeten door CT-sinus, longfunctie,
NO in uitademingslucht, kwaliteit van leven en astma controle in de placebo
groep.

Dubbel-blind, placebo-gecontrolleerde interventie studie

Patiënten worden gerandomiseerd. Eén groep krijgt een éénmalige dosis vitamine D (400.000IE) oraal toegediend. De andere groep krijgt een placebo.

Patiënten doen reeds mee aan een studie naar de verschillende subtypes van
niet-atopisch astma. Indien zij op grond van het ontstekingspatroon in de
luchtwegen (o.b.v. geïnduceerd sputum) in aanmerking komen voor deze studie,
wordt hen aan het eind van de eerste studie een éénmalige gift vitamine D
toegediend. Patiënten hoeven hiervoor geen extra bezoek af te leggen.

Na 1 week wordt bloed afgenomen om de stijging van het vitamine D te
beoordelen. Dan wordt ook gevraagd naar bijwerkingen.

Na 8 weken wordt de patiënt opnieuw uitgenodigd voor een bezoek. Hierbij worden
opnieuw 3 vragenlijsten afgenomen, een spirometrie geblazen, een NO-meting
verricht en een CT-scan van de neusbijholten gemaakt. Tevens wordt opnieuw
sputuminductie verricht.

De longfunctieonderzoeken behoren tot de routine onderzoeken van onze afdeling.
De sputum inductie is een veilige methode, die in de literatuur zelfs veilig is
gebleken bij ernstig astma. Een eventueel optredende bronchusobstructie is te
behandelen met toediening van ventolin. Alle onderzoeken gebeuren onder
supervisie van een ervaren arts. De CT-scan heeft een geringe stralenbelasting
(0,6mSv).

Behandeling met vitamine D is in de literatuur veilig gebleken, zelfs bij
toediening in hoge dosering tot 400.000 IE. Het is een middel dat over het
algemeen weinig bijwerkingen kent. Indien vitamine D inderdaad een verbetering
geeft van astma-controle en een vermindering van de luchtweginflammatie, is het
een potentieel zeer waardevol middel in de behandeling van astma. Op basis van
de huidige literatuur en de geringe belasting van dit onderzoek voor de
patiënt, denken wij dat de mogelijke voordelen zeker opwegen tegen de belasting
van dit onderzoek voor de patiënt.