Onderzoeken of er mogelijke correlaties zijn tussen cognitieve stoornissen en farmacotherapie resistentie bij kinderen met FKE en hersenafwijkingen op microstructureel en functioneel niveau. Dit doen we door gebruik te maken van DTI, taak…
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Convulsies (incl. subtypes)
Synoniemen aandoening
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
Deze nieuwe technieken kunnen afwijkingen laten zien die gerelateerd zijn aan
FKE, aan cognitieve stoornissen of farmacotherpie resistentie of allemaal.
Primaire eindpunten zijn dan ook de macrostructurele, microstructurele en
functionele hersenintegriteit, epilepsie kenmerken, IQ en reactie op
antiepileptica.
Secundaire uitkomstmaten
Patient-gerelateerde en epilepsie-gerelateerde factoren die mogelijk ook van
invloed kunnen zijn op cognitie en farmacotherapie resistentie.
Achtergrond van het onderzoek
Frontaalkwab epilepsie (FKE) is een veel voorkomende vorm van partiele
epilepsie die meestal ontstaat op de kinderleeftijd (leeftijd 6-12 jaar). Nadat
de diagnose FKE gesteld is blijft de prognose onzeker. Een deel van de kinderen
reageert namelijk goed op behandeling met antiepileptica, terwijl een ander
deel farmacotherapie resistent wordt en regelmatig aanvallen heeft die zeer
invaliderend zijn. Daarnaast is er een tweede probleem, namelijk dat een deel
van de kinderen met FKE last gaat krijgen van cognitieve stoornissen. De aard
en ernst van de cognitieve stoornissen varieert van kind tot kind en kan
aanzienlijke invloed hebben op de ontwikkeling van het kind. Tot nu toe zijn er
geen patient- of epilepsie-gerelateerde factoren gevonden die verantwoordelijk
zijn voor het ontstaan van farmacotherapie resistentie en cognitieve
stoornissen. Ook structurele MRI-scans laten vaak geen onderliggende
afwijkingen zien, zelf na jarenlange epilepsie. Hierdoor is het voor clinici
onmogelijk om te voorspellen bij wie deze problemen zullen gaan ontstaan.
Het is belangrijk dat patienten die het risico lopen om farmacotherapie
resistent te worden en/of cognitieve stoornissen te gaan krijgen
geidentificeerd kunnen worden. Ten eerste om inzicht te krijgen in het
onderliggend neuronaal substraat en dus de etiologie van farmacotherapie
resistentie en cognitieve stoornissen. Dit kan op zijn beurt weer nieuwe
mogelijkheden geven voor pro-actieve therapie.
MRI is een sensitieve, veilige, beschikbare en bekende techniek om
hersenstructuren zichtbaar te maken. Omdat macrostructurele veranderingen
meestal niet gezien worden denken we dat microstructurele en functionele
veranderingen ten grondslag liggen aan cognitieve stoornissen en/of
farmacotherapie resistentie. We verwachten dat er een neuronale reorganisatie
plaats vindt vlak na de aanvang van epilepsie wanneer de cognitieve stoornissen
en farmacotherapie resistentie ontstaan.
Recent zijn er nieuwe MRI-technieken beschikbaar gekomen die in staat zijn om
deze microstructurele en functionele netwerken te in kaart te brengen, namelijk
Diffusion Tensor Imaging (DTI) en functionele MRI (fMRI).
Dergelijke veranderingen in microstructurele en functionele netwerken werden
recent aangetoond bij volwassen patienten met FKE die cognitieve stoornissen
hadden. Deze veranderingen lijken onomkeerbaar te zijn omdat ze ook gezien
worden bij volwassen patienten die aanvalsvrij zijn geworden. Dit is echter de
lange-termijn uitkomst van FKE.
Cognitieve stoornissen en farmacotherapie resistentie worden op kinderleeftijd
al gezien en de cognitieve stoornissen nemen de eerste jaren na het ontstaan
van epilepsie toe, in de leeftijscategorie 8-12 jaar. Daarom focussen we ons nu
op de fase waarin de cognitieve stoornissen en farmacotherapie resistentie
ontstaan om te kijken welke veranderingen gecorreleerd zijn met cognitieve
stoornissen en farmacotherapie resistentie. Dit kan alleen onderzocht worden
bij kinderen met FKE in de eerste jaren na het stellen van de diagnose.
Doel van het onderzoek
Onderzoeken of er mogelijke correlaties zijn tussen cognitieve stoornissen en
farmacotherapie resistentie bij kinderen met FKE en hersenafwijkingen op
microstructureel en functioneel niveau. Dit doen we door gebruik te maken van
DTI, taak gerelateerde fMRI en fMRI in de rusttoestand.
Onderzoeksopzet
Cohort studie
Inschatting van belasting en risico
Deze studie betreft minderjarigen die niet in staat zijn om informed consent te
geven. Om toestemming te krijgen voor deze studie moeten we het "Nee-tenzij"
principe aanhouden volgens de WHO richtlijnen.
