Slaapduur en - kwaliteit in patienten met diabetes mellitus type 1

Intensieve behandeling met insuline in combinatie met regelmatige zelfcontrole
van de bloedsuikerspiegels kunnen de glucosestofwisseling bij patiënten met DM1
niet helemaal normaliseren. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de verhoogde HbA1c
waarden, die ook bestaan bij goed ingestelde diabetes patiënten in vergelijking
met gezonde personen. Het HbA1c geeft aan hoe goed de diabetes gereguleerd is.
De glucosestofwisseling varieert van dag tot dag bij dezelfde persoon. Bij
gezonde personen zijn deze variaties nauwelijks merkbaar doordat zij kunnen
compenseren met de afgifte van hun eigen insuline. Bij patiënten met DM1 is
door het ontbreken van de interne regulatie van de insuline afgifte deze
compensatie grotendeels afwezig.

Uit recent onderzoek is gebleken dat de slaapduur en - kwaliteit een
belangrijke rol spelen in de normale glucosestofwisseling. De slaap bestaat uit
verschillende stadia; rapid-eye-movement (REM) slaap en stadium 1 t/m 4 van
non-REM slaap. De non-REM slaap lijkt voornamelijk van belang voor
veranderingen in de glucosestofwisseling.
Tegenwoordig slaapt men gemiddeld 1 tot 2 uur korter dan voorheen en het komt
regelmatig voor dat mensen in een ander ritme komen door tijdzones of het
werken in rotatiediensten. Wij denken dat wisselingen in slaapduur en/of -
kwaliteit een belangrijke rol spelen in de variaties in de glucosestofwisseling
bij patiënten met DM1.

Er is weinig bekend over het slaappatroon in patiënten met DM1. Eén studie die
een korte tijd geleden gepubliceerd is, liet zien dat patiënten met DM1 een
mindere slaapkwaliteit hebben dan gezonde vrijwilligers. Ook zijn patiënten met
DM1 overdag vaker vermoeid en minder alert dan proefpersonen. Als patiënten
met DM1 inderdaad minder uren en/of slechter blijken te slapen dan gezonde
vrijwilligers, kan slaap een belangrijke leefstijlfactor zijn die kan zorgen
voor de variaties in glucosestofwisseling in deze patiënten. Dit kan
consequenties hebben voor de begeleiding en leefstijladviezen bij patiënten met
DM1.

(1) Het bestuderen van slaappatroon, waaronder slaapduur, -kwaliteit en
slaperigheid overdag, in patiënten met
DM1 en gezonde vrijwilligers.
(2) Het bestuderen van de relatie tussen slaapparameters en de glucoregulatie
(HbA1c). We vergelijken:
a. matig/slecht-gereguleerde diabeten (HbA1c > 7,5 % met of
zonder orgaanschade) en goed- gereguleerde
patiënten met DM1 (HbA1c < 7.5 % en zonder orgaanschade)
b. goed- gereguleerde diabeten (HbA1c < 7,5 % zonder
orgaanschade) en gezonde vrijwilligers.
(3) Het bestuderen van de alertheid overdag in patiënten met DM1 en
gezonde vrijwilligers.

Alle patiënten met DM1 die de diabetes polikliniek van het Leids Universitair
Medisch Centrum (LUMC) bezoeken en voldoen aan de inclusiecriteria, vragen we
om mee te doen aan het onderzoek. Wanneer zij informed consent hebben gegeven,
worden ze gevraagd 3 vragenlijsten in te vullen over normale slaapduur, -
kwaliteit, vermoeidheid overdag en bestaan van eventuele slaapstoornissen.
Aansluitend wordt gevraagd een test (Sustained Attention to Response Task=
SART) op de computer te doen om de alertheid van de proefpersonen te testen.

We contacten de goed-gereguleerde diabeten en vragen hen om iemand in hun
omgeving aan te wijzen als controle die bereid is om naar het LUMC te komen om
vragenlijsten in te vullen en om tweemaal een SART op de computer te doen om
hun alertheid te testen.

Eenmalig 3 vragenlijsten invullen en tweemaal een SART ; dit zal ongeveer 3 uur
in beslag nemen