Europese prevalentie studie van ADHD bij patienten met een verslaving.

ADHD wordt in toenemende mate herkend als een invaliderende en en veel
voorkomende stoornis bij kinderen en volwassenen. Patienten met ADHD ervaren
aandachtszwakte, rusteloosheid en hyperactiviteit gedurende hun leven. Daarbij
is ADHD een stoornis met veel comorbiditeit. Andere psychiatrische stoornissen,
zaols persoonlijkheidsstoornissen, stemmings- en angst stoornissen, en
middelenmisbruik komen vaak voor bij volwassenen met ADHD. Onder volwassenen
met middelenmisbruik is ADHD een veel voorkomende diagnose, met een prevalentie
van 15 tot 30% in (vooral Amerikaanse) studies. Europese prevalentie studies
zijn schaars. Klinische ervaring lijkt echter te wijzen op een soortgelijke
prevalentie onder patienten in Europese verslavingsbehandeling central.
ADHD bij volwassenen is een relatief nieuwe diagnose; in veel Europese landen
ontbreekt het bij psychiatrische en met name verslavingscentra aan expertise
die nodig is voor het screenen, diagnosticeren en behandelen van ADHD bij
patienten met middelenmisbruik. Wegens overlap van symptomen is het niet
eenvoudig om ADHD te differentieren van andere veel voorkomende psychiatrische
stoornissen (zoals een bipolaire stoornis en borderline
persoonlijkheidsstoornis). Een betrouwbare screeningsmethode zou zeer welkom
zijn bij het ontwikkelen van adequate behandelrichtlijnen.
Er is toenemend bewijs dat ADHD is een belangrijke (maar tot op heden
nauwelijks bestudeerde) risicofactor bij de ontwikkeling en het beloop van
verslaving. ADHD is geassocieerd met een vroege beginleeftijd van
middelenmisbruik, een snellere overgang naar meer ernstige vormen van
middelenmisbruik, en een gecompliceerder beloop van verslaving, inclusief het
moeilijker bereiken van remissie.
De beschikbare studies (vooral uit de Verenigde Staten) wijzen op een ADHD
prevalentie van 10-25% onder patienten met middelenmisbruik, afhankelijk van
setting en soort verslaving. Gegevens over ADHD prevalentie in Europese landen
zijn schaars; een systematische Europese prevalentiestudie is nog niet
verricht. Tot een paar jaar geleden bleven de meeste van deze patienten
ongediagnosticeerd wegens gebrek aan erkenning van de diagnose en gebrek aan
behandelingservaring. Gelukkig heeft een groeiend bewustzjin onder patienten en
hulpverleners ertoe bijgedragen dat deze stoornis meer zichtbaar wordt.
De relevantie van ADHD op de volwassen leeftijd onder patienten met
middelenmisbruik blijft onduidelijk. Behandeling van ADHD op de kinderleefijd
draagt bij aan de preventie van middelenmisbruik op volwassen leeftijd.
Gecontroleerde studies naar het effect van ADHD behandeling op de prognose van
middelenmisbruik onbreken echter nog. Klinische ervaring wijst op positieve
effecten van een dergelijke behandeling op met name ADHD symptomen
(aandachtszwakte, hyperactiviteit en impulsiviteit). Er is slechts anekdotisch
bewijs voor een positieve invloed van ADHD behandeling op de ernst en het
beloop van middelenmisbruik.
Deze studie kan gezien worden als een eerste stap bij het aanpakken van het
probleem van ADHD bij middelenmisbruik. Betere kennis van de uitgebreidheid van
ADHD onder patienten met middelenmisbruik zal bijdragen aan een beter begrip
van de relevantie van ADHD in deze patientengroep, en van de relatie tussen
deze twee chronische stoornissen. Alleen dan zijn gecontroleerde studies naar
het effect van ADHD behandelinterventies mogelijk. De huidige studie zal daarom
bijdragen aan de ontwikkeling van
1) een adequaat programma van opsporing, diagnostiek en behandeling van ADHD
bij patienten met middelenmisbruik en
2) effectieve preventie methoden voor middelenmisbruik onder kinderen/
adolescenten/ jongvolwassenen met ADHD.
Deze studie heeft tot doel het bewustzijn te verhogen van deze vaak
voorkomende, behandelbare aandoening, en het bevestigen van een hoge
prevalentie onder patienten met middelenmisbruik. Deze resultaten zouden
Europese verslavingsinstellingen moeten stimuleren om adequate
behandelprogramma's voor deze patienten te ontwikkelen.

- documenteren van de aanwezigheid van ADHD in verschillende Europese
populaties van volwassen patienten die zijn verwezen voor
verslavingsbehandeling.
- Een betrouwbare schatting verkrijgen van de prevalentie van ADHD onder
volwassen patienten met een verslaving.
- Testen van een internationaal screening instrument voor ADHD op de volwassen
leeftijd (ASRS) op betrouwbaarheid (met name de betrouwbaarheid bij het
differentieren van andere psychiatrische stoornissen) en op bruikbaarheid bij
deze specifieke patientenpopulatie.
- Het valideren van screenende en diagnosticerende instrumenten voor ADHD op de
volwassen leeftijd voor de verschillende Europese landen.
- Inzicht verkrijgen in de relatie tussen ADHD en het ontstaan en beloop van
SUD, door patienten met ADHD te vergelijken met patienten zonder ADHD op gebied
van comorbiditeit, leeftijd van ontstaan van SUD and niveau van functioneren.
- onderzoeken van de haalbaarheid van multi-site ADHD onderzoek binnen deze
patientenpopulatie.

Een beschrijvende, prospectieve en cross-sectionele studie, die uit 2 delen
bestaat:
1. het screenen op ADHD van 500 verwezen patienten, door middel van de ASRS
2. nader diagnostisch onderzoek van 230 patienten (115 screenpositieve, en 115
screennegatieve patienten).
De ADHD prevalentie die zo verkregen wordt, zal gebruikt worden om cut-off
points van de screeningsvragenlijst vast te kunnen leggen, en om de prevalentie
van ADHD te bepalen onder de patienten die alleen de screening hebben gedaan.

Belasting voor deelnemers is beperkt, namelijk het invullen van een
screeningsvragenlijst (15 minuten), en eventueel het deelnemen aan een
uitgebreid diagnostisch onderzoek (120 minuten).
Voordelen:
* voor deelnemers: zij krijgen een indicatie van een mogelijke ADHD diagnose,
en eventueel uitgebreide diagnostiek naar deze stoornis en enkele andere
veelvoorkomende psychiatrische stoornissen binnen deze populatie, met de
mogelijkheid van behandeling hiervan.
* behandelcentrum waar het onderzoek wordt verricht:
- toegenomen ervaring met ADHD onder patienten met een verslaving
- deelname aan een eerste Europese multi-centre studie naar dit onderwerp
- deelname aan een Europees netwerk van Scientist -Practitioners op dit gebied
(ICASA).