Onderzoek naar de (kosten-)effectiviteit van kortdurende, gratis en anonieme
seksuologische counselling ter verbetering van de (geestelijke) gezondheid (inclusief ontwikkeling van protocol en opleidingsplan)

Na twee jaar kortdurende sex counselling sessies uit te voeren wordt het tijd
dat de behandeling ook wetenschappelijk wordt onderbouwd.

Het wordt verwacht dat dit type hulpverlening serieuzere en chronische
problemen in de toekomst kan voorkomen, zowel op seksueel gebied als op andere
aspecten van de geestelijke gezondheid. Eveneens wordt er gedacht dat een deel
van de huidige patiënten met seksuele problemen wellicht behandeld zou kunnen
worden met een goedkopere, laagdrempelige behandeling, zoals de kortdurende sex
counselling dan de reguliere (intensievere) hulpverlinging in GGZ of SGZ. De
vraag is of er een verschil bestaat in de (kosten-)effectiviteit van de
kortdurende sex counselling in vergelijking met een intensieve langdurige
behandeling en een controle groep/wachtlijst, die geen behandeling krijgt.

Het doel van dit onderzoek is 3 ledig:

1. Ontwikkeling
Ter voorbereiding voor de implementatie van de nieuwe preventieve interventie,
worden er aan de ene kant protocollen ontwikkeld voor het uitvoeren van
kortdurende sex counselling met betrekking tot belangrijke gebieden van de
seksuele gezondheid (seksuele en relationele problemen, SOA*s, etc) en aan de
andere kant wordt er een opleidingsplan ontwikkeld om verpleegkundigen en
medewerkers van de GGD deze additionele expertise, nodig voor het uitvoeren van
kortdurende sex counselling, bij te brengen.

2. Onderzoek naar de effecten op (seksuele) gezondheid.
Het doel van het onderzoek is het vaststellen van het effect van de nieuwe
interventie, kortdurende sex counselling, op somatische, geestelijke en
seksuele gezondheid.

3. Onderzoek naar de kosten-effectiviteit.
Het doel van de economische evaluatie studie is het vaststellen of de nieuwe
interventie een voorkeursbehandeling is met betrekking tot de kosten, impact en
bruikbaarheid gezien vanuit een sociaal perspectief.

De kwantitatieve studiefase bestaat uit een Randomized Controlled Trial (RCT)
met herhaalde metingen (pre- en post interventie), met zowel een between-group
als within-subjects design. De studie strekt zich uit over een periode van
maximaal 20 weken waarna een follow-up periode volgt van 6 maanden. Er is
sprake van een open randomisatie procedure.

Kortdurende sex counselling. Sinds medio 2006 is er de mogelijkheid om cliënten te verwijzen vanuit de verpleegkundige spreekuren van Sense, de SOA, anticonceptie en abortusspreekuren, voor kortdurende sex counselling. Het gaat bij kortdurende sex counselling om enkelvoudige problematiek, dus geen achterliggende relatieproblemen of psychiatrische problematiek. De counsellor bespreekt samen met de proefpersoon zijn of haar seksuele problemen in maximaal 3 sessies van 45 minuten. Hierin wordt er getracht de problemen op te lossen of wordt er naar een meer specialistische hulp doorverwezen. De inhoud van de gesprekken gaan na het uitvragen van het probleem over het geven van informatie, educatie en eenvoudige gedragsadviezen. Het meegeven van oefeningen en het bespreken van de ervaringen van de cliënt daarmee. De mogelijkheid voor jongeren om op zo een laagdrempelige plek hun vragen over seksualiteit te kunnen stellen geeft vaak al de aanzet tot de oplossing van hun probleem. Vaak zijn minder gesprekken voldoende om vragen over zin, opwinding en orgasme te beantwoorden. De inhoud van deze sessies zijn mede gebaseerd op het PLISSIT model (Annon, 1974). PLISSIT is een acroniem voor een sekstherapie model, welke staat voor Permission (toestemming geven voor het gedrag dat de persoon vertoond), Limited Information (psycho-educatie en ontkrachten van te hoge of irreële verwachtingen/standaarden), Specific Suggestions (op maat geboden advies en tips, mede gebaseerd op de therapie van Masters & Johnson) en Intensive Therapy (een langdurige therapie vorm waar veel verder wordt gegaan dan alleen het seksuele probleem). Het model werkt als een therapeutische zeef, waarbij de makkelijke gevallen als eerste worden opgemerkt en geëlimineerd, en de moeilijke gevallen, welke kleiner in aantal zijn, steeds verder in het model terecht zullen komen. De eerste 3 stappen vallen onder een korte interventie, de 4e stap is een meer intensieve en langdurige behandeling. Deze kortdurende sex counselling zal worden uitgevoerd door daarvoor opgeleide verpleegkundigen werkzaam bij de GGD. Intensieve seksuologische behandeling. Een (NVVS-) geregistreerd seksuoloog zal in het kader van dit onderzoek de intensieve seksuologische behandeling uitvoeren. In maximaal 10 sessies zal er op een intensieve manier gewerkt worden aan de seksuele problemen van de proefpersoon. Verder zal er gekeken worden naar de relationele- en of individuele psychologische problemen die aan de basis liggen van de seksuele problemen. Vandaar dat deze vorm van behandeling alle 4 de fases van het PLISSIT model omvat. Deze intensieve seksuologische behandeling werkt op basis van cognitieve gedragstherapie. In veel gevallen zullen er huiswerkopdrachten moeten worden uitgevoerd. In de therapie wordt er geleerd om gedachten, die een negatieve rol kunnen spelen in het seksleven, te herkennen en te veranderen. Dit wordt gedaan door het eigen gedrag, voor zover dat samenhangt met de klachten, te begrijpen en bij te sturen. Deze behandeling zal worden uitgevoerd door seksuologen werkzaam bij PsyQ in Rotterdam. Wachtlijst. Indien een proefpersoon wordt ingedeeld in de wachtlijst groep, betekent dit dat deze persoon voor een periode van 26 weken geen behandeling zal ontvangen. De proefpersoon heeft toestemming om elke vorm van zelfhulp (bijvoorbeeld boeken, internet, etc.) te gebruiken. Het aannemen van een andere behandeling is echter niet toegestaan. Na het einde van de wachtlijst periode mag de proefpersoon een keuze maken tussen de kortdurende sex counselling of de intensieve seksuologische behandeling.

De proefpersonen zullen vragenlijsten moeten invullen (ongeveer 220 minuten).
Verder bestaat de kans dat de proefpersonen eerst zullen worden ingedeeld in
een wachtlijst groep (26 weken). Hierna hebben zij echter wel de keuze welk van
de twee behandel interventies zij willen ontvangen.