Onderzoek naar afweerreacties tegen de bacterie Staphylococcus aureus * een analyse van antistoffen en antistof-producerende cellen in patiënten met Staphylococcus aureus infecties en patiënten met wonden die gekoloniseerd zijn met Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus is een gram positieve bacterie, die de huid en neus van
ongeveer 25-30 % van de gezonde humane populatie koloniseert. Hoewel S. aureus
in de meeste gevallen een onschuldige commensaal is, kan deze bacterie onder
omstandigheden ernstige infecties veroorzaken. De methicilline-resistente vorm
(MRSA) is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van antibioticum-resistente
gezondheidszorg-geassocieerde infecties. Glycopeptides, vooral vancomycine,
worden momenteel gebruikt als eerste-lijnbehandeling bij MRSA infecties.
Helaas, heeft dit geleid tot het ontstaan van vancomycine-intermediair en
vancomycine-resistente MRSA (VISA en VRSA). Dit geeft reden tot zorg dat de
huidige methoden voor eerste-lijnbehandeling van MRSA infecties in de komende
jaren ineffectief zullen worden. Nieuwe klassen van anti-microbiële middelen
zijn daarom dringend nodig voor de behandeling van muli-drug resistente S.
aureus.
Het doel van het beoogde onderzoek is om humane monoklonale antilichamen te
genereren, die S. aureus- geassocieerde antigenen herkenen. Deze antilichamen
kunnen dan als toekomstig geneesmiddel ingezet worden voor profylactische en
therapeutische behandelingen gericht tegen infectieuze ziektes veroorzaakt door
S. aureus. Door het gebruik van technologie voor het genereren en ontwikkelen
van volledig humane monoklonale antilichamen uit het bloed van geïnfecteerde of
gekoloniseerde patiënten, willen wij in samenwerking met IQ Corporation een
aantal humane monoklonale antilichamen gericht tegen ziekteverwekende S. aureus
stammen of hun toxines ontwikkelen. Na de bloeddonatie zullen *Peripheral blood
mononuclear cells* (PBMCs) uit het gedoneerde bloed geïsoleerd worden. De
daaropvolgende in vitro procedure omvat het sorteren van single humane
B-lymfocyten en het isoleren van RNA voor de expressie van
antilichaam-coderende genen in een geschikt expressie platform voor de
antilichamenproductie. De resulterende fusieproducten zullen voor relevante
specificiteit tegen S. aureus worden onderzocht. Een selectie van veelbelovende
antilichamen zal in preklinisch en klinisch vervolgonderzoek toegepast worden
voor het ontwikkelen van een antilichaam-gebaseerd geneesmiddel voor de
behandeling van infecties veroorzaakt door S. aureus. Bovendien, zullen de sera
geïsoleerd uit het donorenbloed getest worden op aanwezigheid van antilichamen
tegen celwand, exoproteines en toxines van S. aureus. Dit zal gebeuren door
middel van immunoprteomics (samenwerking met Dr. B. Bröker, universiteit
Greiswald) en door eiwit chip technologie (samenwerking met Prof. R. Meloen,
PepScan).
Om de humane monoklonale antilichamen te ontwikkelen is het bloed nodig uit
patiënten, die een S. aureus infectie ondergaan, patiënten die een infectie
hebben met S. aureus stammen die bekende toxines produceren, of uit patiënten
met wonden die gekoloniseerd zijn met S. aureus (Epideremiolysis bullosa
patiënten). In het onderzoek worden behalve volwassen patiënten ook
minderjarige patiënten geincludeerd.
Het risico van een donatie van 12 ml bloed kan voor de patiënten als minimaal
beschouwd worden. Na de bloeddonatie wordt de identiteit van de donoren
geanonimiseerd om hun privacy te beschermen. De patiënten zullen geen
persoonlijk therapeutisch voordeel hebben door deelname aan de studie maar de
ontwikkeling van humane monoklonale antilichamen kan voor de patiëntenpopulatie
als geheel van groot voordeel zijn.

De doelstelling van de studie is het verkrijgen van bloed van patiënten met een
S. aureus infectie of patiënten bij wie de wonden met S. aureus gekoloniseerd
zijn. Dit bloed zal gebruikt worden voor de ontwikkeling van humane monoklonale
antilichamen gericht tegen S. aureus.

Het protocol betreft een mono-centrum, cohortstudie. Het zal 4 jaar duren om
120 patiënten te includeren, waarvan 40 met een S. aureus infectie
gediagnosticeerd zijn en 20 met een infectie met een S. aureus stam die één van
de belangrijk Staphylococcus toxines produceert (PVL, ETA, TSST). Patiënten
met een S. aureus infectie en patiënten met wonden die gekoloniseerd zijn
door S. aureus zullen gevraagd worden om 12 milliliter bloed te doneren tijdens
een routinematig bloedonderzoek. De meeste patiënten zullen slechts één maal
bloed doneren, maar een beperkt aantal patiënten zal gevraagd worden om
meerdere keren bloed te doneren. Volwassene zullen maximaal 3 keer en
minderjarigen maximaal 2 keer bloed doneren over een periode van 1 jaar met een
minimaal interval van 3 dagen. De studie zal in het Universitair Medisch
Centrum Groningen (UMCG) plaatsvinden. De bloeddonatie zal tijdens reguliere
bloedbemonstering uitgevoerd worden.

Het risico voor patiënten van een bloeddonatie van 12 milliliter is minimaal.
De bloeddonatie zal geschieden tijdens een reguliere bloedafname. Patiënten
zullen zelf geen persoonlijk therapeutisch voordeel hebben, maar de
ontwikkeling van humane monoklonale antilichamen gericht tegen S. aureus zal
van voordeel zijn voor de gehele patiënten populatie.