De seksuele respons van vrouwen met diabetes mellitus type 1: Een gecontroleerde laboratorium studie met meting van genitale en subjectieve seksuele opwinding

Erectie stoornis is een veelvoorkomende complicatie van DM bij mannen, met een
toename in prevalentie bij hogere leeftijd. Naar het seksueel functioneren van
vrouwen met DM is tot nu toe beperkt onderzoek gedaan. Recente gecontroleerde
vragenlijststudies wijzen op een hogere prevalentie van seksuele disfuncties
bij vrouwen met DM, waarbij vooral problemen van verminderde seksuele opwinding
en verminderde vaginale lubricatie worden gerapporteerd. Het is bekend dat in
de patho-fysiologie van DM-geassocieerde mannelijke seksuele disfuncties
endotheliale en glad-spierweefsel disfunctie en neuropathie een rol spelen. Bij
vrouwen met DM zouden microvasculaire complicaties en neuropathie ook een rol
kunnen spelen in verminderd seksueel functioneren. Gezien de rapportage van
verminderde seksuele opwinding en vaginale lubricatie door vrouwen met DM lijkt
het zinvol om objectieve fysiologische maten toe te passen in onderzoek naar de
seksuele respons van vrouwen met DM. Tot nu toe hebben slechts enkele studies
gebruik gemaakt van dergelijke metingen. In een zeer kleine studie (N=7) werd
de vaginale doorbloeding in reactie op visuele erotische stimulatie gemeten
middels vaginale fotoplethysmografie, waarbij een minder sterke vaginale
doorbloeding werd gevonden bij vrouwen met DM in vergelijking met gezonde
controles [5]. Andere onderzoeken vonden bij vrouwen met DM een verminderde
clitorale doorbloeding [6], en een verminderde genitale gevoeligheid bij
vibratie [7]. Deze studies wijzen op een verminderde genitale responsiviteit en
gevoeligheid bij vrouwen met DM. Om deze bevindingen te ondersteunen en uit te
breiden is vervolgonderzoek met grotere onderzoeksgroepen vereist.

Het doel van de onderhavige studie is te onderzoeken of er sprake is van een
verminderde genitale en subjectieve seksuele opwindings respons bij vrouwen met
DM type 1. De vaginale doorbloeding van pre- and post-menopauzale vrouwen met
DM type 1 zal worden gemeten met behulp van vaginale fotoplethysmografie.
Veranderingen in vaginale doorbloeding en in gevoelens van seksuele opwinding
in reactie op visuele erotische en genitale vibrotactiele stimulatie zullen
worden gemeten in het seksuologisch laboratorium van de afdeling
Psychosomatische gynaecologie en seksuologie van het LUMC. De genitale en
subjectieve seksuele opwindingsrespons van de vrouwen met DM zal worden
vergeleken met de respons van een op leeftijd en meno-pauzale status
vergelijkbare gezonde controlegroep zonder seksuele problemen.

Voorafgaand aan het experiment, vindt een seksuologische, medische en
psychiatrische screening plaats, dient de proefpersoon vragenlijsten in te
vullen, en geeft de onderzoekster uitleg over de experimentele procedure. Bij
vrouwen boven de 40 die geen orale anticonceptie gebruiken zal bloed worden
afgenomen ter bepaling van FSH en estradiol niveau*s. Vrouwen met DM ondergaan
tevens een beperkt neurovasculair onderzoek, waarbij ook de HBA1C waarde wordt
bepaald. Vervolgens vindt de experimentele procedure plaats waarin visuele
erotische stimuli (film) en vibrotactiele genitale stimuli worden aangeboden
waarbij de vaginale doorbloeding wordt gemeten. Gegevens over de duur van de
DM, het gebruik van medicatie, HBA1C, en neuropathische en vasculaire
complicaties zullen worden verkregen uit de medische dossiers van de vrouwen
met DM.

Proefpersonen komen 1 keer naar het LUMC. Het eerste deel van het bezoek duur
1.5 a 2.5 uur, en het tweede deel waarin de vaginale doorbloeding wordt gemeten
1 uur. De meting van de genitale opwindingsreactie brengt geen gevaar of risico
met zich mee. De vibrotactiele stimulatie aan de genitalia kent eveneens geen
schadelijke effecten. Bloedafname, het (zelf) inbrengen van het vaginale
meetinstrument (ter grootte van een tampon), het invullen van vragenlijsten
over seksueel functioneren, en de erotische stimuli zouden als onprettig kunnen
worden ervaren.