Beginnen met roken en craving naar nicotine in de adolescentie: Het testen van gen-omgevingsinteracties

Eenmaal begonnen met roken, kunnen adolscenten snel afhankelijk raken van
nicotine. Van alle symptomen van afhankelijkheid is craving de meest
gerapporteerde en de meest prominente barrière voor het stoppen met roken. Het
onstaan en de ontwikkeling van craving in adolescent beginnende rokers is
nauwelijks onderzocht. In onderzoek naar middelengebruik neemt de aandacht voor
de causale rol van gen-omgeving interacties toe. De specifieke genetische en
omgevingsmechanismen die ten grondslag liggen aan het ontstaan van verlangen
onder beginnende rokers is niet eerder onderzocht.

In deze studie worden twee centrale uitgangspunten van de
Sensitisatie-Homeostase Model (SHM) getest. Het eerste basisprincipe is dat de
kans op het ontwikkelen van nicotine-afhankelijkheid samenhangt met het
vermogen van de stof nicotine om de zenuwbanen verantwoordelijk voor het
ontstaan van craving te stimuleren. Met name de activiteit in de dopaminerge
systeem lijkt geassocieerd te zijn met beginnende craving. Variaties in de
dopamine-gerelateerde genen kunnen leiden tot verschillen in de dopaminerge
werking in de hersenen, hetgeen resulteert in inter-individuele verschillen in
craving. Het tweede basisprincipe van de SHM is dat omgevingsstimuli, zoals het
zien van mensen die roken, het verlangen naar nicotine doen toenemen. Op basis
van de principes van het SHM, richt de huidige studie zich op het
verduidelijken van de interactie tussen genetische invloeden en
omgevingsinvloeden op het ontstaan en de progressie van craving onder
adolescente beginnende rokers.

De studie heeft een longitudinaal design met zes metingen over twee jaar tijd.
Met behulp van vragenlijsten wordt informatie over het rookgedrag van jongeren
verzameld, alsmede informatie over de blootstelling aan rookstimuli in het
dagelijks leven, zoals rokende ouders en vrienden. Bij de eerste meting zal
informatie over genetisch materiaal worden verzameld door middel van speeksel.
Tijdens elke meting zal aan (ex-)rokers gevraagd worden naar de ervaren
gevoelens van craving.

Omdat proefpersonen geen invasieve ingreep ondergaan maar hen gevraagd wordt
vragenlijsten in te vullen en ten tijde van het invullen van de eerste
vragenlijst speeksel in te leveren is er geen sprake van risico en slechts een
heel geringe belasting.