PRISMA: Pediatrisch oncologisch onderzoek naar het verbeteren van verwerkingssnelheid, geheugen en aandacht.
Werkzaamheid van neurofeedback om aandacht en geheugen te verbeteren bij kinderen die behandeld zijn geweest voor een hersentumor: een dubbel blinde, gerandomiseerde, placebo gecontroleerde trial

In Nederland worden jaarlijks ongeveer 120 kinderen gediagnosticeerd met een
hersentumor. In de laatste decennia zijn behandelresultaten zodanig verbeterd
dat 60-65% van de kinderen 5 jaar of langer overleeft. De vooruitgang heeft wel
als keerzijde dat steeds meer gerapporteerd wordt over de fysieke, maar ook
psychosociale en neurocognitieve gevolgen van de ziekte en de behandeling op de
langere termijn. Zo is bij kinderen en jongeren die zijn behandeld voor een
vorm van kanker verminderde aandachts-en geheugenfunctie aangetoond. Deze
problemen worden vooral aangetroffen bij kinderen die zijn behandeld voor een
hersentumor. Zo verschuift de aandacht van onderzoek in de pediatrische
psycho-oncologie van beschrijvende studies steeds meer naar interventie studies
om de neurocognitieve gevolgen van jeugdkanker te reduceren. Er is tot nu toe
veel onderzoek gedaan naar het in kaart brengen van deze lange termijn gevolgen
van de behandeling van jeugdkanker. Studies naar toepasbaarheid en
effectiviteit van interventies zijn echter nog zeer beperkt verricht, terwijl
hier wel grote behoefte aan is.

Het onderzoek is gericht op het nagaan van de toepasbaarheid en effectiviteit
van neurofeedback (NFB) als behandelmethode voor aandachts-en/of
geheugenproblemen bij kinderen die zijn behandeld voor een hersentumor. Als NFB
effectief blijkt zal implementatie in de zorg aan kinderen die zijn behandeld
voor kanker en kampen met aandachtsproblematiek worden nagestreefd en kan een
grote en zinvolle stap voorwaarts worden gemaakt in het behandelaanbod voor
deze kwetsbare groep kinderen.

Het is een dubbel blinde, gerandomiseerde, placebo gecontroleerde trial.

Drie groepen van elk N=35, totaal N=105:
1. De interventie groep zal 30 sessies NFB krijgen, verspreidt over 15 weken
2. De controle groep zal 30 sessies placebo-feedback krijgen
3. Gezonde broertjes en zusjes, geen interventie

Data:
- een QEEG van groepen 1 en 2 als baseline en om de juiste training te bepalen
voor groep 1
- een neuropsychologische testbatterij zal worden afgenomen bij groepen 1, 2
and 3 (zie "primaire uitkomstmaten")
- bij groepen 1, 2 en 3 zullen gegevens over gedrag en sociaal-emotioneel
functioneren verzameld worden (zie "secundaire uitkomstmaten")

Dataverzameling:
- T0: Voor de start van de interventie
- T1: Na de laatste sessie
- T2: 6 maanden na de laatste sessie


Als NFB effectief blijkt bij deze groep kinderen en jongeren dan wordt de
interventie ook aangeboden aan de controlegroep na het aflopen van het
onderzoek.

NFB is een trainingsmethode voor de hersenen waarbij iemand kan leren om controle te krijgen over zijn/haar hersengolven, door middel van het krijgen van directe feedback over de hersengolven. Het proces begint bij het QEEG (Quantitative ElectroEncephaloGram). Met het QEEG kan de bron van neurologische inefficienties gevonden worden. Het EEG signaal wordt gekwantificeerd en statistisch geanalyseerd in vergelijking met een normatieve database. Aan de hand van een beslisboom wordt op basis van het QEEG gekeken welke training gegeven gaat worden. Bij de training zit de client in een stoel en kijkt naar een scherm waar een filmpje op te zien is. Als de hersenactiviteit de door de geselecteerde training gewenste frequentie vertoont gaat het filmpje lopen, dit is positieve feedback. Als de hersenactiviteit niet de gewenste frequentie vertoont stopt het filmpje en wordt het beeld zwart. Door deze terugkoppeling weet de client wanneer er voldoende gewenste hersengolven geproduceerd worden en zal het brein zich daar aan aanpassen (operante conditionering). NFB is effectief gebleken in de behandeling van aandachtsproblematiek, met name bij kinderen met ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder). Omdat de deelnemers door het hele land wonen is gekozen om ze de training thuis of op school te geven met draagbare neurofeedback apparatuur.

Belasting zal bestaan uit:
- 3 keer een halve dag naar Amsterdam voor het maken van een QEEG en
neuropsychologische testen
- 3 keer thuis invullen van vragenlijsten door ouder, kind en leerkracht,
ongeveer 15 minuten per persoon
- 30 keer een uur neurofeedback thuis bij het kind of op school
- Totale duur ongeveer 10 maanden
Er zijn aan dit onderzoek geen risico's verbonden