Effecten van neonatale behandeling met corticosteroiden op de gezondheid van het kind op latere leeftijd (vervolgstudie)

Wereldwijd wordt behandeling met corticosteroïden toegepast bij prematuur
geboren baby's ter voorkoming van chronische longziekten. Het meest gebruikte
middel is dexamethason (DEX). Voor neonatologen is het vaak onvermijdelijk om
bij prematuren corticosteroïden toe te dienen. Hoewel de medicatie op korte
termijn zeer effectief is, heeft recent onderzoek aangetoond dat DEX
behandeling op langere termijn nadelige gevolgen heeft voor de gezondheid. Ons
onderzoek bij met DEX behandelde ex-prematuren op basisschoolleeftijd (7-10
jaar) liet gelijke resultaten zien als in eerder onderzoek bij ratten die met
DEX waren behandeld. We zagen een hyporeactiviteit van het cardiovasculaire
systeem, het autonome zenuwstelsel en de hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA)-as
in reactie op stress en een verandering in immuunrespons. Met DEX behandelde
kinderen presteerden slechter op een motorische taak, maakten vaker gebruik van
speciaal onderwijs, vertoonden vaker externaliserend, internaliserend en
sociaal probleemgedrag en hadden meer aandachtsproblemen dan onbehandelde
kinderen. Opvallend genoeg, werden geen van deze nadelige effecten geworden bij
kinderen die behandeld waren met hydrocortison (HC), een corticosteroïd dat
even effectief is als DEX. Op dit moment is bij mensen onbekend wat de gevolgen
van neonatale behandeling met corticosteroïden zijn na de basisschool.
Aangezien in dierexperimenteel onderzoek levenslange negatieve effecten van DEX
gevonden zijn, voelen wij ons genoodzaakt het onderzoek bij mensen voort te
zetten en te vervolgen met een meting tijdens de puberteit.

Het eerste doel van het onderzoek is om te bestuderen wat de effecten zijn van
neonatale corticosteroïden behandeling op basale gedragsmaten, emotie, motoriek
en neuropsychologisch functioneren tijdens de puberteit. Het tweede doel is om
de te onderzoeken wat de gevolgen van behandeling zijn voor basale
fysiologische maten. Daarvoor zullen wij het functioneren van de HPA-as, het
immuunsysteem, het cardiovasculaire systeem en het autonome zenuwstelsel
onderzoeken en diagnostische markers voor cardiovasculaire, renale en metabole
ziekten screenen. Ook zullen wij nagaan wat de effecten van neonatale
glucocorticoïd behandeling zijn op pijngevoeligheid. Het derde doel is om na te
gaan wat de gevolgen van behandeling zijn voor fysiologische maten (HPA-as,
cardiovasculaire systeem, autonome zenuwstelsel) in reactie op stress. Voor
ieder doel zullen wij de effecten van DEX vergelijken met de effecten van HC
behandeling. Bovendien zullen wij longitudinaal bestuderen in hoeverre de
nadelige effecten van behandeling verergerd zijn tijdens de puberteit ten
opzichte van basisschoolleeftijd.

Het voorgestelde onderzoek is een retrospectieve cohort studie waarin de lange
termijn effecten van twee behandeling cross-sectioneel worden vergeleken.
Bovendien is het een longitudinale studie waarbij tijdens deze follow up wordt
nagegaan in hoeverre negatieve effecten van behandeling met corticosteroïden
van basisschoolleeftijd tot puberteit veranderd zijn.

De proefpersonen zullen thuis worden bezocht voor een neuropsychologisch
onderzoek en om vragenlijsten in te vullen (2* uur). Zij zullen thuis materiaal
ontvangen om speeksel te verzamelen op twee opeenvolgende ochtenden om daaruit
de 'cortisol awakening response' in te bepalen. Daarnaast wordt ze gevraagd een
dexamethason suppressie test te doen (inname van een tabletje met 0.25mg DEX)
om de negatieve feedback functie van de HPA-as te kunnen onderzoeken. Twee
weken later wordt de proefpersoon in het Wilhelmina Kinderziekenhuis verwacht
voor een testdag (7 uur). Deze dag bestaat uit een anamnese en lichamelijk
onderzoek, een pijngevoeligheidsonderzoek met een algometer, een motorische
test, het invullen van vragenlijsten en een gestandaardiseerde stresstest.
Voorafgaand aan de stresstest zal een infuusje worden ingebracht om tijdens de
test 6 maal bloed te kunnen afnemen (totaal 76ml). Om de belasting te
minimaliseren zal de huid eerst verdoofd worden met lidocaine spray.
Cardiovasculaire maten worden geregistreerd via een non-invasieve methode, de
ambulante Nexfin-HD vingermeter. Op verzoek van de proefpersoon mag de
ouder/verzorger gedurende de test in dezelfde kamer zijn als de proefpersoon.
Gezien de leeftijd van de proefpersonen, het karakter van de
onderzoeksonderdelen en de duur van het onderzoek mag de belasting voor de
proefpersoon als acceptabel worden beschouwd en de risico*s als
verwaarloosbaar. Meer dan de helft van de onderzoeksgroep heeft reeds
deelgenomen aan de studie op basisschoolleeftijd en de belasting van de huidige
studie is nauwelijks toegenomen. Het onderzoeksonderdeel waarin gescreend zal
worden om diagnostische markers voor cardiovasculaire, renale en metabole
ziekten is voor zowel de onderzoeksgroep als geheel en de individuele
proefpersoon nuttig. Bovendien kan deze studie leiden tot vroege interventie en
preventie van ziekten.