Bewerking van de Schemavragenlijst (ouderenversie) tot een informantenlijst met voldoende psychometrische kwaliteiten.
Een haalbare kaart?

Gedrags- en emotionele symptomatologie bij dementie (Behavioral and
Psychological Symptoms of Dementia, BPSD) komt frequent voor. Doorgaans worden
deze klachten (zoals de naam BPSD al aangeeft) begrepen als behorend bij het
ziektebeeld van de dementie.
Vanuit de gedachte dat de persoonlijkheidsstructuur bestaat uit kenmerken en
patronen die gedurende de levensloop stabiel blijven en diep verankerd zijn in
de hersenstructuren lijkt het aannemelijk dat deze persoonlijkheidsopbouw
eveneens een rol speelt bij de genoemde BPSD. Hier is echter weinig over bekend.
Een heden ten dage in brede kring geaccepteerd model van de persoonlijkheid
betreft dat van de cognitieve schemata van Young. Een veronderstelling binnen
de huidige studie is dat de dysfunctionele schema*s binnen deze theorie
gerelateerd zijn aan gedrag wanneer men geconfronteerd wordt met dementie.
De klinische meerwaarde van het benaderen van gedragsproblemen tijdens dementie
vanuit het model van de cognitieve schemata is vooral gelegen in het potentieel
op basis daarvan te interveniëren in het ziekteproces.
Wanneer men echter wil vaststellen welke cognitieve schemata bij dementerenden
aanwezig zijn stuit men vanzelfsprekend op een methodologisch probleem.
Persoonlijkheidsdiagnostiek bij dementerenden is niet of nauwelijks uit te
voeren.
Alvorens het verband te kunnen onderzoeken tussen BPSD en de cognitieve
schemata zal een methode/ instrument ontwikkeld moeten worden dat de schemata
bij een dementerende populatie kan vaststellen.

Het doel van deze studie is het ontwikkelen van een informantenversie van de
Youngs Schemavragenlijst voor ouderen.
De Youngs Schema vragenlijst voor ouderen (Rijkeboer, 2008) is gebaseerd op de
volwassenversie van de Schemavragenlijst en onderzoekt in welke mate bij
ouderen sprake is van verhoogde scores op de verschillende schemadomeinen.
Het huidige onderzoek is ingebed in en dient als eerste fase binnen een
mogelijk promotieonderzoek met als bredere vraag welke rol de cognitieve
schemata spelen bij BPSD. In deze huidige eerste fase zal onderzocht worden of
een informantenversie van de Youngs Schemavragenlijst voor ouderen over
voldoende psychometrische kwaliteiten beschikt om deze lijst in de vervolgfase
te gebruiken om te onderzoeken of de premorbide aanwezige schemata samenhangen
met BPSD.

De oorspronkelijk schemalijst voor ouderen zal ingevuld worden door ouderen uit
de normale populatie. Parallel hieraan zal een familielid van de ouderen
(informant) de op basis van de oorspronkelijke geconstrueerde lijst invullen
(de informantenversie).
Vervolgens zullen de uitkomsten met behulp van statistische analyses op een
aantal punten beoordeeld worden op psychometrische kwaliteiten.

Het invullen van de lijst zal ongeveer 30 minuten in beslag nemen bij een klein
gedeelte (50 proefpersonen) zal de lijst met twee keer afgenomen worden in het
kader van het beoordelen van de test-hertest betrouwbaarheid. Er zal 3 maanden
tussen de eerste en de tweede meting zitten.
Er zijn geen duidelijke risico*s verbonden aan het onderzoek. Uit de klinische
praktijk blijkt dat vragenlijsten met vragen van soortgelijke aard vrijwel
nooit tot problemen leiden.
Indien men toch vragen heeft dan wel negatieve gevoelens ervaart naar
aanleiding van het invullen van de lijst kan tijdens kantooruren gebeld worden
met een nummer, waarna diezelfde dag nog contact opgenomen wordt door de
onderzoeker.