De MRI-technieken en het neuropsychologisch onderzoek wat we willen toepassen
in dit onderzoek zijn niet invasief. De risico's van een MRI scan zijn
verwaarloosbaar omdat we geen rontgenstraling gebruiken, geen contrastmiddelen
toedienen en geen sedatie geven. Om de belasting zo minimaal mogelijk te maken
beginnen we met het geven van goede voorlichting, speciaal ook voorlichting
gericht op kinderen. Kinderen kunnen van tevoren al wennen aan het MRI geluid
wat verwerkt is in een computerprogramma.
De kinderen zullen constant begeleid worden door hun ouders en een
gespecialiseerde onderzoeksverpleegkundige.
De scanomgeving wordt zo aangenaam mogelijk ingericht. Tussen de
scanprogramma's door kunnen de kinderen naar een Walt Disney video kijken die
ze van tevoren zelf uitgekozen hebben. Voorafgaand aan de MRI-scan kunnen de
kinderen wennen aan de scanomgeving en alvast eens oefenen met liggen in de
scan, zonder dat er daadwerkelijk gescand wordt.
De scantijd duurt 2 keer 30 minuten en hier tussenin zit een half uur pauze.
Het scanprogramma bestaat uit individuele programma's met een gemiddelde duur
van 7 minuten. Deze programma's kunnen ten alle tijden onderbroken worden.
Het neuropsychologisch onderzoek zal in totaal ook 1 uur in beslag nemen.
Om de belasting voor de controlegroep zo minimaal mogelijk te maken zal het
onderzoek tijdens de schoolvakanties plaatsvinden.
Publiek
Directiesecretariaat Kempenhaghe, Postbus 61
5590 AB Heeze
NL
Wetenschappelijk
Directiesecretariaat Kempenhaghe, Postbus 61
5590 AB Heeze
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
Inclusie criteria voor de volwassenen die deelnemen aan de calibratie studie:
1. Leeftijd vanaf 18 jaar
2. Normaal intelligentieniveau;Inclusie criteria voor kinderen met FLE:
1. Leeftijdscategorie 8 tot 12 jaar
2. Klinische en electroencephalographisch bewijs dat de epileptische aanvallen zijn ontstaan vanuit de frontaalkwab. Als het EEG niet conclusief is, worden 2 of meer aanvallen die klinisch overeenkomen met frontale aanvallen ook als bewijs voor de diagnose frontaalkwab epilepsie beschouwd (Provini et al (1)).
3. Niet-symptomatische epilepsie;Inclusie criteria voor de gezonde controle kinderen:
1. Leeftijdscategorie 8 tot 12 jaar
2. Normaal intelligentieniveau/regulier onderwijs volgend
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
Exclusie criteria voor de volwassenen die deelnemen aan de calibratie studie:
1. Een hoofdtrauma of andere aandoening/oorzaak in de voorgeschiedenis die cognitieve stoornissen kan geven zoals een psychiatrische aandoening
2. Het niet kunnen spreken of verstaan van de nederlandse taal
3. Visus minder dan +4.5D or - 4.5D
4. Claustrofobie
5. Metalen implantaten of andere contraindicaties voor de MRI scan
6. De wens niet geinformeerd te willen worden wanneer er structurele afwijkingen gevonden worden op de MRI scan;Exclusie criteria voor kinderen met FLE:
1. Documentatie van eerdere EEGs die meerdere aanvalsfoci laten zien die buiten de frontaalkwab gelokaliseerd zijn
2. Frontaalkwab epilepsie als gevolg van spreiding van de aanval naar de frontaalkwab
3. MRI afwijkingen op eerdere structurele hersenscans of symptomatische epilepsie, bijvoorbeeld op basis van tumoren, vasculaire problemen, aangeboren afwijkingen.
4. IQ<70 op de Wechsler Intelligence Scale for Children-Third Edition (Wechsler 1991).
5. Progressieve neurologische aandoeningen
6. Een hoofdtrauma of andere aandoening/oorzaak in de voorgeschiedenis die cognitieve stoornissen kan geven zoals een psychiatrische aandoening
7. het niet kunnen spreken of verstaan van de nederlandse taal
8. Cognitieve achteruitgang direct na het starten van antiepileptica, of behandeling met Topiramate of Phenobarbital
9. Visus minder dan +4.5D of - 4.5D
10. Claustrofobie
11. Metalen implantaten of andere contraindicaties voor de MRI scan
12. Ouders die niet geinformeerd willen worden wanneer er structurele afwijkingen gevonden worden op de MRI scan en ouders die geen toestemming gegeven hebben voor deelname aan het onderzoek.;Exclusie criteria voor de gezonde controle kinderen:
1. Een hoofdtrauma of andere aandoening/oorzaak in de voorgeschiedenis die cognitieve stoornissen kan geven zoals een psychiatrische aandoening
2. Het niet kunnen spreken of verstaan van de nederlandse taal
3. Visus minder dan +4.5D or - 4.5D
4. Claustrofobie
5. Metalen implantaten of andere contraindicaties voor de MRI scan
6. Ouders die niet geinformeerd willen worden wanneer er structurele afwijkingen gevonden worden op de MRI scan en ouders die geen toestemming gegeven hebben voor deelname aan het onderzoek.
Opzet
Deelname
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
Geen registraties gevonden.
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| CCMO | NL25516.068.08 |