Neurale correlaten van fonologisch bewustzijn en beginnende geletterdheid.

In Nederland heeft bijna negen procent van alle kinderen in het basisonderwijs
een leesstoornis. Om inzicht te krijgen in de oorzaken en effecten van
leesstoornissen is het van essentieel belang te weten op welke manier het brein
leert gesproken en geschreven taal te verwerken. Met behulp van de nieuwe
inzichten kunnen zo effectievere programma*s voor de diagnostiek en behandeling
ontwikkeld worden. Wat zijn de neurale mechanismen die ten grondslag liggen aan
de ontwikkeling van luister- en leesvaardigheden? Ondanks een steeds grotere
consensus over de cognitieve en neuroanatomische componenten van het volwassen
taalsysteem is er op dit moment nog maar weinig bekend over hoe ons brein
gesproken en geschreven taal in eerste instantie leert te begrijpen. Dit
onderzoeksproject onderzoekt fonologische representaties in het zich
ontwikkelende brein. We zullen eerst de neurale systemen van fonologische
verwerking identificeren en daarna valideren. Vervolgens zullen we de neurale
metingen gebruiken inzicht te krijgen in de relatie tussen de ontwikkeling van
fonologisch bewustzijn en leesvaardigheden.

Inzicht te verkrijgen in de neurale mechanismen die ten grondslag liggen aan de
ontwikkeling van geletterdheid.

We zullen de neurale basis van fonologisch bewustzijn onderzoeken in drie
groepen kinderen; 1) kinderen in groep twee, van het basisonderwijs die nog
geen formele leeseducatie hebben ontvangen, 2) kinderen in groep drie die met
leesonderwijs zijn begonnen, en 3) kinderen in groep vier wiens
leesvaardigheden meer ontwikkeld zijn. Door verschillende taken te gebruiken in
combinatie met verschillende neurale maten zullen we in staat zijn onderscheid
te maken tussen de verschillende niveaus van fonologische verwerking. Door drie
groepen kinderen in verschillende stadia van leesonderwijs te onderzoeken
kunnen we vaststellen tot op welke hoogte neurale metingen van fonologisch
bewustzijn, gemeten in kinderen die nog geen formele leeseducatie hebben
ontvangen, een voorspellende waarde hebben ten opzichte van hun latere
voortgang in het proces van het leren lezen. We zullen hetzelfde experimentele
paradigma gebruiken in alle sessies. Hierdoor kunnen we de neurale
veranderingen zien die ontstaan als gevolg van onderwijs en ontwikkeling.

Er zijn geen risico*s verbonden aan dit onderzoek. De belasting voor de
kinderen is minimaal. Het EEG zal worden opgenomen met behulp van ActiCap
elektrodesets. Deze caps zijn gemakkelijk toe te passen en speciaal geschikt
voor het testen van kinderen. De EEG meting zal plaatsvinden in een speciaal
voor kinderen ingerichte bus waardoor het mogelijk is de kinderen thuis of op
school te testen waardoor de belasting nog lager wordt. Momenteel worden zowel
de bus als de ActiCap elektroden met veel succes gebruikt door onderzoekers van
het Behavioural Science Institute bij de EEG opnamen van schoolgaande kinderen
en kinderen met cerebrale palsie. De experimentele taken zijn speciaal voor de
kinderen opgezet zodat ze gemakkelijk door hen uit te voeren zijn om de
cognitieve belasting zo laag mogelijk te houden. De kinderen kunnen daarnaast
ook ontspannen en spelen in veelvoorkomende pauzes in het onderzoek.